Τον γνώρισα την εποχή που έκανα εκπομπές στον Flash. Όταν θέλαμε να βγάλουμε έναν επικοινωνιολόγο που θα μιλήσει επί της ουσίας, χωρίς κορόνες και υπερβολές, τον έπαιρνα τηλέφωνο. Μόλις πέρσι τον γνώρισα από κοντά όπου επιβεβαίωσα την εικόνα που είχα σχηματίσει. Πρόσφατα έπεσε στα χέρια μου το βιβλίο του «Νέοι κανόνες πολέμου», όπου πόλεμος η ενασχόληση (εν γένει) με την πολιτική. Πώς διεξάγεται μια εκλογική εκστρατεία; Ποια είναι η απαραίτητη ψυχολογική, οργανωτική προετοιμασία για κάθε υποψήφιο; Τι πρέπει να προσέξει στη διαμόρφωση της στρατηγικής του; Πώς μπορεί να αξιοποιήσει τα επικοινωνιακά όπλα που διαθέτει; Τι ρόλο παίζουν τα social media; Οι «Νέοι κανόνες πολέμου» δίνουν απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα. Αποφάσισα να του κάνω και κάποια παραπάνω.
Η ενασχόληση με την πολιτική θέλει τέχνη ή τεχνική;
Πρώτα απ’ όλα θέλει έμπνευση. Να έχεις ένα στόχο ο ίδιος και να μπορείς να εμπνεύσεις και άλλους να κινηθούν στην ίδια κατεύθυνση. Μετά θέλει ταλέντο. Να μπορείς να αναλύσεις, να σχεδιάσεις, να υλοποιήσεις. Δύο πολιτικοί που ακολουθούν ακριβώς τις ίδιες τεχνικές εκστρατείας δεν θα έχουν το ίδιο αποτέλεσμα, διότι αυτό που τους διαφοροποιεί είναι το πολιτικό ταλέντο. Άρα είναι πιο κοντά στην τέχνη, όχι στην τεχνική.
Τι σας ρωτάει συνήθως ένας πολιτικός;
Συνήθως προτάσεις για το χειρισμό θεμάτων. Για τη λήψη σημαντικών αποφάσεων ή για τη διαχείριση κάποιας επιμέρους κρίσης. Αυτά στις ενδιάμεσες περιόδους, διότι προεκλογικά το ερώτημα είναι ένα και μόνο: πώς θα επιτευχθεί ο εκλογικός στόχος. Υπάρχει βέβαια και μια κατηγορία υποψηφίων οι οποίοι απλώς ζητάνε ένα προεκλογικό τρικ για να κερδίσουν. «Ένα κολπάκι, κάτι...», όπως συνήθως λένε. Τους απαντώ ότι αυτό δεν προκύπτει από παραγγελία, ούτε είναι φασονατζίδικη δουλειά, αλλά αποτέλεσμα όλης της υπόλοιπης εκστρατείας και των δεδομένων της. Και ότι αν γίνουν σωστά όλα τα υπόλοιπα δεν θα χρειαστεί να κρεμόμαστε από ένα πυροτέχνημα της τελευταίας στιγμής.
Ποιο είναι το πιο συχνό λάθος που κάνουν οι υποψήφιοι;
Το πρώτο και σημαντικότερο είναι η λανθασμένη ανάλυση των δεδομένων. Η συναισθηματική φόρτιση, η πίεση της εκστρατείας και συχνά η παραπλανητική εικόνα που τους δίνει ο φιλικός τους κύκλος, τους οδηγεί σε λάθος εκτιμήσεις. Το δεύτερο πιο σύνηθες είναι να ασκούν οι ίδιοι χρέη επικεφαλής της εκστρατείας. Και είναι τεράστιο λάθος. Ο υποψήφιος πρέπει να επιλέγει τα σωστά πρόσωπα για κάθε ρόλο, να λαμβάνει κάποιες κρίσιμες αποφάσεις, αλλά δεν μπορεί να συντονίζει ο ίδιος την καμπάνια του. Είναι χάσιμο χρόνου, ενέργειας και κύρους. Η τελική ευθύνη για μια απόφαση ασφαλώς ανήκει πάντα στον υποψήφιο. Αλλά είναι σημαντικό να έχει δίπλα του καθαρά και ψύχραιμα μυαλά και να μην ακούει μόνο το «ένστικτό του», όπως λένε πολλοί.
Ποιος θεωρείτε ότι είναι ο πολιτικός που υπονόμευσε την πολιτική του σταδιοδρομία λόγω κακής επικοινωνιακής διαχείρισης μία κρίσης ή ενός γεγονότος;
Από τους παλαιότερους θα έλεγα τον Μαρκεζίνη για το πώς διαχειρίστηκε τη σύγκρουσή του με τον Παπάγο το ’53-54. Θα έλεγα επίσης τον Μητσοτάκη σε σχέση με τα γεγονότα του ’65. Από τους νεότερους το πιο κλασικό παράδειγμα είναι αναμφίβολα ο Γιώργος Βουλγαράκης, ο οποίος πλήρωσε πολύ βαριά τη φράση «το νόμιμο είναι και ηθικό».
Ποιον θεωρείτε τον πιο «επικοινωνιακό» πολιτικό;
Τον Μπιλ Κλίντον. Τον θεωρώ το μεγαλύτερο πολιτικό και επικοινωνιακό ταλέντο της τελευταίας 30ετίας. Καλύτερο και από τον επίσης σπουδαίο Ομπάμα, καθότι ο Κλίντον κυριάρχησε σε δυσκολότερο πολιτικό περιβάλλον και παράλληλα διαμόρφωσε μια διεθνώς διακριτή πολιτική τάση, αυτή του λεγόμενου «τρίτου δρόμου».
Ένα από τα πιο παράξενα που σας έχει ζητήσει πολιτικός;
Δύο ιστορίες που θα ήθελα να γράψω κάποια στιγμή είναι: πρώτον, το αίτημα για μια καμπάνια –κανονική καμπάνια, με καταχωρήσεις, επιστολές κ.λπ.– υπέρ του ρουσφετιού και, δεύτερον, την επιθυμία ενός συμπαθούς κυρίου να γίνει δήμαρχος επειδή τον δάγκωσε ένας σκύλος και αποφάσισε ότι πρέπει να λύσει αυτοπροσώπως το ζήτημα των αδέσποτων...
Τελικά θεωρείτε ότι τα social media παίζουν σημαντικό ρόλο στην πολιτική επικοινωνία ή είναι υπερεκτιμημένα;
Έχουν ήδη σημαντικό ρόλο, ο οποίος μάλιστα θα αυξάνεται. Όχι μόνο επειδή η διάχυση των social media είναι ραγδαία, αλλά και επειδή αλλάζουν την ίδια τη φύση των ίδιων των εκλογικών εκστρατειών. Από το μοντέλο, «ένας πομπός - πολλοί δέκτες» πάμε στο «πολλοί πομποί - πολλοί δέκτες». Η εποχή της μονόδρομης κατήχησης τελειώνει και η αυθεντία του προβεβλημένου καθοδηγητή αμφισβητείται. Αλλάζουν και οι παραδοσιακές δομές ενημέρωσης, αλλά και των ίδιων των κομματικών δομών και ιεραρχιών. Όλα αυτά είναι στοιχεία που αργά ή γρήγορα θα ενισχυθούν. Τώρα είμαστε σε μια μεταβατική ακόμα φάση, όπου τα social media λειτουργούν συμπληρωματικά. Η τάση ωστόσο είναι όλο και περισσότερες μάχες να δίνονται εκεί.
Ποιοι είναι πιο δύσκολα διαχειρίσιμοι; Οι πολιτικοί ή οι image makers τους;
Αναμφίβολα οι πολιτικοί. Αυτοί είναι που εκτίθενται, αυτοί έχουν περισσότερη πίεση. Οι σύμβουλοι είναι εύκολα διαχειρίσιμοι, με εξαίρεση όσους –κακούς επαγγελματίες κατά τη γνώμη μου– δεν μπορούν να υπερβούν την προσωπική τους πολιτική άποψη και αφήνουν να τους επηρεάζει στην ανάλυσή τους. Καταλαβαίνω ότι δεν είναι πάντα εύκολο να τα διαχωρίσεις, αλλά αυτό εντέλει είναι ένα από τα στοιχεία που διαφοροποιούν τον καλό από τον κακό σύμβουλο.
*Ο Ε.Β. εργάζεται την τελευταία 15ετία ως σύμβουλος πολιτικής επικοινωνίας, στρατηγικής και πολιτικών ερευνών σε μεγάλες εταιρείες, αλλά και ως ανεξάρτητος σύμβουλος. Έχει συμμετάσχει σε πλήθος εκλογικών εκστρατειών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και σε πολλές εκστρατείες επικοινωνίας φορέων και οργανισμών. Το βιβλίο του «Νέοι κανόνες πολέμου» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πεδίο.
21°
