Ως αμετανόητη αναγνώστρια παιδικής κι εφηβικής λογοτεχνίας, έχω την εντύπωση πως δεν υπάρχουν πιο συναρπαστικά βιβλία από αυτά που απευθύνονται σε νέους αλλά και σε λιγότερο νέους αναγνώστες, αδιακρίτως. Χρειάζεται τέχνη αμφίπλευρη βέβαια, μιας και ο συγγραφέας θα πρέπει να λειτουργήσει ως τεχνίτης ικανός να διαπεράσει τα ηλικιακά στερεότυπα αλλά κι ο (ενήλικος) αναγνώστης να μην έχει απωλέσει τη δεκτικότητα σε ό,τι μπορεί να τον κάνει να ξαναδεί τη ζωή με μάτια που εκπλήσσονται.
Ο Ριαντ Σατούφ, δυο φορές βραβευμένος με βραβείο Fauve d’Or στην Ανγκουλέμ, με περισσότερα από 20 βιβλία στο ενεργητικό του, καταξιωμένος σχεδιαστής κόμικς και συγγραφέας graphic novel, έγραψε τα «Ημερολόγια της Εστέρ» εμπνεόμενος από την καθημερινότητα ενός υπαρκτού κοριτσιού. Η δεκάχρονη Εστέρ είναι ένας χαρακτήρας που θα μπορούσε να είναι η καλύτερή σου φίλη.
Μέσα από την καθημερινότητα 52 επεισοδίων, σε καλεί να δεις τον κόσμο από την πλευρά της, ανατρέποντας όλα τα κλισέ που πιστεύεις για την παιδική αθωότητα. Γιατί η Εστέρ μεγαλώνει με τον ρυθμό και την ένταση που καθορίζει η γενιά της. Λατρεύει τον, αψεγάδιαστο φυσικά, μπαμπά της, βρίσκεται σε μόνιμη κόντρα με τον έφηβο αδελφό της, κάνει κριτική στη μαμά της, αντιπαθεί τη δασκάλα της, ερωτεύεται έναν συμμαθητή της αλλά και τσακώνεται με τα αγόρια (που «είναι όλα βλαμμένα»), επιθυμεί διακαώς ένα kidsectets, παρακολουθεί μαγεμένη nrjhit music only, μα και γοητεύεται από τον παλιό εκείνο τροβαδούρο που γνωρίζει μέσα από τα βινύλια της γιαγιάς της.
Η Εστέρ είναι ο πιο σάρκινος παιδικός χαρακτήρας που γνωρίσαμε μετά τον μικρό Νικόλα και οι Γάλλοι δεν άφησαν να περάσει απαρατήρητη αυτή η ομοιότητα. Άλλωστε και οι δυο γεννήθηκαν μέσα από τον περιοδικό Τύπο (οι περιπέτειες της Εστέρ δημοσιεύτηκαν αρχικά στο Nouvel Observateur) και μάλιστα οι συμπατριώτες τους πιστεύουν ότι και στο μέλλον ακόμα οι κοινωνιολόγοι θα ασχολούνται με το «φαινόμενο Εστέρ».
Το κορίτσι μας πηγαίνει σε ιδιωτικό σχολείο, γιατί ο μπαμπάς της θεωρεί επικίνδυνο το δημόσιο, όμως το περιβάλλον εκεί κάθε άλλο παρά αποστειρωμένο είναι. Η Εστέρ έρχεται σε επαφή με όλα όσα απασχολούν τα παιδιά του δημοτικού σε οποιοδήποτε σχολείο, σε μια κοινωνία πολυφυλετική που κλυδωνίζεται από τις συνέπειες της κρίσης: βία (τόσο ανάμεσα στα παιδιά όσο και έξω από τον μικρόκοσμό τους, μιας και ένα επεισόδιο αναφέρεται στα γεγονότα του Charlie Hebdo), φτώχεια, ρατσισμός, εθνικιστικές εξάρσεις.
Η δεκάχρονη Εστέρ ονειροπολεί καθώς φαντάζεται τον μελλοντικό εαυτό της φτιαγμένο με όλα τα υλικά των τηλεοπτικών ριάλιτι, αναρωτιέται τι είναι το γιουπόρν, φαντάζεται πως επιτέλους αποκτά το πολυπόθητο Iphone που της απαγορεύουν οι γονείς της, ανακαλύπτει τα κορίτσια που πήραν «τον κακό δρόμο», αλλά και έναν καινούργιο κόσμο στην κατασκήνωση, έναν κόσμο που τη μαγεύει και την προετοιμάζει για την εφηβεία.
Ο φυσικός, ανεπιτήδευτος τρόπος που μιλά η μικρή ηρωίδα είναι ένα από τα εντυπωσιακά στοιχεία του βιβλίου, μιας και ο συγγραφέας δούλεψε με μια γλώσσα σύγχρονη, πειστική και κάθε άλλο παρά πολιτικά ορθή. Η υπέροχη μετάφραση της Αριάδνης Λουκάκου μεταφέρει όχι απλώς πιστά, αλλά ευφάνταστα το πνεύμα του πρωτότυπου.
Ένα βιβλίο, αληθινό δώρο, όχι μόνο για παιδιά, ανίψια, μαθητές αλλά και (ίσως κυρίως) για φίλους, καθώς στεκόμαστε αμήχανοι ανάμεσα σε αυτό που γνωρίζουμε έχοντας μεγαλώσει στην εποχή της αφθονίας και των εύκολων απαντήσεων και σε αυτό που συμβαίνει σήμερα, έχοντας σαρώσει όλες μας τις βεβαιότητες.
Κι όπως λέει η ίδια η Εστέρ, «...παλιά είχα πάψει να πιστεύω στον Άι-Βασίλη. Είχα δει πολλά περίεργα πράγματα... μέχρι τη στιμή που βρήκα ένα απίστευτο δώρο, που δεν είχα παραγγείλει αλλά που το ήθελα. Απίστευτο κι όμως αληθινό: κανείς δεν το είχε αγοράσει! Ήταν απλώς εδώ! Από τότε ξαναπιστεύω στον Άι-Βασίλη».
Ριαντ Σατούφ – Τα ημερολόγια της Εστέρ, Ιστορίες από τη ζωή της Εστέρ, ετών 10 – μτφ Αριάδνη Λουκάκου – εκδ. Ποταμός
12°
