Σβετλάνα Σοζντάτελεβα: «Έχω ερωτευτεί την Ελλάδα»

Έχουν περάσει τέσσερα χρόνια από το ντεμπούτο της στη σκηνή της Λυρικής με το αριστούργημα του Ντμίτρι Σοστακόβιτς, «Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ» –μια από τις «δύσκολες» όπερες  του 20ού αιώνα– και ακόμα ηχεί στα αυτιά μας το δυνατό, βαθύ, κοφτερό, τρυφερό ηχόχρωμα της φωνής της. Αυτό το σπάνιο «εργαλείο» που ισορρόπησε το φως με το σκοτάδι και έπλασε την Κατερίνα Ισμαήλοβα, μια γυναίκα έτοιμη να κάνει τα πάντα, ακόμα και φόνους –και να υποστεί τις συνέπειες–, προκειμένου να απελευθερωθεί και να ζήσει τον έρωτά της. Μια αντιηρωίδα αθώα και θυματοποιημένη, εκδικητική και υπολογιστική που γεννά, ωστόσο, τη συμπάθειά μας. Η Σβετλάνα Σοζντάτελεβα είναι και πάλι εδώ, έτοιμη να επαναλάβει τον θρίαμβό της, στην αναβίωση μιας από τις πιο επιτυχημένες παραγωγές της Ε.Λ.Σ. με τη σκηνοθετική σφραγίδα της Φανί Αρντάν. Ξεκλέβοντας λίγο χρόνο από τις πρόβες της, η σπουδαία Ρωσίδα υψίφωνος μίλησε στην Athens Voice γι’ αυτόν τον συναρπαστικό ρόλο που έχει σημαδέψει την καριέρα της.

― Επιστρέφετε στην Ελλάδα έπειτα από 4 χρόνια. Ποια ήταν η εμπειρία σας από την πρώτη σας εμφάνιση στη σκηνή της Ε.Λ.Σ. το 2019;
Έχω ερωτευτεί την Ελλάδα και αυτή την όπερα που περιβάλλεται από ελαιόδεντρα, τόσο μοντέρνα, με αίθουσες για πρόβες και πολύ άνετα καμαρίνια. Είναι καταπληκτική! Και φυσικά, ήταν για μένα εξαιρετικά ενδιαφέρον να συνεργαστώ με τη Φανί Αρντάν ως σκηνοθέτη. Ακόμα θυμάμαι τις υποδείξεις της για τους ηθοποιούς, ακόμα νιώθω την επιρροή της στην Κατερίνα μου... Αυτή η παράσταση είναι πολύ εντυπωσιακή λόγω και της εξαιρετικής ομορφιάς των κοστουμιών της Μιλένα Κανονέρο.

― Η «Λαίδη Μάκβεθ» του Μτσενσκ είναι μια «δύσκολη» όπερα και ο ρόλος σας ιδιαίτερα απαιτητικός. Φωνητικά, ποιες είναι οι μεγαλύτερες δυσκολίες του ρόλου;
Ο ρόλος της Κατερίνας είναι πολύ δύσκολος, αλλά μου αρέσει όταν κάποιοι λένε ότι φαίνεται εύκολος για μένα. Δεν είναι, φυσικά. Έχει πολλές υψηλές νότες, περίπου 25 Σι! Αλλά επίσης είναι ένας ρόλος δύσκολος συναισθηματικά και σωματικά. Θα πρέπει να είσαι πολύ δυνατή φωνητικά, νοητικά και ψυχολογικά.

― Έπειτα από τόσες φορές που έχετε ερμηνεύσει την Κατερίνα Ισμαήλοβα, ανακαλύπτετε ακόμα σημεία στη μουσική του Σοστακόβιτς τα οποία θα μπορούσατε ενδεχομένως να αναδείξετε διαφορετικά με τη φωνή σας;
Ναι, εξακολουθώ να ανακαλύπτω κάτι νέο και φρέσκο στον ρόλο μου, μπορείς να πεις ακόμα περισσότερο βάθος. Προσπαθώ να βρω φως και τρυφερότητα σε αυτή τη σκοτεινή ως επί το πλείστον μουσική.

― Όταν είχα ζητήσει από τη Φανί Αρντάν να μου περιγράψει τη δική της Κατερίνα Ισμαήλοβα μου απάντησε «Ναι, είναι δολοφόνος, όμως την καταλαβαίνω, είναι μια γυναίκα που βασανίζεται, ποθεί, λαχταρά την ελευθερία». Εσείς, πώς θα την σκιαγραφούσατε; Υπάρχουν στοιχεία του χαρακτήρα της πάνω στα οποία στηρίζεστε για να την υποδυθείτε;
Για μένα η Κατερίνα είναι πρώτα απ' όλα ένας πολύ παθιασμένος χαρακτήρας, χρειάζεται ελευθερία, αγάπη, είναι δυνατή και ανεξάρτητη. Δεν μπορεί να ζήσει στο περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται. Σαν μια λέαινα σε κλουβί.

― Κάποιοι λένε ότι ζούμε σε μια εποχή όπου ο πραγματικός σταρ στην όπερα είναι ο σκηνοθέτης. Εσείς τι πιστεύετε; Σε ποιον βαθμό η προσέγγιση του σκηνοθέτη επηρεάζει ή διαφοροποιεί την ερμηνεία σας; Για παράδειγμα, στην παραγωγή της Λυρικής, η Φανί Αρντάν είδε τη «Λαίδη Μάκβεθ» του Μτσενσκ σαν ένα συναρπαστικό παραμύθι από την εποχή των Τσάρων. Στη Μετροπόλιταν Όπερα όπου κάνατε το ντεμπούτο σας με την ίδια όπερα, λίγο μετά την εμφάνισή σας στην Ελλάδα, η ιστορία είχε μεταφερθεί στη δεκαετία του 1950 και η σκηνοθετική ματιά του σπουδαίου Γκρέιαμ Βικ ήταν έντονα ρεαλιστική.
Η αλλαγή εποχής δεν με δυσκολεύει, το αντίθετο, μπορεί να έχει ενδιαφέρον. Απλώς παίζω στις δεδομένες συνθήκες. Ακόμα και τότε όμως ο χαρακτήρας της ηρωίδας μου παραμένει ο ίδιος. Συναισθήματα όπως η αγάπη, το πάθος, το μίσος, η προδοσία παραμένουν ίδια και απαράλλακτα. Οι άνθρωποι έχουν αλλάξει ελάχιστα... Όσον αφορά το γεγονός ότι οι σκηνοθέτες στις μέρες μας είναι οι πιο σημαντικοί στην όπερα, δυστυχώς, μερικές φορές αυτό ισχύει...
Υποθέτω ότι η όπερα είναι μια συλλογική τέχνη και κάθε μέλος της ομάδας είναι πολύ σημαντικό. Τεχνικοί, μακιγιέρ, τμήμα κοστουμιών – όλοι είναι σημαντικοί. Και φυσικά οι ερμηνευτές. Σε τελευταία ανάλυση, ο τραγουδιστής είναι αυτός που στέκεται στη σκηνή και τα μάτια του κοινού πέφτουν πάνω του. Αυτός είναι ο κύριος εκτελεστής και η επιτυχία της παράστασης εξαρτάται από το χάρισμα, το ταλέντο, τη φωνητική του τέχνη. Ωστόσο, είναι ευλογία να συνεργάζεσαι με σκηνοθέτες με τους οποίους αναπνέεις τον ίδιο αέρα.

― Το ρεπερτόριό σας περιλαμβάνει κυρίως όπερες των Σοστακόβιτς, Γιάνατσεκ, Πουλένκ, Βάγκνερ και λιγότερο ιταλικό μπελκάντο. Πιστεύετε ότι ταιριάζουν καλύτερα στη φωνή σας; 
Έχω ακούσει την άποψη ότι η μουσική του 20ού αιώνα είναι πιο κατάλληλη για τη φωνή μου. Είμαι δραματική σοπράνο και οι όπερες με πολύ δράμα μου ταιριάζουν καλύτερα. Ωστόσο, τραγουδάω και ιταλικό ρεπερτόριο – για παράδειγμα, έκανα πρόσφατα το ντεμπούτο μου στην «Καβαλερία Ρουστικάνα» ως Σαντούτσα και ήταν μεγάλη επιτυχία!

― Υπάρχουν ρόλοι που ονειρεύεστε αλλά δεν έτυχε να σας τους προτείνουν μέχρι στιγμής ή που δεν αισθάνεστε ακόμα έτοιμη να ερμηνεύσετε;
Ένας ρόλος που ονειρευόμουν ήταν η Μπρουνχίλντε από το «Götterdämmerung» (Το Λυκόφως των Θεών) του Βάγκνερ. Και τώρα ετοιμάζομαι να τον ερμηνεύσω τον Απρίλιο, στο Λονδίνο, με την LPO (Φιλαρμονική Ορχήστρα του Λονδίνου). Είναι μια τεράστια και συναρπαστική δουλειά!

― Κλείνοντας τη συνέντευξή μας, θα θέλατε να μας πείτε μερικά πράγματα για τη ζωή σας; Ποια ήταν η πρώτη σας επαφή με το λυρικό τραγούδι, πώς ξεκίνησε η καριέρα σας...
Γεννήθηκα στη Μόσχα και άρχισα να τραγουδάω από παιδί. Η γιαγιά μου λάτρευε την όπερα. Αντί για παραμύθια μου έλεγε λιμπρέτα και μου άρεσε τόσο πολύ! Στη συνέχεια σπούδασα βιολί στο μουσικό σχολείο, ενώ παράλληλα τραγουδούσα στην παιδική χορωδία. Η μουσική και η λογοτεχνία ήταν οι καλύτεροι φίλοι της παιδικής μου ηλικίας. Όσο για το ξεκίνημα της καριέρας μου, είναι σημαδιακό το γεγονός ότι έκανα το ντεμπούτο μου στη σκηνή ερμηνεύοντας αυτόν ακριβώς τον ρόλο, την Κατερίνα Ισμαήλοβα από τη «Λαίδη Μάκβεθ» του Μτσενσκ και αμέσως μετά την «κανονική» Λαίδη Μάκβεθ από τον «Μάκβεθ» του Βέρντι!