Η Μανίνα Ζουμπουλάκη γράφει για την ποίηση και τον ποιητή Γιώργο Ευσταθίου με αφορμή την πιο πρόσφατη ποιητική συλλογή «Οι δεξιόχειρες της μοναξιάς».
Χίλια χρόνια είμαστε φίλοι με τον Γιώργο Ευσταθίου. Και πάντα με ξαφνιάζουν τα ποιήματά του.
Κανα-δυο φορές μετά το τέλος του λοκντάουν, καθίσαμε με προσοχή σε ψιλο-τυχαίο, υπαίθριο καφέ με το Γιώργο Ευσταθίου, τον Γιώργο Πανόπουλο, τον Γιώργο Παυριανό και τον Γιάννη Νένε, μέρος «της παρέας των περιοδικών», μια και γνωριζόμαστε από την δεκαετία του ’80 και από την Λαμπερή Εποχή των Περιοδικών. Όλοι έχουμε στη βιβλιοθήκη μας τις ποιητικές συλλογές του Ευσταθίου, τις έχουμε διαβάσει και ξεσκονίσει πολλές φορές. Κάποιος (είπαμε, εκεί στο καφέ) κάποιος πρέπει να γράψει για τους «Δεξιόχειρες της μοναξιάς», την τελευταία και καλύτερη συλλογή του. Κάποιος που να ξέρει από ποίηση. Κάποιος που να μελετάει ποίηση. Κάποιος άλλος, όχι εγώ, που δεν έχω ιδέα από ποίηση – ό,τι διάβασα στην εφηβεία μου, το διάβασα, με κέρδισε η λογοτεχνία από κει και μετά, και με κρατάει ακόμα. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, δεν αγοράζω ποιητικές συλλογές από τα 20-25 μου κι ύστερα.
Ο Ευσταθίου είναι μέσα στις ελάχιστες εξαιρέσεις.
«Το καλοκαίρι χαμογελάς πιο εύκολα σε κάποιον διερχόμενο περαστικό», και μετά «Χρόνια ξαγρυπνάω τα ξένα όνειραπαραφυλώντας, μήπως ξεπέσει κάτι και για μένα. Μα δε βαριέσαι, ότι μαζεύω από Δευτέρες απογέματα ή μια στο τόσο, τυχαίνει μια Τετάρτη». Δεν λέει, να αντιγράφω εδώ τα ποιήματά του, αλλά ο «Ένας χαμένος αστερίας» είναι αγαπημένο μου, με την αχνή κάψα του περασμένου καλοκαιριού να κρέμεται στον αέρα. Το «Άτιτλο, 1986» είναι στην μνήμη του Βασίλη Νικάκη, φίλου μας «από τα περιοδικά», που δεν ζει εδώ και πολλά χρόνια – το διάβασα και θυμήθηκα τον Βασίλη, «σαν χρυσαλλίδες στο άσπρο φως», ίσως επειδή είχε πάντα κάτι από χρυσαλλίδα επάνω του. Ή έτσι μου φαινότανε.
Το κακό είναι ότι δεν ξέρω να γράφω για ποίηση. Ξέρω μερικά πράγματα για τον Ευσταθίου, όχι πολλά, αυτά που διαβάζω τριάντα χρόνια τώρα ανάμεσα στις γραμμές. Δούλευε σε άλλα περιοδικά, μερικές φορές τρακάραμε στο ίδιο περιοδικό, ακόμα πιο πολλές στο «Μέμφις», στο μπαρ πίσω από το Χίλτον, όπου έκανε (σχεδόν) πόρτα – «σχεδόν», επειδή μας έβαζε όλους μέσα. Έχουμε πιεί, γελάσει και χορέψει πολύ, παρέα, αργά τις καλοκαιρινές νύχτες και κάμποσες χειμωνιάτικες. Μιλήσαμε πολλές βραδινές ώρες στο τηλέφωνο όταν οι ζωές μας δεν ήταν όπως τις θέλαμε, και τις σπάνιες βραδιές που νομίζαμε ότι ήταν. Συγκατοίκησε με τον πρώην μου κι έπειτα έφυγαν και οι δύο από το διαμέρισμα της Τσόχα, για να μετακομίσουμε εκεί ο μεγάλος γιος μου κι εγώ, να μην βρεθεί το παιδί σε ξένο χώρο – το ήξερε το διαμέρισμα από τις επισκέψεις στο μπαμπά του. Ο Γιώργος έχει κάνει μπέιμπι-σίτινγκ πολλές φορές, κι έχει μαγειρέψει ακόμα περισσότερες για τον κανακάρη μου – και κάμποσες φορές, έχει φτιάξει γλυκά για όλους εμάς τους άχρηστους: η πάστα φλώρα του είναι διάσημη, κι όλα τα γλυκά του κουταλιού που φτιάχνει ενώ ονειρεύεται ποιήματα, όλα τα καλλιτεχνήματά του στην κουζίνα, τα σπάνε.
Θα πείτε, τι σχέση έχουν αυτά με την ποίηση; Παραθέτω ατάκα του Μίμη Σουλιώτη, σπουδαίου ποιητή και ανθρώπου: «Τα καθημερινά τον φτιάνουν τον ποιητή, όχι τα ηρωικά και πένθιμα».Πατάω στην τρελή ιδέα ότι είστε λίγο σαν εμένα, ότι διαβάζετε ποίηση όταν αισθάνεστε έφηβοι, και η ποίηση του Γιώργου Ευσταθίου είναι ζωηρή, φρέσκια, λες και κρεμάει τα πόδια της στην εφηβεία με το κεφάλι στον ήλιο… μερικές φορές, στη σκιά, ή στη βαθιά σκοτεινή νύχτα. Αλλά σα να πλατσουρίζει ελαφρά στη θάλασσα της εφηβείας πάντα, με ένα αίσθημα πολύ ερωτιάρικο, πολύ αισθησιακό, πάντα με ένα αίσθημα δηλαδή, έτσι κι αλλιώς, στον πάτο του στίχου. Ή στην οροφή του, ανάλογα πως ερμηνεύει κανείς το κάθε στιχάκι.
«Οι δεξιόχειρες της μοναξιάς», Γιώργος Ν. Ευσταθίου, Εκδόσεις Οδός Πανός. Το εξώφυλλο είναι του εικαστικού Αντωνάκη.
