Η Βίκυ Αδάμου και ο Χρήστος Καπενής συν-σκηνοθετούν και πρωταγωνιστούν στη «Λήθη», και μιλούν για το θέατρο, τον φόβο του θανάτου, τη θνητή μας φύση, τη δύναμη της τέχνης και τα σχέδιά τους
Συνέντευξη με τη Βίκυ Αδάμου και τον Χρήστο Καπενή που συν-σκηνοθετούν και πρωταγωνιστούν στη «Λήθη. Τρεις νύχτες στην εκκλησία» του Δημήτρη Δημητριάδη, στις 2, 4 και 5 Οκτωβρίου, στην Αγγλικανική Εκκλησία «Άγιος Παύλος».
Η Βίκυ Αδάμου και ο Χρήστος Καπενής (επι)κοινωνούν στις 2, 4 και 5 Οκτωβρίου, στην Αγγλικανική Εκκλησία «Άγιος Παύλος», τη «Λήθη» του Δημήτρη Δημητριάδη, ένα κείμενο - καθημερινή προσευχή γι’ αυτούς που το γνωρίζουν, τη συστήνουν σ' εκείνους που την αναζητούν κι ας μην το ξέρουν, και προσεγγίζουν τις βαθύτερες α-λήθειες της με τη σοβαρότερη χαρά.
Τι είναι το θέατρο για εσάς;
ΒΑ: Εμμονή, φύση, η δουλειά μου. Βάρδια 24ωρου, που σε απασχολεί είτε παίζεις είτε απέχεις. Είτε επιτυγχάνεις, είτε αποτυγχάνεις. Κάτι σαν στοιχειό, σαν κατάρα. Χαρά. Ένα παιχνίδι, που κάποιες φορές μοιάζει με τζόγο. Χωρίς θέατρο καλύτερα να πεθάνω αύριο το πρωί.
XΚ: Είναι ο τρόπος που έχω βρει για να ξεγελάω τη φθαρτότητα μου.
Συν-σκηνοθεσία. Είναι τόσο δύσκολο όσο ακούγεται;
BΑ: Είναι η τρίτη φορά που το επιχειρώ. Το δοκίμασα για πρώτη φορά πριν δυο χρόνια μαζί με τη χορογράφο Αντιγόνη Γύρα και τον εικαστικό Ιάσονα Βενετσανόπουλο. Φτιάξαμε τη σκηνοθετική ομάδα #Γ.Α.Β., προσπαθώντας να συνθέσουμε μια κοινή γλώσσα. Παρουσιάσαμε δύο δουλειές όπου στην καθεμία από αυτές δουλέψαμε με διαφορετικό τρόπο. Ήταν συναρπαστικό αλλά και τις δύο φορές, μεγάλη πρόκληση. Έπειτα από αυτή την εμπειρία νιώθω αλλιώς. Με τον Χρήστο μερικές φορές μοιάζει σα να συγκατοικούμε στο ίδιο σώμα. Πολλές φορές ερχόμαστε στην πρόβα με την ίδια ιδέα ή συμπληρώνοντας ο ένας τον άλλο. Δεν δουλεύουμε με τις ιδανικές συνθήκες και υπάρχει και η ανθρώπινη ανάγκη να μοιραστείς το βάρος της ευθύνης, τους φόβους, ακόμα και την απογοήτευσή σου. Πιστεύω ότι οι συνεργασίες μάς πηγαίνουν πιο μακριά από εκεί που μπορούμε να πάμε από μόνοι μας. Επίσης, μου αρέσει να πειραματίζομαι, βαριέμαι να επαναλαμβάνω τον εαυτό μου, δεν έχω ούτε ψάχνω να δημιουργήσω στιλ και δεν θέλω να κλειδώσω σε μια αισθητική.
ΧΚ: Με τη Βίκυ μας συνδέει μια βαθιά αγάπη, ταύτιση ιδεών και μία κοινή αισθητική. Η συνδημιουργία της παράστασης ήταν από τα πιο ευχάριστα, δημιουργικά και διασκεδαστικά πράγματα που μου έχουν συμβεί στο θέατρο. Αισθάνομαι σα να είμαστε δυο παιδιά που παίζουν και μοιράζονται τη χαρά του παιχνιδιού.
Τι κρύβεται πίσω από τις λέξεις του έργου; Ποια είναι τα βαθύτερα μηνύματά του που θέλετε να αγγίξουν του θεατές;
BΑ: Δουλεύω καθημερινά το κείμενο από τον Μάρτιο και καθημερινά έχω τη χαρά να το ανακαλύπτω. Για μένα λειτουργεί σαν ένα μάντρα, μια καθημερινή προσευχή, μια λιτανεία κατά του φόβου. Του φόβου του θανάτου και γενικότερα της απώλειας. Μιλάει με τόση ακρίβεια, τόση αυστηρότητα αλλά και ένα υπόγειο χιούμορ. «Χαρά. Χαρά μέσα στην άπλετη απώλεια. Τι χαρά!» Μιλάει για τη θνητή μας φύση, για όλα αυτά που ξέρουμε και νομίζουμε. Αξίες που λατρεύουμε να παπαγαλίζουμε και αδυνατούμε να ενσωματώσουμε. Ο λόγος του Δημητριάδη είναι εξαγγελτικός, ωστόσο εμείς θα δώσουμε στον θεατή την ελευθερία να λάβει και να νιώσει. Αυτό είναι το θαύμα της επικοινωνίας, το πώς καθένας από εμάς, ακούγοντας το ίδιο κείμενο, βλέποντας την ίδια παράσταση θα φύγει εισπράττοντας κάτι εντελώς διαφορετικό. «Ό,τι επαληθεύουν οι αισθήσεις. Αυτό είναι αληθινό».
XΚ: Θα απαντήσω με ένα κομμάτι του κειμένου: «Αρκεί να είμαι σώμα. Αρκεί να είστε σώμα. Σας ξέχασα. Ξεχάστε με».
Ερμηνεία, κίνηση, τραγούδι. Πώς καταφέρνει ένας ηθοποιός να βρει τις ισορροπίες του σε έναν τόσο απαιτητικό ρόλο;
BΑ: Είμαι κάπως εξοικειωμένη με τους πολλαπλούς ρόλους. Σκηνοθεσία, ερμηνεία, κοστούμια* και παραγωγή. Το έχω ξανακάνει με επιτυχία ή όχι. Το δύσκολο αυτή τη φορά είναι το ότι καταπιάνομαι με ένα πολύ δύσκολο κείμενο. Το φοβήθηκα στην αρχή αλλά η ανάγκη μου να το μοιραστώ με έκανε να ξεπεράσω κάθε αναστολή. Η παρουσία και η πίστη του Χρήστου με κάνει πολύ πιο τολμηρή. Ωστόσο, δεν έχω να αποδείξω τίποτα σε κανέναν. Απολαμβάνω να μεταφέρω αυτά τα λόγια με όλους αυτούς τους ορθούς και ανορθόδοξους τρόπους. (υπογράφω με το ψευδώνυμο Lazy boy*)
Ποια φράση της παράστασης σας εκφράζει;
XΚ: «Όποιος δεν έχει τίποτα να βάλει φοράει τον εαυτό του».
Η τέχνη οφείλει να είναι απολιτική;
BΑ: Δεν είμαι αρνητική. Πρέπει να εκτίθενται θέσεις και καταστάσεις που ως τώρα ήταν κρυμμένες στη ντουλάπα. Η τέχνη μπορεί να φέρει στο φως πολύ σκοτάδι. Ωστόσο, δεν το έχω δει να γίνεται με γοητευτικό τρόπο. Δε με έχει αγγίξει ως τώρα αυτού του είδους η τέχνη αλλά ομολογώ πως δεν με άγγιξε ποτέ και η πολιτική. «Η τέχνη επαληθεύεται από τις αισθήσεις».
Κάνετε μακροπρόθεσμα σχέδια ή ζείτε έντονα το παρόν χωρίς προγραμματισμό;
XΚ: Η ζωή είναι απρόβλεπτη και γεμάτη εκπλήξεις. Μου αρέσει να κάνω σχέδια και πλάνα για το μέλλον αλλά δεν είμαι άνθρωπος που χαλιέμαι εάν κάτι πάει στραβά ή αποτύχει. Αντίθετα με γοητεύει το λάθος, το τυχαίο και η μοναδικότητα της στιγμής.
Υπάρχει κάποιος ρόλος που έχετε ερμηνεύσει και κουβαλάτε ακόμα μέσα σας;
BΑ: Δεν θυμάμαι καν τους ρόλους που έχω παίξει. Ίσως είναι το μόνο κομμάτι στη ζωή μου που μου είναι εύκολο να κλείνω. Είναι και το είδος του θεάτρου που έχω κάνει ως τώρα. Το θέατρο της επινόησης στο οποίο έχω τη μεγαλύτερη εμπειρία δεν είναι και τόσο προσκολλημένο στο κομμάτι του ρόλου. Περισσότερο συνδέεται με μια θεματική. Υπάρχει ένα έργο που δυσκολεύομαι να ξεπεράσω. Πριν λίγα χρόνια συνεργάστηκα με το Hearing voices και δημιούργησα μια παράσταση πάνω στην πραγματική ιστορία μιας γυναίκας που άκουγε φωνές. Τη σκέφτομαι πολλές φορές. Άκουγε να της μιλάνε τα δέντρα και τα πουλιά. Τη σκέφτομαι συχνά. Με συγκινεί η σκέψη της. Το φαινόμενο αυτό καθώς και ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε την ψυχική υγεία παραμένει ένα θέμα που με απασχολεί και εξακολουθώ να κουβαλάω.
Φοβάστε την αποτυχία; Έχετε την αγωνία πως μια παράσταση μπορεί τελικά να μην ενθουσιάσει το κοινό;
XΚ: Η αποτυχία είναι μέρος της ζωής. Δεν μπορούμε να συζητάμε για επιτυχία εάν δεν υπάρχουν αποτυχίες.
Η εξέλιξη στην υποκριτική είναι, κατά τη γνώμη σας, άρρηκτα συνδεδεμένη και με την προσωπική εσωτερική εξέλιξη του καθενός;
BΑ: Η υποκριτική τέχνη πέρα από τεχνική, που προσωπικά δεν διδάχτηκα και δεν κατέχω, είναι κι αυτή ένα επάγγελμα που βασίζεται στην εμπειρία. Όσο ασκείσαι, εξελίσσεσαι. Οι εμπειρίες και η προσωπική δουλειά παίζουν σημαντικό ρόλο. Μπορούν σίγουρα να σε κάνουν να εμβαθύνεις στην κατανόηση και την ερμηνεία ενός χαρακτήρα όσο κι ενός κειμένου. Ό,τι συμβαίνει στη ζωή μου, με ό,τι κι αν καταπιάνομαι. Από το διαζύγιό μου μέχρι την ενασχόλησή μου με το qigong, όλα βρίσκουν τον τρόπο να εισβάλουν στη δουλειά μου.
ΧΚ: Σίγουρα. Όσο ο ηθοποιός εξελίσσεται σαν άνθρωπος και αναζητά όλο και περισσότερο τις βαθύτερες εσωτερικές του αλήθειες τόσο και η υποκριτική του γίνεται πιο ουσιαστική.
