Λογοκλοπή: Μια προσωπική μαρτυρία για τα πνευματικά δικαιώματα
Συναντούσα τις δημιουργικές ιδέες και τις ωραίες σκέψεις ανιχνεύοντας και ψάχνοντας τις λέξεις. Οι λέξεις είναι τα εργαλεία μου, το σπίτι μου. Το διέρρηξαν βάναυσα οι κλέφτες των λέξεων. Μα τι πρέπει να κάνω επιτέλους; Να εφαρμόσω αυτό που λέει ο Μανόλης Αναγνωστάκης σ' ένα ποίημά του: «Σαν πρόκες πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις Να μην τις παίρνει ο άνεμος». Αλλά εδώ δεν τις πήρε ο άνεμος αλλά οι κλέφτες λέξεων και ιδεών.
Όταν γράφεις ή μεταφράζεις ένα κείμενο όλη η δουλειά, όλη η απόλαυση είναι να βρεις τις κατάλληλες, τις σωστές λέξεις. Αυτές που θα αποδώσουν το μέγιστο βάθος και νόημα της πρότασης και όλου του κειμένου. Και έρχεται ο κλέφτης και σου παίρνει τις λέξεις. Αυτή η κλοπή φέρνει στενοχώρια, δημιουργεί πίεση, ανασφάλεια και μεγάλο πόνο.
Συζητούσα πάντα τις σκέψεις μου άδολα και καλοπροαίρετα είτε αφορούσαν ένα μνημείο, μια αρχαία επιγραφή, έναν αρχαιολογικό χώρο, ένα έργο τέχνης, ένα μυθιστόρημα, ένα ποίημα, μια ταινία, ένα θεατρικό έργο, μια φιλοσοφική άποψη. Είχα μιλήσει με χαρά για κάποιες αρχαίες επιγραφές σκαλισμένες σε βράχο σε έναν αρχαιολογικό χώρο που δεν πήγαινε δρόμος. Λίγες μέρες μετά τις είδα δημοσιευμένες σε αρχαιολογικό περιοδικό από ένα άτομο που δεν θα μπορούσε να τις ανακαλύψει ποτέ. Δεν είχε τη γνώση και την περιέργεια για ένα μεθοδικό ψάξιμο. Δε δίστασε να τις δημοσιεύσει. Αυτό πόνεσε πολύ. Με έκπληξη διαπίστωνα πολλές φορές τη μεταφορά των απόψεων μου σε κείμενα άλλων. Άλλαζαν συχνά την σημασία των λέξεων για να δικαιολογήσουν την κλοπή. Ανόσιοι κλέφτες! Ποτέ δεν είπα τίποτα, αγανακτούσα, πονούσα, αλλά μέχρι εκεί. Έλεγα στον ίδιο μου: Δεν πειράζει, είναι άχρηστοι, είναι κλέφτες. Εξ άλλου υπάρχει και το ημερολόγιο όπου όλα αυτά που μου έκλεψαν είναι γραμμένα. Αλλά ένας κακοπροαίρετος θα μπορούσε να πει ότι στο ημερολόγιο θα μπορούσα να τα είχα γράψει εκ των υστέρων. Άρχισα τότε σιγά σιγά να δημοσιεύω τα κείμενά μου. Η λογοκλοπή μειώθηκε αλλά δεν εξαλείφθηκε. Μπορούσα να καταλάβω σε κείμενο άλλου τη δική μου ιδέα, τη δική μου μανιέρα τη δική μου γραφή. Το αποκορύφωμα ήταν η κλοπή ενός ολοκλήρου έργου, ενός σπουδαίου αρχαίου έργου που είχα μεταφράσει. Ο κλέφτης χωρίς να με ρωτήσει το έκανε λέει έμμετρο. Απίθανο. Έσκαψα το χωράφι, το λίπανα, το φύτεψα , το πότισα και ο κλέφτης πήγε βράδυ και πήρε όλη τη σοδειά.
Λίγες μέρες μετά τη λογοκλοπή πιο ήρεμος σημειώνω:
Κατανοώ πόσο δύσκολο μπορεί να είναι να εκφράσει κανείς το παράπονό του με ευγένεια αλλά και με σαφήνεια. Γράφω στον κλέφτη των λέξεών μου:
Θα ήθελα να σου επισημάνω ότι το συγκεκριμένο έργο αποτελεί προϊόν της προσωπικής μου πνευματικής εργασίας. Η αναπαραγωγή ή χρήση του χωρίς τη συναίνεσή μου συνιστά κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και αισθάνομαι την ανάγκη να το αναφέρω με αγανάκτηση αλλά με καλή πίστη. Θέλω να τονίσω ότι το έργο που χρησιμοποιήθηκε είναι αποτέλεσμα δικής μου δημιουργικής προσπάθειας. Ζητώ έναν δίκαιο τρόπο αναγνώρισης και διευθέτησης του ζητήματος και της παραδοχής από εσένα της απαράδεκτης κλοπής.
Η συμβολή μου στο συγκεκριμένο έργο είναι ουσιώδης και τεκμηριωμένη. Ευτυχώς όλα τα κείμενα είναι δημοσιευμένα σε προγενέστερο χρόνο. Είναι σημαντικό να αποδοθεί η πνευματική ιδιοκτησία στον πραγματικό δημιουργό, όπως επιβάλλει τόσο η δεοντολογία όσο και η νομοθεσία.
Αναγνωρίζω τη σημασία της διάδοσης ιδεών, αλλά η μη εξουσιοδοτημένη χρήση του έργου μου παραβιάζει το δικαίωμά μου ως δημιουργού. Ζητώ ευγενικά να αποκατασταθεί η ορθή αναφορά και να διασφαλιστεί ο σεβασμός στην πνευματική ιδιοκτησία. Ελπίζω ότι το θέμα θα επιλυθεί με κατανόηση, ώστε να διαφυλαχθεί ο σεβασμός προς την πνευματική δημιουργία και τη δίκαιη αναγνώριση της εργασίας μου. Σου ξαναλέω « Οι λέξεις είναι τα εργαλεία μου. Εσύ μου τα έκλεψες.
Παραθέτω μερικά σχετικά αποφθέγματα σχετικά με το θέμα που μου δημιούργησες.
Δημοσθένης προς κλέπτην ειπόντα «ουκ ήδειν ότι σον εστιν», «ότι δε», έφη «σον ουκ έστιν ήδεις». Ο Δημοσθένης προς τον κλέφτη που του είπε «δεν ήξερα ότι ήταν δικό σου», απήντησε «ναι, αλλά ήξερες ότι δεν ήταν δικό σου».
Λατινικό απόφθεγμα: Verbum sat sapienti. Μια λέξη αρκεί για τον σοφό. Βόλφγκανγκ Γκαίτε: Απ’ όλους τους κλέφτες, οι ηλίθιοι είναι οι χειρότεροι επειδή σου κλέβουν τον χρόνο και την καλή διάθεση.
Γιάννης Ρίτσος: Και οι λέξεις φλέβες είναι. Μέσα τους αίμα κυλάει.
Αντρέ Μπρετόν: Μια λέξη και όλα σώζονται. Μια λέξη και όλα χάνονται.
Βέρνερ Χάινσενμπεργκ: Η θητεία στην αρχαία Ελληνική γλώσσα υπήρξε η σπουδαιότερη πνευματική μου άσκηση. Στη γλώσσα αυτή υπάρχει η πληρέστερη αντιστοιχία ανάμεσα στη λέξη και το εννοιολογικό περιεχόμενο.
Έρνεστ Χέμινγουέι: Σε όλη μου τη ζωή κοίταζα τις λέξεις σαν να τις έβλεπα για πρώτη φορά.
14°
