Είδαμε τον «Ορέστη» του Γιάννη Κακλέα στην Επίδαυρο
Σαν συνολική εικόνα, η παράσταση είχε ένα άνισο πάντρεμα νεωτεριστικών και κλασικών εικόνων, με αποτέλεσμα να χάνεται η συνολική γεύση της τραγωδίας του Ευριπίδη
Παρακολουθήσαμε τη γενική πρόβα του «Ορέστη» στην Επίδαυρο σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα, με τους Άρη Σερβετάλη, Μαίρη Μηνά, Πάνο Βλάχο, Γιώργό Ψυχογιό κ.ά.
Αφήνοντας πίσω μου τους δρόμους της Αθήνας, τους γεμάτους τουρίστες, έτσι όπως είχαμε ξεχάσει να τους βλέπουμε τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, έφτασα μαζί με αρκετούς ακόμα, στο αρχαίο θέατρο Επιδαύρου την Πέμπτη το βράδυ. Μια Επίδαυρος άδεια, επιβλητική, μαγευτική πάντα, μόνο για τους λιγοστούς που βρέθηκαν στη γενική πρόβα της παράστασης του «Ορέστη» του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα, που από σήμερα, και μέχρι την Κυριακή, κάνει πρεμιέρα στην Επίδαυρο. Μια Επίδαυρος χωρίς το βόμβο των φωνών και την παλέτα των ενδυματολογικών επιλογών όσων ανεβαίνουν τις μέρες των παραστάσεων στο αργολικό θέατρο.
Το σκηνικό δεν κάλυπτε μόνο την ορχήστρα, αλλά και μια μεγάλη εξέδρα στο πίσω μέρος της, με φόντο το δασύλλιο. Στην εξέδρα υπήρχαν τα έπιπλα ενός αστικού διαμερίσματος, με διακόσμηση μερικές δεκαετίες πίσω. Δεσπόζει η βιβλιοθήκη, ο τόπος αναζήτησης και συσσώρευσης της γνώσης. Στην ορχήστρα το σκηνικό είναι εντελώς διαφορετικό. Καρέκλες αναποδογυρισμένες ανάμεσα σε τεράστια διακοσμητικά φυτά, ένα τεράστιο τραπέζι κι ένα ματωμένο σεντόνι καταγής. Και λάσπη, πολύ λάσπη να σκεπάζει όλη την επιφάνεια της ορχήστρας, που μας θύμισε έντονα το σκηνικό της παράστασης του Ιβο βαν Χόφε, μόλις δύο χρόνια πριν, στο ίδιο θέατρο, στο ίδιο έργο.
Ήταν σαν να θέλησε να χωρίσει το σκηνικό στα δύο ο Γιάννης Κακλέας: στον χώρο των παθών, της οδύνης και της βίας, και στον χώρο της καθώς πρέπει αδιατάρακτης εικόνας, όσων δεν θέλουν ν' ανακατεύονται... Αλλά δεν συναντήθηκαν πουθενά αλλού αυτοί οι δύο χώροι, παρά μόνο σαν πέρασμα του χορού και των άλλων ρόλων. «Είναι πρόβα σήμερα, μην είστε πολύ αυστηροί» είπε καλησπερίζοντας μας ο Γιάννης Κακλέας λίγο πριν ξεκινήσει η γενική πρόβα.
Και βρισκόμαστε στο Άργος, όταν ο Ορέστης (Άρης Σερβετάλης) έχει σκοτώσει ήδη τη μητέρα του, την Κλυταιμνήστρα και τον εραστή της, τον Αίγισθο, για να εκδικηθεί το φόνο του πατέρα του, του Αγαμέμνονα, από τους μοιχούς. Καταρρακωμένος, απελπισμένος, περιμένει, μαζί με την αδελφή του την Ηλέκτρα (Μαίρη Μηνά), την απόφαση των Αργείων για την τύχη τους. Υποφέρουν, φοβούνται, σέρνονται στη λάσπη των τύψεων, της οδύνης και της απελπισίας, αλλά εξακολουθούν να είναι θυμωμένοι και να υπερασπίζονται την πράξη τους: «της μνήμης τη λύσσα, ημερώστε» εκλιπαρούν, με τον λόγο του Ευριπίδη και του Γιώργου Χειμωνά να φτάνει πεντακάθαρος στο κοίλον, κι αυτό εντάσσεται στα συν της παράστασης.
Τα πάθη των δύο αδελφών, οι φόβοι κι οι φοβίες τους, οι μύχιες σκέψεις τους, η αγάπη τους κυριαρχούν στο πρώτο μέρος, με τον Αρη Σερβετάλη και τη Μαίρη Μηνά να αποδεικνύουν το ταλέντο τους και τη χημεία μεταξύ τους. Κι αν τον Άρη Σερβετάλη τον γνωρίζουμε ήδη από πολλούς ρόλους του, η Μαίρη Μηνά −νομίζω στον πρώτο της πρωταγωνιστικό ρόλο στην Επίδαυρο− ξεχώρισε, γοήτευσε και έδειξε ότι έχει μεγάλη πορεία μπροστά της και στο χώρο του αρχαίου δράματος. Δεν συνέβη το ίδιο με τους υπόλοιπους ρόλους της τραγωδίας που ήταν άνισοι. Ο Μενέλαος του Πάνου Βλάχου στον πρώτο μονόλογό του με τον Ορέστη δεν έδειξε τις αποχρώσεις της προσωπικότητάς του Μενέλαου, ενώ σίγουρα ήταν καλύτερος στη δεύτερη εμφάνισή του, όταν ο πόνος χτυπάει και τη δική του πόρτα. Ο Τυνδάρεως του Γιώργου Ψυχογιού έφερε την εμπειρία του παλιού ηθοποιού και στάθηκε συγκινητικά στην ορχήστρα. Προσπάθησε φιλότιμα ο Αιμιλιανός Σταματάκης ως Πυλάδης, ενώ ήταν ιδιαίτερη νότα ο Φρύγας του Ζερόμ Καλούτα.
Χωρίς να ξεχνώ ότι έβλεπα μια γενική πρόβα, δηλαδή μια παράσταση που ακόμα δεν έχει ζυμωθεί με το κοινό, νομίζω ότι μερικά από τα προβλήματα των ρόλων οφείλονται στις σκηνοθετικές επιλογές. Δηλαδή ο Πάνος Βλάχος είναι ένας έμπειρος και καλός ηθοποιός, όμως δεν έπειθε ότι ήταν μεγαλύτερος από τον Ορέστη. Το ίδιο και ο Πυλάδης, που απείχε πολύ από το να είναι συνομήλικος του Ορέστη. Αν κι αυτά θα μπορούσαν να μην είναι προβλήματα.
Ο Γιάννης Κακλέας, που ξέρει να εκπλήσσει και να ανατρέπει δεδομένα, αυτή τη φορά νομίζω ότι περπάτησε σε ασφαλείς δικές του διαδρομές, έδωσε έμφαση στο λόγο του Γιώργου Χειμωνά, με μερικές φράσεις να καρφώνονται ιδιαιτέρως καθώς ακούγονται: «Κροταλίζεις τα γηρατειά σου και κάνουν πολύ θόρυβο»∙ «με το θράσος που έχει ο θόρυβος, η απάτη και η αμάθεια», μια φράση που ακούστηκε τόσο διχρονική και επίκαιρη. Και έκανε επίσης focus στις δύο κεντρικές ερμηνείες, και δεν φάνηκαν οι αποχρώσεις των χαρακτήρων, η κλιμάκωση της βίας των τριών νέων, που είναι χαμένοι ανάμεσα σ' αυτό που θεωρούν άδικο και μόνο με βία πιστεύουν ότι μπορούν να εκφράσουν την αντίρρησή τους. Μπορώ να σταθώ σε σκηνές, αλλά όχι σε συνολική εικόνα. Μπορώ να σταθώ στο τραπέζι που στρώνεται με τραπεζομάντηλο το ματωμένο σεντόνι που ξάπλωνε ο Ορέστης και μ' αυτόν τον τρόπο η βία εισβάλει στα καθώς πρέπει σπίτια της ένοχης σιωπής∙ στο ξίφος που ταλαντεύεται στον ώμο του Ορέστη, αναλογιζόμενος ποιον δρόμο ν' ακολουθήσει ακριβώς, της σφαγής ή της υποχώρησης∙ στον τρόπο που χώθηκε στην αγκαλιά του Μενέλαου ο Ορέστης, σε εμβρυακή στάση, απελπισμένος και αδύναμος∙ στο ρούχο της Ελένης, που μένει, «πουκάμισο αδειανό», στα χέρια του Ορέστη όταν την παίρνουν οι θεοί... Σαν συνολική εικόνα, η παράσταση είχε ένα άνισο πάντρεμα νεωτεριστικών και κλασικών εικόνων, με αποτέλεσμα να χάνεται η συνολική γεύση της τραγωδίας του Ευριπίδη.
Δείτε περισσότερες πληροφορίες για το έργο και τις επόμενες παραστάσεις στο Guide της Athens Voice
Τι μας είπε για τα ιστορικά γεγονότα και τη σχέση τους με το σήμερα, τους ακίνητους ταξιδιώτες και την παράσταση «Ματαρόα στον ορίζοντα» στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ
13°
