Συγκροτεί ανάγλυφα τον πιο κατατοπιστικό χάρτη της ελληνικής χρεοκοπίας. Γράφει αριθμούς, παραθέτει συγκεκριμένα στοιχεία, παρουσιάζει τεκμηριωμένες έρευνες, παραπέμπει σε δηλώσεις και φράσεις, κάνει αναδρομή σε στιγμές που έχουμε ζήσει αλλά ξεχάσαμε.
Σε αντίθεση με πολλά αντίστοιχα βιβλία που γράφτηκαν για την κρίση, ο Σπύρος Βλέτσας δεν θεωρητικολογεί. Στα κείμενά του («Βολικοί Μύθοι - Καταστροφικές Απάτες, 10 όψεις του εγκλωβισμού μας στην κρίση», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Επίκεντρο) δίνει την πλήρη εικόνα των στρεβλώσεων που επικράτησαν και επικρατούν στην ελληνική κοινωνία, γίνεται δυσάρεστος και ενοχλητικός και λέει ωμά γιατί «η πιο αντιμνημονιακή χώρα ήταν η μόνη που ξέμεινε σε διαρκή μνημόνια». Με τρόπο μεθοδικό περιγράφει πώς η ελληνική κοινωνία κατέληξε να είναι ένα σύνολο ατομικών και ομαδικών επιδιώξεων για την κατοχύρωση συμφερόντων. Πώς οδηγηθήκαμε στο φαύλο πολιτικό αλισβερίσι, σε ένα κράτος-χορηγό από το οποίο σχεδόν όλοι ζητούσαν μία καλύτερη θέση στα εισοδήματα και τα προνόμια που μοίραζε.
Και βέβαια διαλύει όλους τους «βολικούς μύθους»:
● Η κρατική ενίσχυση του ασφαλιστικού συστήματος από το 2000-2013 έφτασε 185 δις.
● Η ΕΥΔΑΠ πληρώνει δίδακτρα για ξένες γλώσσες στα παιδιά των εργαζομένων της. Μάλιστα για κάθε 1.000 ευρώ δίνει 1.450 για να υπερκαλύψει την φορολόγηση του ποσού.
● Η Ολυμπιακή Αεροπορία μετά από πολλά προγράμματα εξυγίανσης εξακολουθούσε να στοιχίζει στο Δημόσιο 400 εκ./χρόνο. Το δρομολόγιο προς την Αυστραλία είχε ζημιά περίπου 1 εκ. ευρώ ανά πτήση με επιστροφή.
● Οι επιχορηγήσεις ασφαλιστικών ταμείων και ΔΕΚΟ αυξήθηκαν το διάστημα 2002-2009 κατά 277%. Από 5,52 δις σε 20,8 δις, κάτι που οδήγησε σε πρωτογενές έλλειμμα 24 δις το 2009.
Την ίδια στιγμή, ο Βλέτσας διαλύει όλες τις «καταστροφικές απάτες» για τους κακούς ξένους τοκογλύφους, οι οποίοι σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη επιβουλεύτηκαν την ευτυχία μας – τι κι αν χτίστηκε από τα δανεικά τους. Όπως υπενθυμίζει το βιβλίο, σε έρευνα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας το 2014-5 χρόνια μετά το ξεκίνημα της κρίσης, το 75% θεωρούσε ότι η ελληνική οικονομική κρίση προετοιμάστηκε και επιβλήθηκε από ξένα κέντρα!... «Εάν η Ελλάδα ήθελε να δανειστεί από τις αγορές το 2010 θα έπρεπε να πληρώνει επιτόκια πάνω από 10% και αργότερα πάνω από 30%. Τα αρχικά επιτόκια του μηχανισμού διάσωσης ήταν γύρω στο 4%... πού ακριβώς βρίσκεται η τοκογλυφία;» αναρωτιέται ο συγγραφέας. «Η Ισπανία και η Ιταλία δανείζονταν με 7% και δάνειζαν την Ελλάδα (συμμετέχοντας στον μηχανισμό στήριξης) με 4%!»
Το σοκ, βέβαια, της χρεοκοπίας δεν ήταν ικανό να αλλάξει νοοτροπίες και παθογένειες που οδήγησαν στην κρίση. «Ο ΣΥΡΙΖΑ υποσχέθηκε τα πάντα στους πάντες και δεν βρήκε ούτε ένα προνόμιο που θα μπορούσε να περισταλεί για να χρηματοδοτηθούν τα πραγματικά θύματα της κρίσης».
Από το στόχαστρό του δεν γλιτώνει ούτε το πολιτικό σύστημα, χωρίς όμως να του ασκεί τη συνήθη εύκολη κριτική. Όπως γράφει χαρακτηριστικά, «η ανοχή των κυβερνήσεων σε φαινόμενα διαφθοράς της δημόσιας διοίκησης (σε εφορίες, ταμεία ή π.χ. ψεύτικη συνταγογράφηση) καθιστά το πολιτικό σύστημα πολύ περισσότερο υπεύθυνο για την κρίση απ’ ό,τι το καθιστούν οι άμεσες εμπλοκές πολιτικών στελεχών σε υποθέσεις χρηματισμού».
Ποιο ήταν το έναυσμα για να ξεκινήσετε να αρθρογραφείτε για την πολιτική επικαιρότητα;
Αν και αρθρογραφούσα από παλιά, οι μύθοι που κυριάρχησαν στη διάρκεια της ελληνικής κρίσης με έκαναν να πυκνώσω τις παρεμβάσεις μου. Κόμματα και μέσα ενημέρωσης καλλιεργούσαν διάφορες εξωπραγματικές θεωρίες, που όλες κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι για την κρίση έφταιγαν κάποια ξένα συμφέροντα και όχι τα αδιέξοδα της ελληνικής οικονομίας. Τα περισσότερα κείμενά μου με αυτές τις θεωρίες ασχολούνται.
Το βιβλίο αποτελεί ένα χάρτη της ελληνικής κρίσης και χρεοκοπίας. Ποιος φταίει τελικά για τα μνημόνια;
Για τα μνημόνια φταίνε πολλά πράγματα, κυρίως όμως φταίει ότι ενώ για χρόνια η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας έπεφτε, εμείς ζούσαμε όλο και καλύτερα, χάρη στα χρήματα που δανειζόταν και μοίραζε το κράτος. Σαν κάποιος, με ένα μαγαζί που είναι έτοιμο να κλείσει, να ζει πολυτελώς, δανειζόμενος όλο και περισσότερα. Κάθε χρόνο το δημόσιο χρειαζόταν διαρκώς μεγαλύτερα ποσά, ώσπου στο τέλος κανείς δεν ήθελε να το δανείσει και έτσι το επίπεδο ζωής κατέρρευσε.
Ποιο κατά τη γνώμη σας είναι το μεγαλύτερο λάθος που κάνει η ελληνική κοινωνία και τι πρέπει να κάνει για να βγει από το φαύλο κύκλο της κρίσης;
Αντί να κατανοήσουμε τα αίτια της χρεοκοπίας, εμείς πιστεύαμε ότι η λύση βρίσκεται στη συνέχιση της κατανάλωσης με δανεικά και ήμασταν έτοιμοι να δεχθούμε κάθε θεωρία που υποστήριζε ότι κάτι τέτοιο είναι εφικτό. Αυτό και τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις δυσκόλεψε και μια πρωτοφανή πολιτική αβεβαιότητα πυροδότησε. Η έξοδος από την κρίση δεν θα γίνει με παροχές από χρήματα που δεν υπάρχουν, αλλά από την ενίσχυση της παραγωγής, των επενδύσεων και των εξαγωγών. Εμείς αντί να αλλάξουμε το αντιπαραγωγικό κράτος και το πελατειακό σύστημα, στραφήκαμε εναντίον φανταστικών εχθρών, που δήθεν ήθελαν να μας υποδουλώσουν.
Γιατί όλες οι χώρες βγαίνουν από τα μνημόνια και μόνο η Ελλάδα βαδίζει προς το επόμενο;
Την ώρα που οι άλλες χώρες μεταρρύθμισαν την οικονομία τους και την έκαναν πιο ανταγωνιστική δημιουργώντας νέες δουλειές, εδώ οι μύθοι τροφοδότησαν μια έντονη επιθετικότητα. Μόνο εδώ είχαμε νεκρούς, μόνο εδώ κάηκε το κέντρο της πρωτεύουσας, μόνο εδώ για χρόνια κανείς δεν ήξερε τι νόμισμα θα έχει αύριο. Κάποιοι έζησαν την εξέγερση που πάντα προσδοκούσαν, κάποιοι εκτονώθηκαν, οι πιο επιτήδειοι κέρδισαν την εξουσία. Οι υπόλοιποι πληρώνουμε την πίστη στις εύκολες λύσεις και σε όσους αδίστακτα τις εμπορεύτηκαν.
Με τις στοχοποιήσεις στο διαδίκτυο, τις χυδαίες επιθέσεις από έμμισθα τρολ και κομματικά έντυπα, το cyber bullying, υπήρξε στιγμή που φοβηθήκατε;
Πόσο εύκολο να γράφει κανείς τη γνώμη του σήμερα; Προσωπικά, δεν αντιμετώπισα κάτι σοβαρό, μόνο διαδικτυακό βρισίδι. Όμως είναι φοβερό στη σημερινή Ελλάδα πρόσωπα και μέσα ενημέρωσης να δέχονται βία μόνο και μόνο για τις απόψεις που εκφράζουν. Ούτε κάτι αντίστοιχο είχαμε στις υπόλοιπες χώρες των μνημονίων. Είναι κι αυτό μια ελληνική ιδιαιτερότητα, η οποία δεν είναι άσχετη με τη σημερινή θέση της χώρας.
Πώς κρίνετε την πορεία της κυβέρνησης;
Πριν την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία υπήρχαν αρκετοί που έλεγαν ότι θα κάνει την κωλοτούμπα και υπήρχαν και άλλοι που υποστήριζαν ότι θα έφερνε την καταστροφή. Τελικά δεν υπήρχε λόγος διαφωνίας. Και η καταστροφή ήρθε και η κωλοτούμπα έγινε. Μόνο που αυτή έγινε μετά την καταστροφή, όταν διαπίστωσαν ότι ο μόνος τρόπος για να συνεχίσουν να κυβερνούν ήταν να ψηφίσουν νέο μνημόνιο. Έτσι έγιναν από αντιμνημονιακοί μνημονικοί μέσα σε μια νύχτα. Και η πιο αντιμνημονιακή χώρα, ξέμεινε στα διαρκή μνημόνια.
Μετά από 2 χρόνια διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και αφού έχει αποκαλυφθεί το εύρος των ψεύτικων υποσχέσεων για σκισίματα μνημονίων, ΕΝΦΙΑ, συντάξεις, go back κυρία Μέρκελ κ.ο.κ, τι είναι αυτό, πιστεύετε, που συγκρατεί τα ποσοστά του και δεν καταρρέει;
Ένας λόγος είναι ότι υπάρχουν ακόμη ειδικά στο δημόσιο τομέα αρκετοί που νομίζουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα φροντίσει τα συμφέροντά τους. Ο κυριότερος όμως λόγος είναι ότι πολλοί ψηφοφόροι έχουν ταυτιστεί με την κυβέρνηση συναισθηματικά και δεν έχουν τη δύναμη να αναγνωρίσουν ότι έχουν πέσει θύματα μιας μεγάλης απάτης. Νομίζουν ότι αυταπατήθηκαν μαζί με την κυβέρνηση και είναι από κοινού θύματα των ξένων δυνάμεων που δεν άφησαν τον Τσίπρα να εφαρμόσει το πρόγραμμά του. Σε αυτούς απευθύνονται τα περί αυταπάτης.
Κάποιοι λένε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να αποτελέσει τη νέα κεντροαριστερά. Ποια είναι η δική σας άποψη και γιατί αυτός ο χώρος παραμένει επί τόσα χρόνια κατακερματισμένος;
Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι λαϊκιστικό μόρφωμα που μόνο σκοπό έχει τη διατήρηση της εξουσίας. Γι’ αυτό και ταίριαξε τόσο καλά με τους ΑΝΕΛ και ανέχεται τις πατριδοκάπηλες τελετουργίες του Καμμένου. Ο χώρος της κεντροαριστεράς, παρά τη συμβολή ορισμένων προσώπων και φορέων στη διαχείριση της κρίσης και στην αντίσταση στον εθνολαϊκισμό, συνολικά δεν μπόρεσε να διαφοροποιηθεί από τον πελατειακό κρατισμό, τις συντεχνίες, όσα έφεραν την κατάρρευση και όσα την βάθυναν. Γι’ αυτό και η διαρκής αμφιθυμία αρκετών απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ. Πέρα από τις προσωπικές στρατηγικές, που ασφαλώς περιπλέκουν τα πράγματα, ο χώρος της κεντροαριστεράς δεν θα βρει το δρόμο του αν δεν ξεκαθαρίσει το πώς βλέπει το μέλλον της χώρας σε σχέση με το πελατειακό σύστημα και τις αντιπαραγωγικές δομές της οικονομίας.
21°
Σε αντίθεση με πολλά αντίστοιχα βιβλία που γράφτηκαν για την κρίση, ο Σπύρος Βλέτσας δεν θεωρητικολογεί. Στα κείμενά του («Βολικοί Μύθοι - Καταστροφικές Απάτες, 10 όψεις του εγκλωβισμού μας στην κρίση», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Επίκεντρο) δίνει την πλήρη εικόνα των στρεβλώσεων που επικράτησαν και επικρατούν στην ελληνική κοινωνία, γίνεται δυσάρεστος και ενοχλητικός και λέει ωμά γιατί «η πιο αντιμνημονιακή χώρα ήταν η μόνη που ξέμεινε σε διαρκή μνημόνια». Με τρόπο μεθοδικό περιγράφει πώς η ελληνική κοινωνία κατέληξε να είναι ένα σύνολο ατομικών και ομαδικών επιδιώξεων για την κατοχύρωση συμφερόντων. Πώς οδηγηθήκαμε στο φαύλο πολιτικό αλισβερίσι, σε ένα κράτος-χορηγό από το οποίο σχεδόν όλοι ζητούσαν μία καλύτερη θέση στα εισοδήματα και τα προνόμια που μοίραζε.
