Παρακολουθώντας την πρόβα του Δημήτρη Καραντζά για τα «Κύματα» της Βιρτζίνιας Γουλφ στη Στέγη, ένιωσα πως ένα θεατρικό γεγονός γεννιέται εδώ, αλλά και πόσο εύθραυστη ισορροπία είναι τελικά μια παράσταση.
Ξάφνιασμα! Όσο εξαιρετικές και να ήταν οι παραστάσεις που έχουν φιλοξενηθεί στην Εφηβική Σκηνή της Στέγης, το άβολο της θέασης ήταν καταγεγραμμένο γεγονός στη μνήμη. Τώρα, μπροστά μου, σκηνή και πλατεία ένα· το σκηνικό συγχρωτίζει ηθοποιούς και θεατές κυριολεκτικά. H Βιρτζίνια Γουλφ δανείστηκε, ως μεταφορά, το φαινόμενο των επιφανειακών κυμάτων για το υπαρξιακό της δράμα – η παράσταση δομείται πάνω στη λογική των κυμάτων χώρου (διαδίδονται προς όλες τις κατευθύνσεις). Φέρνω εικόνα με την αίθουσα γεμάτη κόσμο και η περιέργεια κοκκινίζει. Αν οι ηθοποιοί δηλώνουν πως η ενέργεια ενός θεατή από την πλατεία μπορεί να τους επηρεάσει, θετικά ή αρνητικά, τι θα συμβεί εδώ όταν θερμοκρασίες, καρδιακοί παλμοί, ανεπαίσθητες κινήσεις σωμάτων, βλέμματα θεατών δημιουργούν τη βιόσφαιρα της παράστασης;
Κάποια στιγμή ο σκηνοθέτης, βλέποντας τον τρόπο απεύθυνσης των ηθοποιών σ’ εμένα, τους επισημαίνει πως στόχος τους δεν είναι να κερδίσουν τη συμπάθεια του κοινού. Πέντε λεπτά μετά κάνω το απονενοημένο. Βγάζω γλώσσα στην καθισμένη δίπλα μου ηθοποιό, καθώς απευθύνει τα λόγια της (και) σε μένα. Βάζει τα γέλια. Δεν το περίμενε από ένα σοβαρό κύριο που ήρθε να παρακολουθήσει πρόβα. Δικαιολογούμαι πως «έπαιξα» μια εφηβική αντίδραση. Γίνεται κουβέντα σ’ αυτό. Δεν τους λέω πως παρόλο που η πρόβα τους γίνεται πάνω σε τεχνικά θέματα, με συνεχείς επαναλήψεις πάνω σε συγκεριμμένες σκηνές, η «συνωμοτική» ατμόσφαιρα με προκάλεσε να αντιδράσω καθώς ένιωσα σαν το παιδί που δεν το παίζουν.
Εννιά φάσεις στη ζωή μιας παρέας, από την πρώτη ημέρα στο σχολείο μέχρι τη δύση της ζωής τους, καταγράφουν τα «Κύματα». «Θέλω να κάνω ένα έργο για την ολότητα της ζωής· το πώς διαχειρίζεσαι το χρόνο που περνάει, τις επιλογές, την ταυτότητά σου. Για το πώς εντάσσεσαι στην κοινωνία και για το πώς νιώθεις τον εαυτό σου» θα μου πει μετά ο σκηνοθέτης Δημήτρης Καραντζάς. Γι’ αυτό η παράσταση δεν αφορά μόνο εφήβους αλλά όλους μας. Σπαράγματα της ζωής μας βρίσκονται εκεί.
Επιμένει, διακόπτοντας ξανά και ξανά την πρόβα, προσπαθώντας να μεταλλάξει το φαντασιακό του σε απτό – το έργο το διάβασε έφηβος και το κουβαλάει μέσα του. Δεν υπήρξε στιγμή που να δείχνει πως δεν γνωρίζει τι θέλει. Βάφει φωνή, τα δάχτυλά του δέκα μπαγκέτες μαέστρου. Η όλη προσπάθεια θυμίζει προπόνηση σκυταλοδρόμων. Ένας αν χάσει το ρυθμό, αν δώσει με λάθος τρόπο τη σκυτάλη, η κούρσα θα καταστραφεί. Τη μια στιγμή πυρετική ατμόσφαιρα και την επομένη ο απόηχος των γεγονότων. Ακούγοντάς τον να καθοδηγεί τους ηθοποιούς καταλαβαίνεις πως αγαπάει αυτό που έχει στα χέρια του, ξέρει να το διαβάζει· κι αυτό σε πείθει πως η παράσταση θα είναι γεγονός. Όμως διαισθάνεσαι και πόσο εύθραυστη είναι η ισορροπία. Έχει δίπλα του τη Θεοδώρα Καπράλου (βοηθός, συνεργάτιδα στη διασκευή & οργάνωση παραγωγής). Δίπλα, απέναντι, μποστά του, τους 6 ηθοποιούς Ευδοξία Ανδρουλιδάκη, Γιώργο Βουρδαμή-Μαυρογένη, Ιωάννα Πιατά, Ελίνα Ρίζου, Μιχάλη Σαράντη, Αινεία Τσαμάτη. Παλεύουν με τα κύματα του ρόλου τους· άλλοτε πνίγονται και άλλοτε βγαίνουν στην επιφάνεια. Κάποια στιγμή θα έρθει και ο Δημήτρης Καμαρωτός (ηχητική επεξεργασία). Έχει δημιουργήσει ένα ηχητικό σύμπαν καταλύτη για την ατμόσφαιρα.
Η παράσταση, μου λένε, ξεκινάει με τους ηθοποιούς απ’ έξω, καθισμένους ανάμεσα στο κοινό να αποφασίζουν, εκεί επιτόπου, να δουν/ζήσουν την ιστορία. Από τη θέαση θα περάσουν στην ταύτιση και η ιστορία των έξι φίλων της Βιρτζίνια Γουλφ θα τους επηρεάσει. Την ιστορία πυροδοτεί ένα μικρό περιστατικό το οποίο έρχεται από τη σχολική περίοδο των ηρώων και σχετίζεται μ’ ένα φιλί – θα τους στοιχειώνει σε όλη τους τη ζωή. Είναι αδύνανον να μη συναντηθείς με κάποιο χαρακτήρα. Συμβαίνει και κάτι. Έτσι όπως κάθομαι νιώθω πως με εκπροσωπεί ο/η ηθοποιός που κάθεται δίπλα μου. Πως μιλάει για μένα, κι ας ταυτίζομαι με κάποιον από τους άλλους ήρωες. «Τι ωραίο, αν λειτουργήσει αυτό στις παραστάσεις» θα μου πει ο Δημήτρης Καραντζάς, μετά.
Εμείς τους βλέπουμε από μικρούς έως τα γεράματα. Όλοι έρχονται αντιμέτωποι με το ανέφικτο και το πώς θα συμφιλιωθούν μ’ αυτό. Ξεκινούν με ελπίδες και όνειρα και στην πορεία... Οι έφηβοι θεατές θα παίξουν με τον ενεστώτα και τον μέλλοντα· οι μεγαλύτερης ηλικίας με τον ενεστώτα και τον παρατατικό της ζωής τους. «Από ανομολόγητες σκέψεις είναι φτιαγμένο το έργο, που όμως ονοματίζονται με φοβερή διαύγεια και συγκινητικό τρόπο» λέει ο σκηνοθέτης. «Στο τέλος έχουμε την αίσθηση πως αυτοί οι έξι χαρακτήρες είναι οι έξι εκφάνσεις ενός ανθρώπου· στο τέλος καταλήγουν να μοιάζουν διαθλάσεις ενός ανθρώπου».
Δεν θα αποκαλύψω το εύρημα του τέλους. «Παύει η αίσθηση της όλης προστασίας» μου λέει ο Δημήτρης Καραντζάς. Θα φύγω, λαθραία, με τον ήχο ηλεκτρικών κυμάτων να μ’ ακολουθούν· αυτοί θα με ξαναφέρουν πάλι πίσω.
11°
