Μαρία Παναγοπούλου: Μιλήσαμε με τη συγγραφέα με αφορμή την κυκλοφορία του πρώτου μυθιστορήματός της «Το δόγμα» από τις Εκδόσεις Βακχικόν
Συνέντευξη στον Γιώργο Ανδρέου
Μιλήστε μας για το πρώτο σας βιβλίο. Στην εποχή που ακολουθεί την κατάρρευση του σύγχρονου πολιτισμού, μια κοινότητα ευημερεί με τον δικό της τρόπο, βασίζοντας την οργάνωσή της σ’ ένα σύστημα που ονομάζεται «Δόγμα». Η Αλίκη και ο Μάρκος, δυο νεαρά μέλη αυτής της κοινότητας, θα συμμετάσχουν, παρακινούμενοι από έναν φίλο, σε μια πρωτότυπη έρευνα, χωρίς να μπορούν να προβλέψουν το ντόμινο επιπτώσεων που θέτουν σε κίνηση. Στην πορεία βλέπουμε τους ήρωες να αλλάζουν, να ανακαλύπτουν άγνωστες πλευρές του εαυτού τους και να χάνουν μία προς μία όλες τις βεβαιότητες που τους έδεναν μέχρι τώρα με τον κόσμο τους. Παράλληλα αποκτούμε μια ολοένα πληρέστερη εικόνα αυτού του κόσμου, καθώς το «Δόγμα» κάποιον τρόπο μάς αυτοσυστήνεται, μέσα από ξεχωριστά κείμενα που εναλλάσσονται με την πλοκή.
Για να πείσετε κάποιον να αγοράσει το βιβλίο σας, τι ακριβώς θα του λέγατε; Δε νομίζω πως μπαίνει ζήτημα πειθούς, αλλά μάλλον πληροφορίας, που θα βοηθήσει τον άλλον να καταλάβει αν ενδιαφέρεται. Κι ένας καλός τρόπος να δώσεις το «στίγμα» κάποιου έργου είναι να εστιάσεις στα πιο χαρακτηριστικά του στοιχεία -αυτά που προεξάρχουν ή το «χρωματίζουν» με έναν ιδιαίτερο τρόπο. Σ’ αυτό το μυθιστόρημα, εκτός βέβαια από το προφανές -ότι έχουμε μια ιστορία φαντασίας που διαδραματίζεται στο μέλλον- ένα τέτοιο στοιχείο είναι τα εμβόλιμα κομμάτια που εξηγούν και τεκμηριώνουν από τη δική του σκοπιά το «Δόγμα». Η θεωρία που συνθέτουν εντοπίζει με ενάργεια τις περιοχές παθογένειας του πολιτισμού μας και εμπνέεται από τη δική μας γνώση για να τις αναλύσει. Αλλά προκειμένου να ξεπεράσει όσα στάθηκαν για μας αξεπέραστα, ακολουθεί, από ένα σημείο και μετά, τον δικό της δρόμο. Έναν δρόμο αφαιρετικό, απατηλό, αντι-ανθρώπινο. -Στην πραγματικότητα, τα κείμενα αυτά είναι μια «ζωντανή» επίδειξη τού πώς μπορεί κανείς πάνω σε ορθές βάσεις να χτίσει ένα στρεβλό οικοδόμημα.
Περιγράψτε μας τον τρόπο που δουλέψατε για τη συγγραφή του βιβλίου σας. Χονδρικά ο τρόπος μου να φτάνω από τις αρχικές σημειώσεις στο τελικό κείμενο περιλαμβάνει ανάλυση, σύνθεση και συμπύκνωση -και στην πορεία αμέτρητες σελίδες στον κάδο. Δουλεύω δε ταυτόχρονα το νοηματικό και το αισθητικό κομμάτι, καθώς βρίσκω ότι αλληλοτροφοδοτούνται. Γενικά προχωράω αργά, πράγμα που με απελπίζει ώρες-ώρες, αλλά αν έκοβα δρόμο δε θα με ικανοποιούσε το αποτέλεσμα.
Διαβάζετε άλλους συγγραφείς, Έλληνες και ξένους; Ποια βιβλία αποτέλεσαν οδηγούς για την πρώτη σας συγγραφική δουλειά; Η πρώτη μεγάλη μου -λογοτεχνική- αγάπη ήταν ο Ρομαίν Ρολλάν. Πιστεύω ότι τα βιβλία του, όταν τα πρωτοδιάβασα στο γυμνάσιο, ήταν που φύτεψαν μέσα μου την «προσταγή» να γίνω συγγραφέας. Κατόπιν δεν έχω σταματήσει να συσσωρεύω αγαπημένους συγγραφείς. Για να μην παρασυρθώ σε κατεβατά θα επιλέξω πέντε ονόματα: Έσσε, Τολστόι, Κάφκα, Φρανς, Όστερ. Έλληνες έχω διαβάσει λιγότερο. Θα ξεχώριζα τον Ασημακόπουλο και την Καρυστιάνη. Βιβλία που με «σημάδεψαν» σε σχέση με τη γραφή ήταν μεταξύ άλλων το «Δον Κιχώτης» του Θερβάντες, το «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» του Προυστ και το «Ταξίδι στην άκρη της νύχτας» του Σελίν.
Εννοείται ότι επωφελείται κανείς από τα διαβάσματά του για να αναπτύξει τη δική του συγγραφική ικανότητα· αλλά οδηγούς με μια γραμμική έννοια δεν μπορώ να εντοπίσω. Ό,τι αποκομίζεις αφομοιώνεται, ζει μέσα σου, αλληλεπιδρά με τα υπόλοιπα σε μια ζωντανή ενότητα, και εντέλει σε τρέφει χωρίς καν να το καταλαβαίνεις.
Ποια ήταν η εμπειρία σας μέχρι την έκδοση του βιβλίου σας; Ψάχνοντας για εκδότη κάτι μήνες μέχρι να βρεθούμε με το «Βακχικόν», συνειδητοποίησα ότι δικαίως ανά τους αιώνες οι θεσμοί διαμεσολάβησης της τέχνης παρουσιάζονται περίπου σαν κόλαση και παράδεισος μαζί για τους δημιουργούς...
22°
