Τριλογία Θεσσαλονίκης; Αυτό! Γιατί στο καινούργιο της βιβλίο, «Στο τέλος νικάω εγώ», οι ήρωες που τους πρωτογνωρίσαμε το 2010 στο «Απόψε δεν έχουμε φίλους» και συνέχισαν στο «Χορεύουν οι ελέφαντες» του 2012, πέντε χρόνια μετά, νά και πάλι που επιστρέφουν. Στο ίδιο φόντο, Ερμού, Ευαγγελίστρια, πανεπιστημιακό campus, λιμάνι με ηλιοβασιλέματα κι απέναντι ο Όλυμπος να σου κόβει την ανάσα. Ζει στην πόλη η Νικολαΐδου, γράφει για την πόλη και μάλλον συνεχώς «σπουδάζει» Θεσσαλονίκη μα και τις δεκάδες «Θεσσαλονίκες» που κρύβονται κάτω, υπόγεια, μέσα, δίπλα και παντού φωλιασμένες, στοιβαγμένες στην πόλη του τώρα.
Γιατί κάτω από την Εγνατία, στα έγκατα, θα κοχλάζουν πάντα το ταραγμένο κι ανταριασμένο θυμικό και η μνήμη του Βορρά. Ή η όπως κι όπως επιβαλλόμενη λησμονιά και οι ανεξόφλητοι λογαριασμοί με την Ιστορία: Απελευθέρωση, Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, Μακεδονικό Μέτωπο, Βενιζελικοί εναντίον Αντιβενιζελικών, Δεύτερος Παγκόσμιος, Εμφύλιος, Μεταπολίτευση, οικονομική κρίση, χθες, σήμερα, η συγγραφέας φαίνεται πως βρήκε μια ανεξάντλητη φλέβα γεγονότων. Που πεισματικά η Θεσσαλονίκη φρόντισε να τα κουκουλώσει ή να επιβάλει μια σιωπή, για λόγους «εθνικούς» ή «ομοψυχίας», η ίδια όμως, όπως πολύ ιντριγκαδόρικα και εύστοχα ταγκάρει στο οπισθόφυλλο, φροντίζει άφοβα να ρίχνει τους ήρωές της σε περιπέτειες που σχετίζονται με χρονολογίες κομβικές. Γιατί «Ιστορία δεν είναι οι απόψεις των ιστορικών. Είναι οι ζωές των ανθρώπων».
Συμβουλή: Σε περίπτωση που υπάρχει περισσότερος χρόνος για ανάγνωση, ορίστε η ευκαιρία να διαβάσετε και τα τρία βιβλία, οι ανεξοικείωτοι με τον Σουκ, την Τέτα, τη γιαγιά Λένη, τον Μηνά, τη Φανή, τον Ντόκο τζούνιορ. Μα και τους καινούργιους. Την Τροτέζα Παρί, τον Γάλλο γιατρό και τον Σκωτσέζο στρατιώτη, μα κι όλους αυτούς που συχνάζουν στο ζαχαροπλαστείο του Κουτσού, που φτιάχνει την ωραιότερη κρέμα στο βορρά. Αρτίστες, απότακτοι χωροφύλακες, φαντάσματα σήμερα, ανταμώνουν με τα πιτσιρίκια των παλαιότερων βιβλίων της, που μεγάλωσαν πλέον και οι στατιστικές της σημερινής κρίσης τους κωδικοποιούν σαν γενιά της νεοξενιτιάς και του brain drain. Από τον Χαρίλαο Τρικούπη στα capital controls κι από το δημοψήφισμα για το Ναι ή τον Βαρουφάκη, σ' εκείνη τη Θεσσαλονίκη όπου ντόπιοι και ξένοι ήρωες του Μεγάλου Πολέμου παλεύουν να στήσουν ζωές με αξιοπρέπεια.
Κρατείστε κι αυτό: όχι μόνο η ταραγμένη ιστορία της Θεσσαλονίκης, μα και η εκπαίδευση. Εκπαιδευτικός και η ίδια η συγγραφέας, ξέρει από πρώτο χέρι, όχι μόνο τι μας δίδαξαν στο σχολείο περί του εθνικού και του «αληθούς», μα και πώς συνεχίζει ακόμα το σύστημα διδασκαλίας της χώρας να διαμορφώνει συνειδήσεις, χαρακτήρες και πολίτες.
Κι έτσι η Νικολαΐδου υφαίνει μια σπαρταριστή αφήγηση που, ενώ πατάει πάνω σε θέματα που συζητούν οι επιστήμονες της Ιστορίας στα αμφιθέατρα ή τα κλαδικά συνέδρια, εντούτοις της προσδίδει μια «λαϊκότητα». Την κάνει προσιτή με κώδικα μυθιστορήματος και δράσης, σε ένα αναγνωστικό κοινό που στο «Τέλος νικάω εγώ» εισπράττει μια γάργαρα ευανάγνωστη «περιπέτεια» α λα Μαρκ Τουέιν: η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται, αλλά σίγουρα ομοιοκαταληκτεί.
Το μυθιστόρημα της Σοφίας Νικολαϊδου «Στο τέλος νικάω εγώ» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
13°
