Το να προτιμώ ένα συγγραφέα με τον οποίο έχω «προγραμματική» –ας το πω έτσι– διαφωνία, αλλά είναι καλός συγγραφέας, σε σύγκριση μ’ έναν ομοϊδεάτη, που ωστόσο δεν γράφει καλά, είναι προφανώς κοινός τόπος. Δε χαίρομαι όμως λιγότερο κάθε φορά που τον κοινό αυτό τόπο τον επιβεβαιώνω.
Διάβασα λοιπόν και απόλαυσα την «Επίσκεψη σε μια έκθεση» του κ. Φοίβου Πιομπίνου, βιβλίο στο οποίο η χριστιανική στράτευση του δημιουργού σχεδόν δε μ’ ενόχλησε, γιατί η συγγραφική επάρκεια και η ευαισθησία (στις ξαναδουλεμένες αυτές μελέτες θανάτου, κατά κύριο λόγο) του περισσεύουν.
Η εξαίρετη «Επίσκεψη σε μια έκθεση», που δίνει και τον τίτλο στο βιβλίο, ασχολείται με το μέγα θέμα της γηροκόμησης, εξισορροπημένο ωστόσο με πολλά χιουμοριστικά στοιχεία. Η «Μάνα του Λόχου» είναι η ιστορία μιας ερωτικά πονόψυχης, ανεξάρτητης γυναίκας, που γερνάει στην εχθρική για τη συμπεριφορά της επαρχία. «Ο Λάκης απ’ το Χαϊδάρι» είναι το πρωτότυπο πορτρέτο ενός περιθωριακού. «Το ηλιοβασίλεμα μιας ζωής», από τα συγκριτικά πιο αδύναμα κομμάτια, αποτυπώνει τη ζωή και το θάνατο ενός Μικρασιάτη πρόσφυγα στον Αργοσαρωνικό.
«Η γηροκόμηση», με φόντο τη Σχολή Καλών Τεχνών και τη αντίθεση επαρχίας - Αθήνας, δείχνει πώς η ζωή καταστρέφει τις βυσσοδομίες ενός κατά βάση κακού ανθρώπου. «Στο καινούργιο διαμέρισμα», χτισμένο με αντιπαροχή στη δυτική Θεσσαλονίκη, η αφήγηση κυλάει με φαινομενικά βαρετό τρόπο, ωσότου το απρόσμενο τέλος, με πρωταγωνιστή ένα παιδάκι στη σκάλα της νεόδμητης πολυκατοικίας, την απογειώνει. «Η ανεπιθύμητη» είναι μια καταπληκτική ιστορία για το πώς ένας σκληρός αριστερός επαρχιώτης από τη Ηλεία, ένας απεχθής τύπος «Καπετάν Μιχάλη» και βάλε –που χρωστάει τη ζωή του σε μια ανήθικη συμφωνία– αποξενώνεται από την κόρη του, αλλά και πώς τα βρίσκουν δεκαετίες αργότερα, στα γεράματά του, στην Αθήνα πια. Οι «Θερινές διακοπές» αποτελούν το κατά τη γνώμη μου διαμάντι του βιβλίου, αριστούργημα λιτότητας και ελλειπτικότητας για τις (μη) διακοπές τριών γυναικών στην Κίμωλο.
«Η φωτογραφία» είναι ο συγγραφικός συσχετισμός δύο φωτογραφιών και μιας αναλογίας που τις συνδέει υπό μια ορισμένη οπτική γωνία. Τα «Ματαιωμένα γενέθλια» κλείνουν τον μάτι στο «Αμάρτημα της μητρός μου» (μόνο που το όνομα εδώ είναι Λευτέρης / Ελευθερία) και ίσως στον «Γάμο του Καραχμέτη», με φόντο αρχικά κατοχικό. Τέλος «Η Μαντάμ Κετί» είναι η απίθανη (και με τις δυο έννοιες) βιογραφία μιας Ελληνίδας προσφυγοπούλας που γίνεται η τοπ μεγαλοτσατσά στη Βηρυτό – ένα άκρως ολοκληρωμένο και απολαυστικό κομμάτι.
Συνολικά, ένα πολύ καλό βιβλίο, με πανέμορφο εξώφυλλο της εικαστικού Διοχάντης, το οποίο σχετίζεται άμεσα με το διήγημα του τίτλου, και με τη γνωστή φροντίδα της «Κίχλης», που σε κάνει να μη δίνεις σημασία στο βαρυφόρτωμα του πολυτονικού.
20°
