Η νέα στήλη της Athens Voice παρουσιάζει τα λημέρια των συγγραφέων μας – πεζογράφων, ποιητών, δοκιμιογράφων. Γιατί γράφουν εκεί που γράφουν; Τι φετίχ έχουν; Πώς εμπνέονται σ’ αυτόν τον χώρο;
Θ’ ακουστεί παράξενο: το δωμάτιο γραφής μου βρίσκεται έξω από το διαμέρισμα που κατοικώ· με ακρίβεια εκατοστών στο ίδιο σημείο που ήταν και το εφηβικό μου δωμάτιο, μα δεκατέσσερα μέτρα ψηλότερα. Ανέβηκα στον ουρανό. Έγινα βιγλάτορας της πόλης σ’ ένα ευρύχωρο δώμα που κρέμεται στον Βώκο. Κάποτε έβλεπα το λιμάνι, αφότου όμως ψήλωσαν οι άνθρωποι τα σπίτια τους, αρκούμαι στα πεύκα, στα κυπαρίσσια και στα ταπεινά πουλιά, ενώ λόγω της αμφιθεατρικής τοποθεσίας της γειτονιάς μου, στις θρησκευτικές εορτές ακούγονται οι ψαλμοί, τα ευαγγέλια και οι μπουρούδες των πλοίων. Η είσοδός του στ’ ανατολικά, ένα παρατηρητήριο της γραμμής του Υμηττού και της Πεντέλης, με ανεμπόδιστη θέα, στους λόφους του Φιλοπάππου, της Ακρόπολης και του Λυκαβηττού. Σ’ αυτόν τον χώρο, συντηρώ την ποιητική μου βιβλιοθήκη, εξάλλου μόνο με τους ποιητές συνομιλώ τις ώρες που κλείνομαι στην κοιλιά του.
Συγγραφείς, φιλοσόφους και δοκιμιογράφους τούς έχω εξόριστους στο υπόγειο της πολυκατοικίας· δεν έχω πάρε δώσε. Καθώς ψήλωσε το σπίτι μου, ανέβασα και τις τριανταφυλλιές της παιδικής μου ηλικίας· μιλώντας τους, ξεδιαλέγω και αποκεφαλίζω τριαντάφυλλα συντηρώντας τα σε κουπάκια του καφέ, δίπλα στον Σολωμό και στον Σεφέρη – είναι οι μόνοι μη αλλεργικοί από τους ποιητές. Ο Σεφέρης είναι τοποθετημένος στο ύψος των ματιών μου και οι σπάνιες εκδόσεις μια στέρεη κατασκευή με τις «Μέρες» του, δεν λύνονται με το ένα χέρι. Ο κ. Έλιοτ στρογγυλοκάθεται σε δύο ράφια και δεν αντέχει τ’ αρώματα. Είμαι τακτικός άνθρωπος· δεν επιτρέπω τη σκόνη, αν και στον έκτο όροφο δεν φτάνει. Οι ράχες των βιβλίων μου είναι στοιχισμένες αλφαβητικά κι όμως τ’ απόβραδο δυσκολεύομαι να εντοπίσω ό,τι θελήσω. Έτσι, αναμνηστικά δώρα, η πλακέτα των Αναβρύτων, κυκλαδίτικα ειδώλια και φωτογραφίες αλλάζουν διαρκώς θέσεις, ενόσω ψάχνω. Μόνο τα σχέδια του Κώστα Σπυριούνη για τα βιβλία μου βρίσκονται σταθερά στα ράφια του έργου μου. Υπάρχει κι ένα μυστικό ράφι· εκεί, βρίσκονται οι τράπουλες του Ταρώ –οι ίδιες τα τελευταία τριάνταπέντε χρόνια– και αρωματικά στικς λιβανιού που συνηθίζω να καίω· καθαρίζουν τον χώρο, όπως τα μυριστικά λουλούδια μου.
Στο δώμα ανεβαίνω καθημερινά. Πολλές φορές δεν στεριώνω λέξη. Απολαμβάνω τη σιωπή της πόλης, επιτρέπω μόνο στον Γκουλντ να παίξει τις παραλλαγές Γκόλντμπεργκ μετρώντας τις παύσεις, στον Γιαν Λισέτσκι τα «Νυχτερινά» του Σοπέν και στον Μάνο Χατζιδάκι τη «Ρυθμολογία» και την εκδοχή της «Τζοκόντας» για πιάνο. Συνήθως η μουσική με ωθεί να σκαρώσω λάιτ μοτίφ –κλέβω τις παύσεις– συνδέοντας στίχους που ηχογράφησα οδηγώντας στο κινητό μου. Η ποιητική γραφή μου έχει κιρκάδιο εποχιακό ρυθμό· αρχή άνοιξης και τέλος φθινοπώρου. Μετά τον κάτω ουρανό, από το 2019, κρατώ με θρησκευτική ευλάβεια κάποιο είδος λογοτεχνικού ημερολογίου· γράφω για όταν θα ’χω πεθάνει. Γράφω πάντα στον υπολογιστή, διορθώνω σε ipad και επιστρέφω τις διορθώσεις ξανά στον υπολογιστή. Αυτό μου δίνει την ψευδαίσθηση μιας διαφορετικής τυπογραφικής έκθεσης προτού τα γραπτά μου γίνουν τυπογραφικά δοκίμια και ηλιοτυπίες. Κατεβαίνοντας τις μαρμάρινες σκάλες από τον έκτο στον τέταρτο όροφο, στο διαμέρισμα, κάποιες φορές παραμιλώ στίχους. Αυτός είναι ο τόπος και ο τρόπος μου και δεν επιθυμώ τίποτε άλλο. Ένας χώρος κατοικημένος από τις σκιές των ποιητών μου.
Τι συμβαίνει όταν το κράτος μπαίνει όλο και πιο βαθιά στην οικονομία, στη ζωή, στις επιλογές μας; Πότε η προστασία γίνεται έλεγχος; Και πότε ο έλεγχος γίνεται ανελευθερία;
14°
