Τα πολιτιστικά φεστιβάλ του καλοκαιριού 2025

Πολλά είναι τα φεστιβάλ που διοργανώνονται εκτός Αθηνών κάθε καλοκαίρι. Τα περισσότερα μετρούν πολλά χρόνια λειτουργίας και ενώνουν ντόπιους και ξένους γύρω από τη μουσική, το θέατρο, την τέχνη και τον χορό. Εστιάζοντας κυρίως στα νησιά, θα αναφέρουμε και τα καλοκαιρινά φεστιβάλ που γίνονται στην ηπειρωτική Ελλάδα, εκτός Αθηνών. Σε θάλασσες, βουνά, σε δάση και πλατείες, όλη η Ελλάδα μια μεγάλη σκηνή. 

Τα πολιτιστικά φεστιβάλ του καλοκαιριού 2025

Αν θέλουμε να ξεκινήσουμε να απαρριθμούμε τα φεστιβάλ του καλοκαιριού, δεν γίνεται να μην ξεκινήσουμε από το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου 2025 που έχει ξεκινήσει από τα τέλη Μαîου με εκδηλώσεις στους 4 βασικούς του χώρους: Ηρώδειο, Πειραιώς 260, Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου και Μικρή Επίδαυρο. Φεύγοντας από την Αθήνα, τα Επιδαύρια ξεκίνησαν δυναμικά τη φετινή χρονιά με την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, σε σκηνοθεσία του Ούλριχ Ράσε, ενώ για πρώτη φορά φέτος και για μια μόνο συναυλία θα εμφανιστεί ο Θόδωρος Κουρεντζής στο αργολικό θέατρο για να ερμηνεύσει Μάλερ με την ορχήστρα του, την Utopia (19/7). Τα Επιδαύρια κλείνουν για το 2025 με μια επανάληψη: την «Ορέστεια», σε σκηνοθεσία Θεόδωρου Τερζόπουλου (23 &24/8). Στη Μικρή Επίδαυρο φέτος βλέπουμε πολύ θέατρο -σε διάλογο με τα ανεβάσματα της Μεγάλης Επιδαύρου- ενώ παρουσιάζεται και ένα κινηματογραφικό έργο, το «Ηλέκτρα 7», όπου 7 διαφορετικοί σκηνοθέτες προσεγγίζουν με διαφορετικό τρόπο την Ηλέκτρα (18/7). 

Μένοντας στις μεγάλες διοργανώσεις, δεν γίνεται να μην αναφέρουμε το «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός», που ξεκίνησε την 1η Ιουλίου και θα τρέχει μέχρι τα τέλη Αυγούστου σε όλη την Ελλάδα, πλην της Αθήνας. Στόχος του θεσμού, που διανύει τον 6ο χρόνο του, είναι να φωτιστούν υπό ένα διαφορετικό πρίσμα γνωστοί ή λιγότερο γνωστοί αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία της χώρας μας μέσα από παραστάσεις θεάτρου, μουσικής και χορού. Όλες οι παραγωγές που παρουσιάζονται είναι πρωτότυπες και κάνουν πρεμιέρα στο πλαίσιο του «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός», ενώ στη συνέχεια ενδέχεται να συνεχίσουν το ταξίδι τους και σε άλλους χώρους. Το φετινό θέμα που λειτουργεί ως πηγή έμπνευσης στις φετινές παραγωγές κάνει μνεία σε έναν στίχο του Ανδρέα Εμπειρίκου «Η πρόσληψη του παρελθόντος – η σήμερον ως αύριο και ως χθες». 

Τα πολιτιστικά φεστιβάλ εκτός νησιών 

Από την Καβάλα και τη Λίμνη Πλαστήρα έως την Καλαμάτα, το Πήλιο, το Ναύπλιο και όπου αλλού μπορείτε να φανταστείτε, όλη η Ελλάδα κινείται σε ρυθμούς μεγαλύτερων ή μικρότερων φεστιβάλ αυτό το καλοκαίρι. Ένα από τα μακροβιότερα Φεστιβάλ της χώρας πραγματοποιείται για 68η χρονιά. Το Φεστιβάλ Φιλίππων της Καβάλας είναι φέτος αφιερωμένο στον μεγάλο ποιητή και στοχαστή Χρόνη Μίσσιο, που είχε την καταγωγή του από τον συγκεκριμένο τόπο. Έτσι το φετινό φεστιβάλ μετατρέπεται σε μια γιορτή πολιτισμού. Υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της καλλιτεχνικής διευθύντριας του ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας, Εύας Οικονόμου Βαμβακά, φιλοξενεί και φέτος συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις σε περιοδεία αλλά και άλλες παραγωγές, ενώ για 9η χρονιά θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του Φεστιβάλ το Εργαστήρι Αρχαίου Δράματος. Κύρια έδρα των δράσεων είναι το αρχαίο θέατρο Φιλίππων αλλά το πρόγραμμα περιλαμβάνει παραστάσεις και σε άλλους χώρους. Το Φεστιβάλ άνοιξε με μια μεγάλη συναυλία του Κωνσταντίνου Βήτα και κλείνει επίσης με συναυλία του Γιάννη Χαρούλη (έως 7/9). To Sani Festival 2025 φέρνει όπως πάντα κορυφαίους καλλιτέχνες. Από τη Νόρα Τζόουνς, που έρχεται για πρώτη φορά στη χώρα μας, μέχρι τη Γκλόρια Γκέινορ και τη Γρέις Τζόουνς, ο λόφος της Σάνης στην Κασσάνδρα Χαλκιδικής θα φιλοξενήσει διεθνείς αστέρες. Η φετινή διοργάνωση κλείνει με τη μουσική παράσταση της Λίνας Νικολακοπούλου «Να' ταν η χαρά οικόπεδο» (12/7 έως 23/8). Στο Ναύπλιο, το 34ο Φεστιβάλ Ναυπλίου ανανέωσε και φέτος το ραντεβού του, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Γιάννη Βακαρέλη, με ένα πρόγραμμα γεμάτο μουσική, που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων και δυο αφιερώματα στον Μίκη Θεοδωράκη (έως 12/7). Το Φεστιβάλ Ακροναυπλίας επιστρέφει με ένα πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα σε ιστορικούς χώρους του Ναυπλίου, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Θοδωρή Γκόνη. Συμμετέχουν οι Ρένη Πιττακή, Παντελής Μπουκάλας, Σαβίνα Γιαννάτου, Μαρία Ζορμπά, Ελένη Ουζουνίδου, Αλέξανδρος Μελισσηνός και άλλοι διακεκριμένοι δημιουργοί, σε δράσεις εμπνευσμένες από την ιστορία και τον τόπο (13 έως 31/8).

Η Λίμνη Πλαστήρα γεμίζει και φέτος συναυλίες για 3 μέρες στο Plastira Lake Festival. Από τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου και τη Νατάσα Μποφίλου, μέχρι τις Σκιαδαρέσες, τους Γκιντίκι και τους Social Waste, 13 σχήματα θα παίξουν φέτος στον Βοτανικό Κήπο Νεοχωρίου, ενώ υπάρχει χώρος για 700 σκηνές για όσους θέλουν να παρακολουθήσουν το φεστιβάλ. Παράλληλα, το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας κλείνει φέτος τα 30 του χρόνια και το γιορτάζει με ένα επετειακό πρόγραμμα, υπό τη νέα καλλιτεχνική διεύθυνση της Τζένης Αργυρίου, με μεγάλα ονόματα της Ελλάδας και του εξωτερικού. Η διοργάνωση ξεκινά με το «Mellowing» του Χρήστου Παπαδόπουλου αλλά και την επετειακή έκθεση «Καλαμάτα, η πόλη του χορού / 1995-2025». Ενδεικτικά αναφέρουμε δυο πολυαναμενόμενες παραγωγές, το «Dive into you» της Ελληνίδας Κατ Βάλαστουρ αλλά και το «Thrice» του Νταμιέν Ζαλέ που έρχεται στην Καλαμάτα μετά την παγκόσμια πρεμιέρα του στην Εθνική Όπερα της Νορβηγίας (18 έως 27/7). 

Ξεκινώντας από τα πιο κοντινά νησιά στην Αθήνα, το Aigina jazz Fest είναι ένας νέος θεσμός που ξεκινά φέτος, με πρωτοβουλία του Jazz Solidarity Network, του μοναδικού επίσημου φορέα για την τζαζ στην Ελλάδα. Φέτος οι μουσικοί που θα εμφανιστούν –ανάμεσά τους ο Γιάννης Κασέτας, ο Αλέκος Βρέτος και ο Γιώργος Κοντραφούρης– σχετίζονται με το νησί, ενώ έκτακτη καλεσμένη είναι η Χάρις Αλεξίου, σε απαγγελία ποιημάτων που γεννήθηκαν στην Αίγινα (11 & 12/7). Στο ίδιο νησί συνεχίζεται και φέτος το 19ο Διεθνές Μουσικό Φεστιβάλ Αίγινας που θα πραγματοποιηθεί σε τρία διαφορετικά σημεία του νησιού (2 έως 24/8). 
Στην Κύμη Ευβοίας πραγματοποιείται και φέτος το φεστιβάλ «Της τέχνης τα ιάματα», με θέατρο, μουσική, τέχνη, προβολές. Η φετινή διοργάνωση είναι αφιερωμένη στον Κουμιώτη γιατρό και ερευνητή Γεώργιο Παπανικολάου (21/7 έως 9/8). Παράλληλα, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών συνεχίζει τις μουσικές του δράσεις στη Βόρεια Εύβοια με προγραμματισμένες συναυλίες και αυτό το καλοκαίρι που κορυφώνονται στο Πρώτο Φεστιβάλ του Μεγάρου στη Λίμνη (20/9 έως 19/10). 

Πηγαίνοντας προς τις Κυκλάδες, έχουμε το 25ο Naxos Festival με πλήθος δράσεων, σε επιμέλεια Στέλιου Κρασανάκη (καλλιτεχνική διεύθυνση) και Μάριου Βαζαίου (διεύθυνση παραγωγής). Τα πολιτιστικά δρώμενα, που ξεκίνησαν με το «Future cargo», τη σύμπραξη του μπαλέτου της ΕΛΣ και του The Place του Λονδίνου συνεχίζονται με συναυλίες από μεγάλα ονόματα, όπως η Σαββίνα Γιαννάτου και ο Ρος Ντέιλι, ενώ έχουν προγραμματιστεί και θεατρικές παραστάσεις και εκθέσεις τέχνης (έως 28/8). Στην Ερμούπολη θα γίνει, όπως κάθε χρόνο το 31ο Φεστιβάλ Κιθάρας Ερμούπολης (Θέατρο Απόλλων, 7 & 8/7). Στην Άνδρο, το 11ο Διεθνές Φεστιβάλ Άνδρου, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Παντελή Βούλγαρη, φιλοξενεί συναυλίες –ανάμεσά τους τη μοναδική εκτός Αθηνών καλοκαιρινή συναυλία του Γιώργου Χατζηνάσιου αλλά και μια βραδιά για τον Θάνο Μικρούτσικο–, επιδαύριες παραγωγές και άλλες θεατρικές παραστάσεις, αλλά και ένα διήμερο αφιέρωμα στον σπουδαίο Ολλανδό ντοκιμαντερίστα Joris Ivens (26/7 έως 23/8).

Και φέτος στο Περιβαλλοντικό και Πολιτιστικό Πάρκο Πάρου θα παρακολουθήσουμε θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες Ελλήνων και διεθνών δημιουργών. Ξεχωρίζουμε την εκδήλωση «Οι ρίζες της Μεσογείου», αφιερωμένη σε όλες τις μουσικές της χώρας μας αλλά και το «Όπερα κάτω απ’ τα αστέρια», και φυσικά το πολυαναμενόμενο παραδοσιακό πανηγύρι του Αϊ-Γιάννη (έως 13/9). Στο ίδιο νησί θα πραγματοποιηθεί και φέτος το 15ο φεστιβάλ Διαδρομές στη Μάρπησσα. Ο τίτλος είναι εμπνευσμένος από τη σειρά βιβλίων «Της Πάρος Ζουγραφιές Ατσούμπαλες» του φωτογράφου και λαογράφου Ζαχαρία Στέλλα. Με αφορμή το έργο αυτό, η διοργάνωση του 2025 μάς καλεί να ταξιδέψουμε σε πιο ατελείς πλην όμως λειτουργικές γραμμές, όπως αποτυπώνονται σε διαφορετικές πτυχές του πολιτισμού της καθημερινότητας ( 22, 23 και 24/8). Στην Κύθνο, έχει ξεκινήσει από τα τέλη Ιουνίου το 3ο Μαργιώρα Festival 2025 με μουσική, κινηματογραφικές προβολές, dj sets και stand up comedy βραδιές (έως 27/8).

Στα Κουφονήσια, το Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής κλείνει τα 10 του χρόνια και εστιάζει στη διαχρονικότητα του ελληνικού μουσικού πολιτισμού μέσα από τη θεματική «Πέντε χιλιετίες ελληνικού ήχου», υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Κορνήλιου Μιχαηλίδη. Το highlight της φετινής διοργάνωσης είναι η μεγάλη συναυλία στην Κέρο, σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού, όπου η μουσική διασταυρώνεται με την ιστορική μνήμη (25/8 έως 10/9).

Στη Σάμο πραγματοποιείται το 15ο Samos Young Artists Festival, φιλοξενώντας κάθε χρόνο διεθνείς ανερχόμενους σολίστ, ενώ τον καλλιτεχνικό σχεδιασμό υπογράφουν ο διακεκριμένος τσελίστας Τιμόθεος Γαβριηλίδης-Πέτριν και η διεθνούς φήμης πιανίστα Μάσα Ιλιάσοφ (7 έως 13/8, Αρχαίο Θέατρο Πυθαγορείου). Στη Λήμνο το Kournos Music Festival 2025 γιορτάζει τα πέντε του χρόνια με ένα ανανεωμένο πρόγραμμα, ενώ ο θεσμός εστιάζει σε ζητήματα συμπερίληψης και αλληλεγγύης και εξερευνά την έννοια του ξένου, αντλώντας έμπνευση από τις ετερόκλητες πτυχές του νησιού. Στα highlights της φετινής διοργάνωσης είναι το «Black» του Γαλλοαφρικανού καλλιτέχνη Oulouy, ενός από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του street dance παγκοσμίως (3 έως 17/8). Στη Λέσβο θα γίνει και φέτος το 11ο Διεθνές Φεστιβάλ Μουσικής Μολύβου «Χάος», υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση των Δανάη και Κυβέλη Doerken. Φέτος έχουν προγραμματιστεί έξι συναυλίες Ελλήνων και διεθνών καλλιτεχνών που βρίσκονται σε διάλογο μεταξύ τους. Με τους τίτλους Πανδαιμόνιο, Πόνος, Ευκαιρία, Εξέγερση, Ελπίδα, Δημιουργία, οι μουσικές βραδιές σχηματίζουν ένα άτυπο αφήγημα, όχι με λέξεις αλλά με ήχους, σε έναν διάλογο με την εποχή μας (12 έως 19/8).

Στο ακριτικό Καστελλόριζο, ο Αύγουστος είναι αφιερωμένος στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Beyond Borders, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της Ειρήνης Σαρίογλου, που φέτος κλείνει τα 10 του χρόνια τιμώντας το ελληνικό ντοκιμαντέρ. Υπάρχουν 3 σκηνές προβολών: το κυρίως διαγωνιστικό, το μicro διαγωνιστικό και το Πανόραμα (όπου συμμετέχουν έργα εκτός διαγωνιστικού τμήματος και προβάλλονται αφιερώματα). Φέτος θα απονεμηθούν συνολικά 10 βραβεία, ενώ έχουν προγραμματιστεί παράλληλες δράσεις, όπως εργαστήρια, συναυλίες, εκθέσεις και συζητήσεις (24 έως 31/8).

Στην Κεφαλονιά το Σαρίστρα Φέστιβαλ, ένας θεσμός που ξεκίνησε πριν από λίγα χρόνια δίνοντας ζωή σε ένα εγκαταλειμένο χωριό στον δήμο Σάμης, διοργανώνει και φέτος το Πανηγύρι Φέστιβαλ 2025, φέρνοντας στο νησί για πρώτη φορά τους Γκιντίκι και τους Θραξ Πανκc (20/7, Παλιά Βλαχάτα). Παράλληλα, στον δήμο Αργοστολίου θα πραγματοποιηθεί το 4ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Κεφαλονιάς «Κύματα», υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Μαρίνου Σκλαβουνάκη. Περιλαμβάνει διαγωνιστικό τμήμα ταινιών μυθοπλασίας αλλά και ντοκιμαντέρ μικρού μήκους (27 έως 31/8, Θαλασσόμυλος). Στους Παξούς έχει ξεκινήσει από τις αρχές Ιουλίου το Φεστιβάλ Παξών 2025, με εκδηλώσεις θεάτρου, χορού, μουσικής και τέχνης. Το πρόγραμμα είναι κυρίως εστιασμένο στη μουσική, με συναυλιακές βραδιές Ελλήνων και διεθνών σολίστ (έως 23/9, Πρώην Δημοτικό Σχολείο Λογγού). 

Στα Χανιά για 15η χρονιά πραγματοποιείται το Διεθνές Φεστιβάλ Σύγχρονου Χορού Dance Days Chania, ωθώντας Έλληνες και ξένους δημιουργούς να συνομιλήσουν με τα σώματά τους και να μοιραστούν τις ιστορίες τους. Άλλωστε φέτος ειδικά το φεστιβάλ αποτελεί «σταυροδρόμι πολιτισμών», καλώντας χορογράφους από διάφορα σημεία του κόσμου, όπως ο Serge Arthur DODO από την Ακτή Ελεφαντοστού και ο Jason Martin από τον Καναδά (21/7 έως 2/8 ). Παράλληλα, το 13ο Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου Χανιών, με τη φετινή θεματική «Πόλεμος και ειρήνη», θα φιλοξενήσει 20 βιρτουόζους από τη διεθνή μουσική σκηνή (25/8 έως 4/9, Αίθουσα Συνεδριακού Κέντρου, Minoa Palace Resort).