Όταν η Καμεράτα συνάντησε τον Αριστοφάνη

Μπορείτε να μας δώσετε μια μικρή γεύση από την «Ειρήνη»;

Η «Ειρήνη», ίσως η ωραιότερη και πιο επίκαιρη από τις σωζόμενες κωμωδίες του Αριστοφάνη, είναι η πρώτη συνεργασία της Καμεράτα με το Εθνικό Θέατρο, αλλά και για εμένα είναι η αιτία να βρεθώ για πρώτη φορά στην ορχήστρα του ιερού χώρου της Επιδαύρου. Η παρουσίαση της σε μουσικοθεατρική μορφή είναι μια πρωτοβουλία του Στάθη Λιβαθινού με τον οποίο είχαμε ήδη συνεργαστεί στο παρελθόν – κατά τη γνώμη μου είναι ένα μεγάλο καινοτόμο βήμα, από πολλές απόψεις: Καταρχήν είναι η υπέροχη μουσική του Νίκου Κυπουργού,  που φλερτάρει με τις συμβάσεις της όπερας, του μιούζικαλ, αλλά και της λαϊκής και της δημοτικής μουσικής. Μια σύνθεση γεμάτη χιούμορ,  αναφορές/κολάζ αλλά και μοναδικές στιγμές συγκίνησης. Νομίζω ότι το έργο, σε αυτή του τη μορφή, θα μείνει ως παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές. Η ύπαρξη καλλιτεχνών όπως ο σπουδαίος βαρύτονος Τάσης Χριστογιαννόπουλος στο ρόλο του Ερμή,  αλλά και ο πολυτάλαντος Τζίμης Πανούσης που με το πνεύμα του και το καυστικό του χιούμορ δίνει νέα διάσταση στο ρόλο του Τρυγαίου, αποκαλύπτοντας και μια ευαίσθητη μουσική πτυχή του ταλέντου του. Ο «χορός» από εξαίρετους ηθοποιούς/τραγουδιστές που ξεπερνούν τον εαυτό τους και κατορθώνουν το «αδύνατο» μέσα από την καθοδήγηση της χορογράφου Σεσίλ Μικρούτσικου και του σκηνοθέτη Κωνσταντίνου Αρβανιτάκη. Επίσης η καταλυτική παρουσία του συμφωνικού ήχου της Καμεράτα στο χώρο της Επιδαύρου, που συνδέει με συναρπαστικό τρόπο τα παραπάνω στοιχεία.

Πώς συνομιλεί με το σήμερα το κείμενο της παράστασης;

Πρώτα απ’ όλα αξίζει ένα μεγάλο μπράβο στον Δημοσθένη Παπαμάρκο, τον υπερταλαντούχο αυτό νέο συγγραφέα που ανέλαβε το λιμπρέτο της «Ειρήνης». Είναι καταπληκτικό και το πώς κατορθώνει να δίνει μια υπέροχη ποιητική διάσταση ακόμα και στη σκατολογία του Αριστοφάνη. Η ελεύθερη αυτή μεταφορά, σε συνδυασμό με τη μουσική δραματουργία του Νίκου Κυπουργού, αποτελούν τον συνδετικό κρίκο του τότε με το σήμερα. Άλλωστε δεν έχουν αλλάξει και πολλά στη μικρή μας χώρα.  Είναι συγκλονιστικό να συνειδητοποιεί κάνεις πόσο «Ελληνάρες» ήμασταν και είμαστε. Ο Αριστοφάνης τα είπε όλα... 

Έχετε εξασφαλίσει πως… δεν θα υπάρχει κατά τη διάρκεια της παράστασης κάποια μουσική παρέμβαση από τον Τζίμη Πανούση;

Να είστε σίγουροι ότι θα φροντίσουμε να υπάρχει.

Ποια ήταν η πιο επιτυχημένη συναυλία της Καμεράτας μέχρι σήμερα και ποια αυτή που αγαπήσατε περισσότερο;

Είναι δύσκολο να θυμηθώ την «πιο» επιτυχημένη εμφάνιση της ορχήστρας.  Ωστόσο υπήρξαν στιγμές που θα μας μείνουν αξέχαστες: Ο ενθουσιασμός του κοινού μετά από τον «Αλέξανδρο» του Χέντελ στις Βερσαλλίες, το «όρθιο» Ηρώδειο μετά το «Kiss me Kate» του Cole Porter, το «Efharisto poly» κάποιας γερμανόφωνης κυρίας μετά από την εμφάνισή μας στο Φεστιβάλ του Σάλτσμπουργκ στην περίφημη αίθουσα του Mozarteum, το τραγούδι του κόσμου μετά το «Άξιον εστί» στο Μέγαρο Μουσικής, ο πανζουρλισμός για την Καμεράτα στην υπόκλιση της ορχήστρας. Πολύ συγκινητικές στιγμές...

Παράλληλα ετοιμάζετε το «Sweeney Todd» μεταφερόμενοι στο βικτωριανό Λονδίνο του 19ου αιώνα. Πώς αλήθεια γίνονται αυτά τα ταξίδια στο χρόνο μέσα από τις συναυλίες σας;

Το «Sweeney Todd» είναι για εμένα ένα μεγάλο προσωπικό στοίχημα, εφόσον αναλαμβάνω όχι μόνο τη μουσική διεύθυνση αλλά και τη σκηνοθεσία. Είναι, νομίζω, ένα μεγάλο αριστούργημα μουσικού θεάτρου. Επίσης είναι και το πρώτο έργο του μετρ του είδους, Stephen Sondheim, που παρουσιάζεται στην Ελλάδα, κάτι για το οποίο είμαστε πολύ περήφανοι. Το «Sweeney Todd» είναι ένα έργο που ακροβατεί ανάμεσα στην όπερα και το μιούζικαλ, ανάμεσα στην κωμωδία και το δράμα. Έχει μέσα του μια μεγάλη αλήθεια καθώς μιλάει για το μίσος και τη μανία για εκδίκηση που συχνά νιώθουμε μέσα μας, ακόμα κι αν δεν θέλουμε να το παραδεχτούμε. Η δράση τοποθετείται στο βικτωριανό Λονδίνο, το οποίο και αναβιώσαμε μαζί με τους συνεργάτες μου Πάρι Μέξη (σκηνικά) και Γιωργίνα Γερμανού (κοστούμια), χρησιμοποιώντας την πέτρα του Ηρωδείου ως αφετηρία και δημιουργώντας ένα βικτωριανό «Warehouse» που κατά τη διάρκεια του έργου δημιουργεί άπειρες εικόνες. Η Καμεράτα μέσα σε μια εβδομάδα βγάζει τη μάσκα της επιδαύριας κωμωδίας και μας μεταφέρει στο ομιχλώδες Λονδίνο του 19ου αι. 

Πώς πραγματοποιήθηκε η διεύρυνση της καλλιτεχνικής ταυτότητας της Καμεράτας σε ένα ευρύτερο από το κλασικό ρεπερτόριο;

Ο χαρακτήρας της Καμεράτα είναι κυρίως τα πολλά της πρόσωπα. Και επιπλέον, η ιδιαίτερη αγάπη του συνόλου (αλλά και η δική μου) στο μουσικό θέατρο σε όλες τις μορφές του (όπερα, οπερέτα, μιούζικαλ κτλ). Επίσης η εξειδίκευση του συνόλου στην ερμηνεία έργων του 18ου ή των αρχών του 19 αι. με όργανα εποχής καθιστούν την Καμεράτα-Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής ως ένα σύνολο μοναδικής ταυτότητας στη χώρα μας. Η Καμεράτα είχε επίσης την τύχη να συνεργαστεί με τους σημαντικότερους δισκογραφικούς κολοσσούς της εποχής μας όπως η Decca και η Deutsche Gramophone.  

Για ποια ηχογράφηση της ορχήστρας αισθάνεστε περισσότερο περήφανος;

Για τα «Πλάσματα του Προμηθέα» του Μπετόβεν, για την Decca. H ηχογράφηση αυτή είναι σε όργανα εποχής και προτείνει ένα νέο ήχο για τη μουσική του πολυαγαπημένου συνθέτη. Προτάθηκε από τον διεθνή τύπο ως ηχογράφηση αναφοράς, και από το BBC magazine ως ηχογράφηση του μήνα. Για εμένα είναι ίσως ό,τι σημαντικότερο έχω κάνει δισκογραφικά.

Ποιο είναι το πιο τρελό όνειρό σας σε μουσική σύμπραξη ή επιλογή έργου;

Είναι γνωστό ότι πραγματοποιώ όλα μου τα «όνειρα». Γι’ αυτό κανένα όνειρο δεν είναι τρελό και τίποτα δεν παραμένει «όνειρο». Κάποια από τα πρώην τρελά μου όνειρα τα ζούμε φέτος τον Ιούλιο. Έπεται συνέχεια... 

Τι ετοιμάζετε δισκογραφικά και συναυλιακά;

Μετά τις εμφανίσεις στην Επίδαυρο η Καμεράτα (υπό τη διεύθυνση του Μαρκέλλου Χρυσικόπουλου) αναχωρεί για την ΠΓΔΜ. Εκεί θα εμφανιστεί ως η πρώτη προσκεκλημένη ελληνική ορχήστρα στο Φεστιβάλ της Οχρίδας, στις 28/7. Μετά επιστρέφει τρέχοντας στην Αθήνα για το «Sweeney Todd» (29/7), ενώ στις 5/8 παρουσιάζει ένα λαμπερό γκαλά ελληνικής οπερέτας στο Φεστιβάλ της Άνδρου. Η ερχόμενη σεζόν φέρνει πολλές εμφανίσεις στο εξωτερικό (Wigmore hall στο Λονδίνο, Theater an Der Wien στη Βιέννη,  Barock theater στο Bayreuth). Κυκλοφορίες δύο νέων δίσκων και εκπλήξεις για την Αθήνα.

INFO

21 & 22/7,21:00,  Αρχαίο Θεάτρο Επιδαύρου. «Ειρήνη» του Αριστοφάνη.

Μουσική-Ενορχήστρωση: Νίκος Κυπουργός.

Μουσική διεύθυνση: Γιώργος Πέτρου.

Λιμπρέτο: Δημοσθένης Παπαμάρκος. 

Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης. Χορογραφία: Σεσίλ Μικρούτσικου

Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου

Κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου

Βοηθός ενορχηστρωτή: Θοδωρής Κοτεπάνος

Βοηθός μουσικού διευθυντή & μουσική διδασκαλία: Νίκος Λαάρης

Βοηθός σκηνοθέτη: Μαριάνθη Γραμματικού

Με τη συμμετοχή της Καμεράτα – Ορχήστρας των Φίλων της Μουσικής υπό τη διεύθυνση του Γιώργου Πέτρου

Διανομή: Τζίμης Πανούσης (Τρυγαίος), Τάσης Χριστογιαννόπουλος (Ερμής), Ειρήνη Καράγιαννη (Ειρήνη), Αιμιλιανός Σταματάκης (Πόλεμος/Χορός)

Χορός: Ασημίνα Αναστασοπούλου, Θωμάς Βελισσάρης (Οπλοπώλης), Δημήτρης Γεωργιάδης (Παις Κλεωνύμου), Γιάννης Δενδρινός (Δρεπανοπώλης), Βάσια Ζαχαροπούλου (Κόρη Α), Ευαγγελία Καρακατσάνη (Τροφός), Νίκος Καρδώνης (Δούλος), Γιασεμί Κηλαηδόνη, Γιάννης Κλίνης (Ιεροκλής), Ελίτα Κουνάδη (Κόρη Β), Ηλίας Κουνέλας (Παις Λαμάχου), Ελένη Μπούκλη (Οπώρα), Μαρία Νίκα, Γιάννης Σελητσανιώτης (Κυδοιμός), Βασιλική Τρουφάκου (Θεωρία), Αντιγόνη Φρυδά