Χάρης Ρώμας: Συνέντευξη με τον ηθοποιό για την πολιτική, το «Καφέ της Χαράς», την τηλεοπτική του καριέρα, την τέχνη και τις θεατρικές παραστάσεις
Aπό την πρώτη συνεργασία που είχα μαζί του το μακρινό 2000 στο «Καφέ της Χαράς» ως φωτογράφος πλατό πρόσεξα τον τρόπο που σχετίζεται με τους ανθρώπους του, ακόμα και άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, πώς τα φρόντιζε σαν να ήταν παιδιά του. Οργανωτικός, προστατευτικός, επιμελούνταν τα πάντα – σπάνιο για κάποιον που βρίσκεται στη θέση του πρωταγωνιστή. «Αυτό λένε ότι είναι ένα από τα προσόντα μου αλλά για μένα είναι δεύτερη φύση, το κάνω συνεχώς για την οικογένειά μου, τους φίλους, τους συνεργάτες» μου λέει όταν του εξομολογούμαι πόσο πολύ τον θαύμαζα για αυτές τις αρετές του.
Συνάντησα τον Χάρη Ρώμα μετά από είκοσι χρόνια. Καθόμουν στο εντυπωσιακό σαλόνι του σπιτιού του στο Χαλάνδρι, όταν εμφανίστηκε – κομψά ντυμένος με bespoke navy blue κουστούμι συνδυασμένο με λευκό κασμιρένιο πουλόβερ. Το τηλέφωνό του δεν σταμάτησε να χτυπά – από συνάδελφούς του, γνωστά ονόματα που έχουν σφραγίσει με τις ερμηνείες τους το ελληνικό θέατρο, μέχρι μια τηλεφωνική «μάχη» που έδωσε προκειμένου να λύσει κάποιο σοβαρό θέμα που απασχολούσε, όπως άκουγα, την οικογένεια της οικιακής βοηθού του.
Ήταν το ίδιο προσιτός, άμεσος και ευγενής, όπως εκείνη την πρώτη μέρα στο «Καφέ της Χαράς», στην ορεινή Αργολίδα, στο αξέχαστο Κολοκοτρωνίτσι. Τώρα ετοιμάζεται για το επόμενο μεγάλο του στοίχημα, κι αυτή τη φορά η επιτυχία του θέλει να είναι πολιτική.
— Ασχολείσαι με τα κοινά και συγκεκριμένα είσαι αντιπεριφερειάρχης και επικεφαλής του συνδυασμού «Χαλάνδρι στο Φως». Η αναγνωρισιμότητά σου και η δημοφιλία σου έπαιξαν ρόλο στην απόφασή σου να ασχοληθείς με την πολιτική; Έχει σημασία η επικοινωνία διά μέσου της τηλεόρασης ή οποιασδήποτε άλλης μορφής μίντια, γιατί νιώθω ότι ο κόσμος με αγαπά και αυτό είναι ένα όπλο για την προβολή των πολιτικών μου θέσεων. Και το νιώθω πιο έντονα σήμερα που ηγούμαι ενός συνδυασμού δημοτικής παράταξης και ενός οράματος για το μέλλον της πόλης μου, του Χαλανδρίου. Η ευκολία της αναγνωρισιμότητας και το ότι μου ζητούν συνεντεύξεις σε εκπομπές μεγάλης θεαματικότητας είναι σίγουρα κάτι θετικό. Από την άλλη, όταν είσαι τόσο δημοφιλής και με μεγάλες επιτυχίες στο ενεργητικό σου, το να απαγκιστρωθείς από την εικόνα που σε έχει συνηθίσει ο κόσμος, έχει τη δυσκολία του. Σε αναγνωρίζουν ως δήμαρχο Πόποτα και πρέπει να περάσει ένα διάστημα ώστε να δουν την πολιτική σου δράση, την επιμονή σου και τις ειλικρινείς προθέσεις σου. Στη δική μου περίπτωση, από τη θέση μου ως αντιπεριφερειάρχη Πολιτισμού της Περιφέρειας Αττικής, ευελπιστώ ότι με κόπο το έχω καταφέρει.
— Μπορεί ένας ηθοποιός να είναι και πολιτικός; Σε μία από τις αναρτήσεις μου, μου έκαναν ένα σχόλιο «Τι θέλετε και μπλέκετε εσείς με την πολιτική; Σας αγαπά όλος ο κόσμος». Απάντησα ότι αυτή η ενασχόληση μπορεί να είναι και λειτούργημα, αν τοποθετηθείς σωστά και το εννοείς. Σε μια κοινότητα κάποιοι πρέπει να διοικούν και να λειτουργούν και λίγο σαν σάκος του μποξ. Είναι αφέλεια να κατηγορούμε τους πολιτικούς ότι φταίνε για όλα και εμείς ποτέ να μη φταίμε για τίποτα. Είναι αλληλένδετη η σχέση του πολίτη με τον πολιτικό και αντίστοιχα του δημάρχου με τον δημότη. Ως αντιπεριφερειάρχης βλέπω ότι υπάρχουν πολλές παθογένειες στην ελληνική κοινωνία και θα επιθυμούσα ο κόσμος να αποδεχτεί ότι είναι πλέον ανάγκη να βρούμε το θάρρος να αντιμετωπίσουμε κατάματα την πραγματικότητα.
Τώρα, για το πώς μπορεί ένας ηθοποιός να είναι πολιτικός ή πώς ένας πολιτικός να μην είναι ηθοποιός, το εξηγώ, γιατί το μυαλό αυτομάτως πηγαίνει στην υποκριτική: ένας πολιτικός είναι ηθοποιός, όχι με την έννοια κάποιου που υποκρίνεται αλλά με την έννοια του καλλιτέχνη, που φέρει έντονα το στοιχείο της ενσυναίσθησης, που μπορεί να μπει στη θέση του άλλου. Συχνά σκέπτομαι ότι, αν τελείωνα την ιατρική, ο κλάδος που θα ακολουθούσα θα ήταν η ψυχιατρική, και να που τώρα το βρίσκω μπροστά μου – τίποτα δεν πάει χαμένο τελικά! Ο τότε καθηγητής μας στη σχολή είχε διαγνώσει ότι έχω κάποιο ταλέντο από την άσκηση που κάναμε στις ψυχιατρικές κλινικές. «Έχεις μία επικοινωνιακή δύναμη με τους ανθρώπους οι οποίοι είναι εγκλωβισμένοι ή περνούν ψυχωσικά επεισόδια» μου έλεγε. Δεν έγινα τελικά ψυχίατρος, αλλά όταν είσαι συγγραφέας, σεναριογράφος και θεατρικός συγγραφέας πρέπει να είσαι γνώστης της ανθρώπινης ψυχής, να ξέρεις να χειριστείς ένα πρόβλημα. Είναι πολύ λεπτές οι ισορροπίες για να αποδώσεις έναν χαρακτήρα με αληθοφάνεια, τους διαπληκτισμούς με τον σωστό τρόπο, οι σχέσεις να μη μένουν σε πρώτο επίπεδο αλλά να διαπλέκονται σωστά.
Ως πολιτικός τώρα, έχει σημασία να διαγνώσω τι κρύβεται πίσω από το προσωπείο του καθενός – από βλέμματα, μικρές κινήσεις, από μικροπράγματα σε μια συνεργασία. Έρχομαι από έναν χώρο που έχει μεγάλες δυσκολίες. Είναι τεράστιες οι ανασφάλειες στο καλλιτεχνικό κύκλωμα. Πρόκειται για επάγγελμα που η προσφορά είναι πολύ μεγαλύτερη από τη ζήτηση. Οπότε ο καλλιτέχνης αγωνιώντας για την επιβίωση και την καλλιτεχνική του υπόσταση γίνεται εριστικός, επιθετικός και άδικος καμιά φορά. Αλλά αυτό που συνάντησα στην πολιτική είναι πραγματικά πιο δύσκολο, γιατί δεν υπάρχει η καλλιτεχνική ευαισθησία για να μαλακώνει λίγο τα πράγματα, να τα κάνει πιο αγαπησιάρικα. Στην πολιτική όχι μόνο εκλείπει η ευαισθησία αλλά θα έλεγα ότι ένα μεγάλο μέρος των πολιτικών είναι ανάλγητοι.
— Δεν φοβάσαι μήπως η ενασχόλησή σου με τα κοινά σε απομακρύνει από την τέχνη; Είναι τόσο μεγάλη η αγάπη του καλλιτέχνη για την τέχνη του που νιώθοντας στέρηση μπορεί να θελήσει να γυρίσει πίσω σε αυτή. Για την ώρα πάντως δεν το έχω αισθανθεί αυτό, άλλωστε δεν έχω διακόψει από το αντικείμενο της δουλειάς μου. Θα κάνω μία μικρή σειρά είκοσι επεισοδίων που θα την εντάξω στην καθημερινότητά μου. Επιπλέον, σχεδιάζουμε και μια μεγάλη σειρά βασισμένη σε ένα εξαιρετικό σενάριο που γράψαμε με την Άννα Χατζησοφιά, μόνιμη συνεργάτιδά μου, σε κινηματογραφικό στιλ σαν ταινία εποχής – αυτό, βέβαια, απαιτεί κόπο και χρόνο. Για τα υπόλοιπα θα χαρώ να δω κάποιον άλλον συνάδελφο να παίζει στη θέση μου. Δεν έχω ανταγωνισμό και δεν είχα ποτέ. Από τη στιγμή που κατάλαβα ότι είμαι δημιουργός και ότι πάντα για να μπορέσει μία δημιουργία να ζήσει και να εξελιχθεί πρέπει όλοι να είναι καλοί, δεν ανταγωνιζόμουν κάνενα από τους συναδέλφους μου.
— Για τι πράγμα είσαι υπερήφανος σε σχέση με την τηλεοπτική σου καριέρα; Υπερηφανεύομαι γιατί οι σειρές μου απεδείχθησαν διαχρονικές, κατάφεραν να σπάσουν το φράγμα του χρόνου και να προβάλλονται μέχρι σήμερα, πετυχαίνοντας μάλιστα τηλεθέαση πάνω από 20%. Το γεγονός ότι το «Κωνσταντίνου και Ελένης» κατάφερε να μπει στο ρεκόρ Γκίνες και να προβάλλεται κάθε μέρα non stop για σχεδόν 25 χρόνια και πολλές γενιές ανθρώπων μεγαλώνουν με αυτό και το αντιμετωπίζουν σαν ένα φρέσκο προϊόν, κάτι που γίνεται και με το «Καφέ της Χαράς», το οποίο μετρά μία εικοσαετία από την πρώτη προβολή – η ιδέα και μόνο με κάνει να διατηρούμαι πιο νέος απ’ ό,τι είμαι! Με ανανεώνει το ότι κάποια από τα έργα μου μιλάνε στον κόσμο και δεν είναι μόνο μία νοσταλγική συνήθεια για τους παλιούς. Ονειρεύτηκα αυτή τη διάδραση με τον κόσμο που διασκεδάζει, εκτονώνεται και σκέφτεται ταυτόχρονα, γιατί ένας πετυχημένος κωμωδιογράφος έχει στο μυαλό του πάντα να αποδώσει την παθογένεια με χιούμορ φτάνοντας ακόμα και στα άκρα. Η κωμωδία χρειάζεται υπέρβαση καθώς αντλεί από την καθημερινότητα, αυτό που λέμε «παρμένο μέσα από τη ζωή», αλλά για να είναι καλή πρέπει να γίνεται με τρόπο που τα ακραία πράγματα να τα κάνεις να μοιάζουν αληθινά και όχι κραυγαλέα.
— Ποια πρόσωπα σε καθόρισαν ως δημιουργό; Σε σχέση με τις μεγάλες προσωπικότητες που γνώρισα η κύρια αναφορά μου είναι ο Μάνος Χατζιδάκις ο οποίος με επέλεξε στην «Πορνογραφία» όταν ήμουν ένας 23χρονος, μικρός και ατίθασος, φοιτητής ιατρικής. Με αποκαλούσε «μικρέ γιατρέ» με το χαρακτηριστικό «ρ» του και στο «μικρέ» και στο «γιατρέ». Πήγαινα συχνά στον Μαγεμένο Αυλό και στη Λαχαναγορά, ήταν φοβερό να ακούς τον Μάνο να σκέφτεται και να εκφράζει τις σκέψεις του στα ξενυχτάδικα και τα πατσατζίδικα. Ήμασταν μια παρέα νέων που μας δίδασκε και ήθελε να ανταλλάζει μαζί μας απόψεις. Κάποια στιγμή η Σαπφώ Νοταρά απαίτησε να παρευρεθεί με τη χαρακτηριστική της φωνή. Ήταν σοκαριστικό όταν το ζήτησε από τον Μάνο, ήμουν μπροστά και την άκουσα: «Εμένα γιατί δεν με παίρνετε; Μόνο τα τεκνά;». Ο Μάνος της απάντησε «κυρία μου, είστε καλεσμένη ανά πάσα στιγμή και όποτε θέλετε». Ήταν φοβερός gentleman και διέθετε πνεύμα οξύ, θα έλεγα περισσότερο από κάθε άλλον άνθρωπο που έχω γνωρίσει. Ήταν χαϊδεμένος, κακομαθημένος, ήθελε να περνάει το δικό του, είχε ένα παιδικό πείσμα που με εκνεύριζε, αλλά παράλληλα ήταν διάνοια, ένας πραγματικός φιλόσοφος με κοφτερή σκέψη. Ήταν ασύλληπτη η ιδιοφυΐα του. Στη ζωή μου γνώρισα ελαχιστότατους γνήσια διανοούμενους όπως αυτός. Είχε έναν τρόπο να επικοινωνεί και να κάνει κατανοητό το αφήγημά του. Υπάρχουν άτομα καλλιεργημένα αλλά χάνονται στο βερμπαλισμό και η επικοινωνία μαζί τους γίνεται δύσκολη. Ο Μάνος ήταν καταπληκτικός, ενώ ήταν φιλόσοφος ήξερε να αποδίδει τις έννοιες ώστε να γίνεται κατανοητός από όλους χωρίς να είναι λαϊκιστής. Αν με ρωτούσαν ποιο είναι το αντίθετο του λαϊκισμού θα έλεγα ο Μάνος Χατζιδάκις, 100%. Παράλληλα, εκείνη την εποχή γνώρισα τον Μίνω Βολανάκη που ήθελε να παίξω τον Διόνυσο στις «Βάκχες». Αν είχα δεχτεί θα μπορούσα να έχω κάνει μία άλλου είδους καριέρα. Μπήκα στα γρανάζια της κωμωδίας και αυτό δεν το μετάνιωσα ποτέ, έχω κάνει πάρα πολλά πράγματα τα οποία ξεχώρισαν. Έχω γράψει ένα έργο που έπαιξε η εκπληκτική ηθοποιός Μαρία Σκούντζου και λέγεται «Η γηραιά ηθοποιός χάνει τον έλεγχο». Άλλο έργο μου «Οι ράγες πίσω μου», κωμικοτραγικό και έντονα συναισθηματικό, παίχτηκε στο Αγγέλων Βήμα. Όταν βραβεύτηκα για την ερμηνεία μου ως κωμικός και ταυτοχρόνως τραγικός ηθοποιός θυμάμαι τον Κραουνάκη να με συμβουλεύει, στη μετά Λίνας Νικολακοπούλου και Άλκηστης Πρωτοψάλτη εποχή, την περίοδο της Σπείρα-Σπείρα: Όταν αποφασίσεις να αλλάξεις εικόνα πρέπει να το φτάσεις μέχρι τέλους.
— Μετά από όλη αυτή την καριέρα και τους ρόλους που έγραψες ή έπαιξες, τι κρατάς; Μέσα από τους ρόλους του Κατακουζηνού, του Πόποτα, του Μεταξά στο «Δεληγιάννειο Παρθεναγωγείο» έκανα πολλά πράγματα σαν προσωπική άσκηση, για τη χαρά που μου πρόσφερε το να πειραματίζομαι στη δουλειά μου. Αισθάνομαι πλήρης. Δεν έχω απωθημένο, έχω συγκεκριμένα πράγματα που θέλω να παίξω, μ' αρέσει να λειτουργώ σαν auteur. Οι ρόλοι που έπαιξα και έκανα επιτυχία δεν είχαν όλοι την ίδια ψυχοσύνθεση. Η ηθική όμως προέκυπτε τελικά μέσα από αυτούς τους δύσκολα επικοινωνιακά ανθρώπους ή κομπλεξικούς και δύστροπους με τα κοινωνικά απωθημένα, όπως στην περίπτωση του Διονύση Δάγκα που έκρυβε τη μητέρα του γιατί ήταν μπουζουξού – και που ερμήνευσε σαν guest star η αείμνηστη Σπεράντζα Βρανά με μεγάλη επιτυχία. Πρόκειται για ρόλους ατόμων με θετικό υπόστρωμα, ένα βάθος, μία κρυμμένη ευαισθησία – ειδικά ο Πόποτας που μεγάλωνε το παιδί του μόνος του –με σωστό ή λάθος τρόπο– σαν αυστηρός πατέρας και ήταν πληγωμένος από μία γυναίκα που τον άφησε προκαλώντας του απωθημένο για όλες τις άλλες γυναίκες. Κάποτε με είχαν καλέσει στο πανεπιστήμιο Θεατρολογίας του Ναυπλίου σε διατριβή που το θέμα της ήταν «Οι ρόλοι του Χάρη Ρώμα: αρνητικοί ρόλοι με θετικό αντίκρισμα». Θα τους παραλλήλιζα με αυτό που στο εξωτερικό έπαιξε ο Τζακ Νίκολσον όταν κατάφερε να γίνει αγαπητός με αρνητικό ρόλο στο «Καλύτερα γίνεται». Υπήρξε ένα θετικό υπόστρωμα και ένα άλλοθι για το κακότροπο του πρωταγωνιστή.
— Υπάρχει κάτι που σε σοκάρει στην πολιτική; Επειδή μου αρέσει να υπάρχει μία ηθική βάση που τελικά θα βγει στην επιφάνεια, γι’ αυτό στην πολιτική με σοκάρει να βλέπω πολιτικούς μου αντιπάλους στον Δήμο να χρησιμοποιούν λάσπη και οφθαλμοφανή ψέματα. Με ενοχλούν πράγματα που λένε, το ότι προσπαθούν να παραστήσουν ότι είναι κάποιοι ή κάνουν κάτι μπροστά στον κόσμο με άτεχνο για μένα τρόπο, γιατί είμαι ηθοποιός και μπορώ να καταλάβω και να ξεχωρίσω το πραγματικό από το ψεύτικο. Ακούγοντας να προτάσσουν κοινωνικά παντοπωλεία, συσσίτια, κατανόηση απέναντι στις μειονότητες κ.λπ. αισθάνομαι την ανάγκη να εξηγήσω στον κόσμο ότι κανείς δεν έχει αποκλειστικότητα στην ευαισθησία. Τη χρησιμοποιούν σαν όπλο για να φέρουν τον κόσμο κοντά τους. Απ’ όποια παράταξη κι αν προέρχεται, μ' αυτή τη συμπεριφορά, θα πρέπει ο κόσμος να είναι δύσπιστος απέναντί τους. Κανένας πολιτικός δεν προχωράει πλέον χωρίς κοινωνική πολιτική, κανένας δεν είναι χαζός ώστε να είναι κοινωνικά ανάλγητος, προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν παλιά όπλα, τους ταξικούς διαχωρισμούς –λαϊκίστικους και ξεπερασμένους– για έναν αγώνα που είναι καινούργιος σε μία εποχή που έχει προχωρήσει. Πάντα υπήρχαν πλούσιοι και φτωχοί, το θέμα είναι πώς θα κάνεις τους φτωχούς να ζουν καλύτερα χωρίς ταυτόχρονα να καταστρέψεις την παραγωγή, ώστε να υπάρχει μια οικονομία που να βρίσκεται σε άνθιση. Στην αυτοδιοίκηση, το βασικό είναι να λειτουργήσεις έτσι ώστε ο δήμος σου να είναι εύρωστος χωρίς να αδικηθεί η συντεχνία των επαγγελματιών. Είναι δύσκολη ισορροπία. Δεν χαρίζω όμως σε κανέναν την κοινωνική ευαισθησία. Λένε «ο Ρώμας που έχει αυτή την εμφάνιση, είναι άνθρωπος των πλουσίων κ.λπ.». Είμαι ένας άνθρωπος που αγωνίστηκε στη ζωή του, είμαι περήφανος για όσα έχω κατακτήσει. Ποτέ δεν σκέφτηκα να βγάλω χρήματα και να τα κρατήσω για εμένα. Το ότι κατάφερα να είμαι επιτυχημένος σε πολλαπλά επίπεδα είναι μόνο προσόν, νομίζω, και δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως ταξικό πρόσημο.
Αποχαιρετώντας τον μετά από κάποιες ώρες με μία ζεστή αγκαλιά, μου ευχήθηκε καλές γιορτές στέλνοντας ένα νόστιμο πανετόνε στον γιο μου που μικρός είχε παίξει τον συμμαθητή της Βάλιας, δηλαδή της ανιψιάς του, Έφης Ρασσιά, στα τηλεοπτικά σχολεία του «Καφέ της Χαράς» από τη Δραπετσώνα έως την Κερατέα. Στον δρόμο της επιστροφής σκεφτόμουν πως εκτός από την έντονη ενσυναίσθηση και τις αρετές του τηλεοπτικού αστέρα και του φιλοσοφημένου ανθρώπου, ο Χάρης Ρώμας διαθέτει αυτό το κάτι που θα τον κάνει να βρεθεί στην νέα κορυφή που στοχεύει να κατακτήσει.
23°
