Αλέξανδρος Καψοκόλης: Η απληστία μάς έχει τυφλώσει εδώ και αιώνες

Της Χριστίνας Σανούδου

---

Πρώην πρωταθλητής στην υδατοσφαίρηση, διδάκτορας ιατρικής και, τα τελευταία τρία χρόνια, χειρούργος οφθαλμίατρος στο νοσοκομείο Άγιος Σάββας. Από το βιογραφικό του και μόνο, είναι προφανές ότι ο Αλέξανδρος Καψοκόλης αφοσιώνεται ολοκληρωτικά σε κάθε του ενασχόληση. Την ίδια προσήλωση και προσοχή στη λεπτομέρεια επιδεικνύει ως συγγραφέας στο πρώτο του μυθιστόρημα, «Το Άβατο. Η ματωμένη Γη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν. Συνδυάζοντας τις ιατρικές του γνώσεις με την αγάπη του για τη μυθοπλασία, μας ταξιδεύει στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον, όταν η ανθρωπότητα κινδυνεύει να εξαλειφθεί εξαιτίας ενός φονικού ανθρωπογενή ιού. Παρότι επιφανειακά αποτελεί μία άκρως κινηματογραφική περιπέτεια επιστημονικής φαντασίας −ή «μελλοντικής πραγματικότητας», όπως το θέτει ο συγγραφέας−, το «Άβατο» κρύβει μια συγκαλυμμένη προειδοποίηση για το πού μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο η απληστία και ακόρεστη επιθυμία του για κυριαρχία.

Το ότι εκδώσατε ένα μυθιστόρημα για έναν καταστροφικό ιό εν μέσω της παρούσας συγκυρίας οφείλεται σε διορατικότητα ή σε σύμπτωση;
Το βιβλίο όντως εκδόθηκε κατά την διάρκεια της δεύτερης καραντίνας. Δεν πιστεύω πολύ στις συμπτώσεις όσο ότι κάποια γεγονότα στην ζωή μας έρχονται σαν μια αλληλουχία και μας οδηγούν στο τελικό αποτέλεσμα.
Το Άβατο είχε ολοκληρωθεί από το 2012 και περίμενε υπομονετικά σε ένα συρτάρι να φανερωθεί στον κόσμο. Η πρώτη του ευκαιρία του ήρθε έναν μήνα πριν την πανδημία, αλλά συνέβη ένα τραγικό γεγονός και αναγκαστικά έμεινε πάλι στη θέση του για έναν χρόνο, ώσπου παρουσιάστηκε ο εκδοτικός οίκος Βακχικόν και το εξέδωσε την συγκεκριμένη χρονική περίοδο.

Κρίνοντας από το βιογραφικό σας, δεν πρέπει να είχατε ποτέ πολύ ελεύθερο χρόνο. Πώς καταφέρνετε να συνδυάζετε τα καθήκοντα σας με το γράψιμο;
Από μικρό παιδί ο χρόνος ήταν μια πολυτέλεια που δεν είχα. Ατελείωτες ώρες προπονήσεων μιας και έκανα πρωταθλητισμό- στην αρχή στην κολύμβηση και εν συνεχεία στην υδατοσφαίριση, από τα 12 και μετά στον Εθνικό Πειραιά- και φυσικά σχολείο, ιδιαίτερα και ξένες γλώσσες. Δεν στερήθηκα την παιδική μου ηλικία αλλά μπήκα από πολύ νωρίς σε ένα πρόγραμμα απαιτητικό και ανταγωνιστικό με πειθαρχία και το δεν μπορώ ήταν μια δικαιολογία, που στο λεξικό μου ήταν άγνωστη.
Μεγαλώνοντας ανακάλυψα την συγγραφή, το χαμένο μου κομμάτι, αυτό που με βοηθούσε να εκφράσω τον εσωτερικό μου κόσμο καλύτερα. Οι απαιτήσεις του νοσοκομείου και του αθλητισμού ήταν τεράστιες, συν ότι ακολουθούσε και το διδακτορικό μου. Τώρα είχε έρθει η ώρα να προστεθεί και η συγγραφή σε όλα αυτά και ίσως στο μέλλον και κάτι ακόμα που δεν έχω ανακαλύψει ακόμα, όλα όμως είναι διαχειρίσιμα εφόσον πραγματικά το θέλεις.

Ποιοι συγγραφείς σάς καθόρισαν στην εφηβική και πρώτη νεανική σας ηλικία και κατά πόσο εξακολουθούν να σας ασκούν επιρροή;
Μου άρεσε πάρα πολύ ο Τόλκιν, έκανε το απίστευτο, δημιούργησε εκτός από έναν φανταστικό κόσμο και μια νέα γλώσσα, αυτή των Ξωτικών. Τα βιβλία του είναι σταθμός για την ανθρωπότητα και οι περισσότεροι, που τα έχουν διαβάσει και έχουν δει και τις ταινίες εύχονται να μην τελείωναν, να υπήρχαν και άλλα. Αυτή θεωρώ πως είναι η μεγαλύτερη επιτυχία ενός συγγραφέα, να κάνει τους αναγνώστες του να αδημονούν για την συνέχεια και να θέλουν να ξαναδιαβάσουν το βιβλίο του.

Κατά τη γνώμη σας, πρωταρχικός στόχος της επιστημονικής φαντασίας είναι να ψυχαγωγεί ή να προβληματίζει;
Κατά τη γνώμη μου οτιδήποτε και αν γράψεις, σε  οποιαδήποτε κατηγορία και αν ανήκει, θα πρέπει να προβληματίζει και να ψυχαγωγεί τους αναγνώστες. Το Άβατο είναι ένα βιβλίο με πάρα πολλά μηνύματα, που σε διαπερνάνε όταν το διαβάζεις, και ταυτόχρονα η πλοκή του σε κρατάει σε διαρκή εγρήγορση. Τα βιβλία επιστημονικής φαντασίας στη συνείδηση του ευρύτερου κοινού είναι συνδεδεμένα με εξωγήινους, διαστημικές πτήσεις και άλλα πολλά, και κάποιους δεν τους εκφράζει αυτό το είδος λογοτεχνίας. Όμως ακόμα και στα μυθιστορήματα αυτά μπορείς να προβληματιστείς έντονα. Το Άβατο ίσως είναι, όπως λέω πολύ συχνά, ένα βιβλίο μελλοντικής πραγματικότητας.

Το βιβλίο οδηγεί τον αναγνώστη στο συμπέρασμα πως η μεγαλύτερη απειλή για την ανθρωπότητα δεν είναι οι ιοί, αλλά ο ίδιος ο άνθρωπος. Σας εκφράζει αυτή η σκέψη;
Ο άνθρωπος δυστυχώς είναι ο μεγαλύτερος και ο πιο αποτελεσματικός ιός για τον πλανήτη Γη και για τα υπόλοιπα είδη που φιλοξενεί. Μας δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσουμε, να μείνουμε στον παράδεισο και να κυριαρχήσουμε απέναντι στα υπόλοιπα είδη. Tο εκμεταλλευτήκαμε με τον χειρότερο τρόπο, μολύνοντας και εξολοθρεύοντας οτιδήποτε θεωρούσαμε φαγώσιμο ή κατάλληλο για τον ρουχισμό μας. Η απληστία μάς οδηγεί και μας έχει τυφλώσει εδώ και αιώνες και πολύ φοβάμαι πως πλέον είναι αργά για εμάς. Θεωρώ ότι ο πλανήτης κάθε μερικά χιλιάδες χρόνια κάνει ένα format και restart όταν νοιώθει ότι έχει φτάσει στο τέρμα. Ίσως οι επόμενες γενιές φανούν πιο άξιες και ευαισθητοποιημένες από την δική μας, αλλά πολύ αμφιβάλλω.

Άραγε οι Σκοτεινοί θα εξελιχθούν σε ένα νέο, πιο φιλικό προς τη φύση ανθρώπινο είδος ή θα πέσουν και οι ίδιοι θύμα της καταστροφικής τους μανίας;
Οι Σκοτεινοί είναι μια νέα δύναμη που προέκυψε από την καταστροφική μανία των ισχυρών, εξελίσσονται συνεχώς και είναι ένα είδος που μέλλει να αντικαταστήσει τον άνθρωπο. Την πορεία του δεν την γνωρίζω, αλλά στο βιβλίο δεν σκότωναν τα ζώα, δεν βασάνιζαν τους ανθρώπους, δεν πολεμούσαν το ένα το άλλο, απλά επεκτείνονταν. Ίσως, αν υπάρξει συνέχεια στο «Άβατο. H ματωμένη Γη», να δω και εγώ μαζί με εσάς την εξέλιξη του, αυτού του νέου είδους των σκοτεινών γιατί, όπως συνηθίζω να απαντώ στην ερώτηση «πώς τα σκέφτηκες και τα έγραψες;», εγώ απλά αποτύπωνα ότι μου φανέρωνε το βιβλίο, όποτε το ήθελε και την ώρα που το ήθελε.

Πιστεύετε ότι θα δούμε και άλλες πανδημίες τα επόμενα χρόνια; Θα είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι την επόμενη φορά;
Οι καταστροφές θα διαδέχονται η μια την άλλη. Πανδημίες, πλημμύρες, φωτιές, ο άνθρωπος νομίζω θα είναι ανίσχυρος απέναντι στην φύση. Οι ιοί γίνονται όλο και πιο ισχυροί, εξελίσσονται, μαθαίνουν, προσαρμόζονται, εκπαιδεύονται και κάθε φορά δοκιμάζουν τις άμυνες μας, τις αντοχές μας, τα όρια μας, κι εμείς τους βοηθάμε χρόνια σε όλο αυτό το στάδιο με το να χρησιμοποιούμε αλόγιστα αντιβιοτικά και φάρμακα για τον οποιοδήποτε λόγο και με το να κάνουμε πειράματα στα ζώα, και στους ανθρώπους φυσικά. Ο αγώνας έχει ξεκινήσει εδώ και αιώνες μεταξύ ανθρώπων και ιών και έχουμε αρχίσει να μένουμε πίσω στην κούρσα, βάζοντας οι ίδιοι εμπόδια μπροστά μας.