Η γιορτή του καφέ

«Κάθε μέρα, μία φορά την ημέρα, κάνε στον εαυτό σου ένα δώρο. Μην το σχεδιάζεις. Μην το περιμένεις. Απλώς άφησέ το να συμβεί. Θα μπορούσε να είναι ένα καινούργιο πουκάμισο από το κατάστημα με τα ανδρικά ρούχα, ένας υπνάκος στην καρέκλα του γραφείου σου ή δύο φλιτζάνια καλός, ζεστός μαύρος καφές». Όπως και ο δημιουργός του, ο σουρεαλιστής σκηνοθέτης Ντέιβιντ Λιντς, που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή, έτσι και ο πράκτορας του FBI Ντέιλ Κούπερ (Κάιλ ΜακΛάχλαν), από την καλτ τηλεοπτική σειρά «Twin Peaks», είχε ιδιαίτερη αδυναμία στον καφέ. Ο μεταμοντερνιστής συγγραφέας και δημοσιογράφος Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας, στο άρθρο του για τον Λιντς, «David Lynch Keeps His Head», που συμπεριλαμβάνεται στη συλλογή «A Supposedly Fun Thing I’ll Never Do Again» (1997), τον οποίο θαύμαζε και είχε την ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά στα γυρίσματα της ταινίας «Χαμένη λεωφόρος», περιγράφει πως την πρώτη φορά που είδε τον σκηνοθέτη στο σετ της ταινίας, εκείνος ξαλάφρωνε σε ένα δέντρο. «Ο κύριος Ντέιβιντ Λιντς, γνωστός λάτρης του καφέ, προφανώς κατουράει έντονα και συχνά, και ούτε εκείνος, ούτε η παραγωγή έχουν την οικονομική δυνατότητα να διαθέσουν τον χρόνο που θα χρειαζόταν για να τρέξει κατά μήκος της μεγάλης ουράς από τροχόσπιτα του Base Camp, μέχρι το τροχόσπιτο όπου βρίσκονται οι τουαλέτες, κάθε φορά που χρειάζεται να κατουρήσει», εξηγεί ο Γουάλας. «Έτσι, η πρώτη μου εικόνα από τον Λιντς είναι με γυρισμένη την πλάτη και (όπως είναι λογικό) από απόσταση. Το καστ και το συνεργείο της 'Χαμένης λεωφόρου' δεν δίνουν σχεδόν καμία σημασία στην ούρηση του Λιντς σε δημόσιους χώρους και το αγνοούν με χαλαρό και όχι με νευρικό ή άβολο τρόπο, ομοίως όπως θα αγνοούσατε την ούρηση ενός μικρού παιδιού σε εξωτερικό χώρο».

Όπως έχει δείξει η ιστορία, ο καφές κατέχει ιδιαίτερη θέση στον κόσμο των τεχνών. Ο Ονορέ ντε Μπαλζάκ υποτίθεται πως έπινε πενήντα κούπες καφέ την ημέρα, ενώ ο Μαρσέλ Προυστ, σύμφωνα με την οικιακή του βοηθό, έπινε δύο μπολ μαύρο καφέ, ζεστό γάλα και δύο κρουασάν, όταν ξυπνούσε αργά το απόγευμα. Στο χώρο της μουσικής, ο Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ έγραψε κάποτε την «Καντάτα του Καφέ» (Schweigt stille, plaudert nicht) (1732-34), μια σύντομη κωμική όπερα-ωδή στο αγαπημένο ρόφημα της αστικής Ευρώπης της εποχής του. Στον χώρο του κινηματογράφου, μετά τον Λιντς, ο δεύτερος μεγαλύτερος τροβαδούρος της καφεΐνης είναι σίγουρα ο Τζιμ Τζάρμους. Το πρώτο, 12λεπτο επεισόδιο της ασπρόμαυρης ανθολογίας «Καφές και Τσιγάρα», με πρωταγωνιστές τους Ρομπέρτο Μπενίνι και Στίβεν Ράιτ, έκανε την πρεμιέρα του σε ένα επεισόδιο της κωμικής σειράς «Saturday Night Live», το 1986 —ίσως ένα από τα πιο παράξενα σκετσάκια, με το χαρακτηριστικό ανέκφραστο χιούμορ του Τζάρμους, που συμπεριλήφθηκε ποτέ στο θρυλικό σόου. Το δεύτερο μέρος της ανθολογίας «Καφές και Τσιγάρα: Κάπου στην Καλιφόρνια» (1993), με πρωταγωνιστές τον Iggy Pop και τον Tom Waits, έκανε και αυτό την πρεμιέρα του ανεξάρτητα, στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών, όπου κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα ως η Καλύτερη Ταινία Μικρού Μήκους της χρονιάς. Τελικά, δέκα χρόνια αργότερα (το 2003), η ανθολογία κυκλοφόρησε σαν ταινία μεγάλου μήκους, με έντεκα επεισόδια και εμφανίσεις από διάφορες διασημότητες, από τον Μπιλ Μάρεϊ και τον Άλφρεντ Μολίνα, μέχρι τους White Stripes και τον RZA.

Σήμερα, διαβάζω, ότι στην Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων ξεκίνησε ένα τριήμερο φεστιβάλ αφιερωμένο στον καφέ, με τίτλο «Athens Coffee Festival». Γεμάτο δραστηριότητες, όπως γευσιγνωσία ποικιλιών καφέ από τη Γουατεμάλα, την Κόστα Ρίκα, τον Παναμά, την Τζαμάικα, την Κολομβία, τη Βραζιλία, το Εκουαδόρ, το Περού, την Αιθιοπία, την Ινδονησία και το Βιετνάμ, αλλά και μουσικές εκδηλώσεις με φημισμένους DJ και «stand-up comedy» με τη Σοφία Μουτίδου και την Ήρα Κατσούδα, το Φεστιβάλ Καφέ είναι ένα πλήρες αφιέρωμα στο δεύτερο δημοφιλέστερο ρόφημα στον κόσμο, μετά το νερό. Δεν νομίζω να πάω μέχρι το Γκάζι για να συμμετάσχω σε αυτή τη μεγάλη «γιορτή», όμως είναι ωραίο να ξέρεις πως υπάρχουν κι άλλοι εκεί έξω που αγαπάνε (ή είναι το ίδιο εθισμένοι σ)τον καφέ με την ίδια ένταση όπως εσύ.