Η μάχη για τη διάσωση των Ιντεάλ και Άστορ πλέον απασχολεί και τα διεθνή ΜΜΕ

Το φάσμα της απώλειας δύο ιστορικών αιθουσών της Αθήνας, ωθεί κινηματογραφιστές και προσωπικότητες του πολιτικού και δημόσιου χώρου να πρωταγωνιστούν σε πρωτοβουλίες διάσωσης, ενώ η υπόθεση αποσπά και το ενδιαφέρον των διεθνών Μέσων, με τον βρετανικό Guardian να δημοσιεύει εκτενές ρεπορτάζ για το θέμα που ανέκυψε με τους κινηματογράφους Ιντεάλ και Άστορ.

Σκηνοθέτες διεθνούς αναγνώρισης κάνουν έκκληση να σωθούν οι κινηματογραφικές αίθουσες εν μέσω της αυξανόμενης ανησυχίας για τους ρυθμούς ανάπτυξης σε μια από τις παλαιότερες πρωτεύουσες της Ευρώπης, γράφει η Ελένα Σμιθ για λογαριασμό του Guardian.

Επικεφαλής της πρωτοβουλίας, ο Κώστας Γαβράς, ο σκηνοθέτης με έδρα το Παρίσι που έγινε γνωστός με το πολιτικό δράμα «Z», το οποίο κυκλοφόρησε όταν η Ελλάδα βρισκόταν υπό στρατιωτική δικτατορία. Ο Κώστας Γαβράς χαρακτήρισε την ύπαρξη των κινηματογράφων Ιντεάλ και Άστορ απαραίτητη για την απόλαυση του κινηματογράφου σε μια εποχή «βαρβαρότητας», με διάχυτη την προβολή ταινιών σε τηλεοράσεις και κινητά τηλέφωνα.

«Επισκεπτόμουν συχνά αυτές τις αίθουσες στα νιάτα μου», είπε ο σκηνοθέτης, κάνοντας έκκληση στον «πολιτιστικό πατριωτισμό» της Λίνας Μενδώνη «για να σωθούν αυτοί οι κινηματογράφοι».

Η επίκληση στον «πολιτιστικό πατριωτισμό» και η καμπάνια για το Ιντεάλ και το Άστορ

Σε παρόμοιο βιντεοσκοπημένο μήνυμα, ο υποψήφιος για Όσκαρ σκηνοθέτης Γιώργος Λάνθιμος υπογράμμισε την «κοινωνική και πολιτιστική αξία» των δύο χώρων «στο κέντρο μιας τέτοιας πόλης».

«Θέλω να προσθέσω τη δική μου φωνή σε αυτούς που πρόσφατα εξέφρασαν την ανησυχία τους για την εξαφάνιση των ιστορικών κινηματογράφων», είπε ο Έλληνας σκηνοθέτης του οποίου οι επιτυχίες περιλαμβάνουν το «The Favourite», με πρωταγωνίστρια την Ολίβια Κόουλμαν.

Καθώς η μάχη για τη διάσωση των κινηματογράφων εντείνεται, περισσότεροι παράγοντες της κινηματογραφικής βιομηχανίας παρεμβαίνουν.

«Είμαστε ενωμένοι γιατί αυτοί οι κινηματογράφοι ισοδυναμούν με πολιτιστικά μνημεία», δήλωσε ο Λευτέρης Χαρίτος, επικεφαλής της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου. «Το Ιντεάλ άνοιξε το 1921 και είναι σχεδόν τόσο παλιό όσο και ο ίδιος ο κινηματογράφος. Το να του κάνουν αυτό που θέλουν είναι σαν να σκοτώνουν την Ακρόπολη του κινηματογράφου στην Αθήνα. Είναι ντροπή ακόμη και να σκεφτόμαστε κάτι τέτοιο».

Από τους κορυφαίους σκηνοθέτες του κινηματογράφου και της τηλεόρασης της Ελλάδας, ο Χαρίτος μπορεί ακόμα να θυμάται έντονα την απόλαυση των μεταμεσονύχτιων προβολών στο Ιντεάλ στις αρχές της δεκαετίας του '90. Τότε, η Αθήνα ήταν ένας καλλιτεχνικός κόμβος ταινιών, ενώ οι ουρές στις νυχτερινές προβολές του κινηματογράφου υπήρξαν χαρακτηριστικό της πρωτεύουσας. Το πρόσφατα ανακαινισμένο Ιντεάλ ήταν ανάμεσα στους 50 κινηματογράφους που βρίσκονται σε ακτίνα πέντε μιλίων από το κέντρο της πόλης. Τώρα είναι λιγότεροι από 10.

«Υπάρχει πολλή νοσταλγία για εκείνη την εποχή, γι' αυτό εν μέρει τόσοι πολλοί νιώθουν τόσο συναισθηματικοί για αυτό», είπε ο Χαρίτος. «Πολλοί άνθρωποι που έχουν μεγαλώσει εδώ, που περνούσαν τα βράδια τους αφήνοντας να ονειρεύονται μπροστά στη μεγάλη οθόνη, απλώς δεν θέλουν να δουν αυτό που κάποτε ήταν μια τόσο φωτεινή και ζωντανή πόλη να μετατρέπεται σε μια πολιτιστική πόλη-φάντασμα».

Οι κινηματογράφοι ως σημείο καμπής στο gentrification του αθηναϊκού κέντρου

Την περασμένη εβδομάδα, περισσότεροι από 5.000 σινεφίλ συνέρρευσαν στο Άστορ, το οποίο άνοιξε τις πόρτες του τη δεκαετία του 1940, σε μια συγκέντρωση αντίθεσης στο κλείσιμο των κινηματογράφων.

Καθώς η συζήτηση έχει στραφεί στο ακανθώδες ζήτημα της εμβέλειας του τουρισμού σε μια περιοχή όπου οι κάτοικοι εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους για να ανοίξουν χώρο για πλατφόρμες ενοικίασης όπως η Airbnb, οι κινηματογράφοι φαίνεται να αποτελούν σημείο καμπής.

Για τους επικριτές που παραπονιούνται ότι οι κεντρικές λεωφόροι της Αθήνας ερημώνουν ολοένα και περισσότερο, η καμπάνια έχει τονίσει τους φόβους για πολιτικές που θεωρούνται ότι θέτουν σε κίνδυνο τον τρόπο ζωής της πόλης.

Τόσο το Άστορ όσο και το Ιντεάλ στεγάζονται σε κτίρια ιδιοκτησίας του ΕΦΚΑ. Ο κρατικός οργανισμός ανακοίνωσε πρόσφατα ότι είχε μισθώσει το τετράγωνο που στεγάζει το Ιντεάλ σε έναν όμιλο φιλοξενίας, ο οποίος αποκάλυψε τα σχέδια να το μετατρέψει σε πολυτελές ξενοδοχείο πέντε αστέρων, ένα έργο ύψους 36 εκατομμυρίων ευρώ που θα δημιουργήσει «τουλάχιστον 150 θέσεων εργασίας». Το κτίριο που στεγάζει το Άστορ, το οποίο έχει επίσης μισθωθεί, πρόκειται να μετατραπεί σε γραφεία.

Απαντώντας στην κατακραυγή, το υπουργείο Πολιτισμού υποστήριξε ότι οι κινηματογράφοι δεν πληρούν τα κριτήρια για ενισχυμένη προστασία ως διατηρητέα κτίρια – σε αντίθεση με τους υπαίθριους θερινούς κινηματογράφους που έχουν λάβει προστασία.

Αντίθετα, ο δήμαρχος Αθηναίων, Κώστας Μπακογιάννης, πιστεύει ότι πρέπει να δοθούν εντολές συντήρησης στους κινηματογράφους, λέγοντας στη συγκέντρωση διαμαρτυρίας της περασμένης εβδομάδας: «Ναι, θέλουμε οικονομική ανάπτυξη και ναι, θέλουμε επενδύσεις και επισκέπτες. Αυτό που δεν θέλουμε είναι η Αθήνα να χάσει την ψυχή της».

Απηχώντας αυτή την άποψη, ο Ανδρέας Κονταράκης, ένας διανομέας ταινιών που έχει αναστήσει πέντε κινηματογραφικές αίθουσες που είχαν εγκαταλειφθεί εδώ και καιρό στο κέντρο της πόλης, συμπεριλαμβανομένου του Άστορ, είπε ότι έπρεπε να βρεθεί ένας συμβιβασμός, με τους επενδυτές να κάνουν χρήση των κτιρίων διατηρώντας ανέπαφους τους κινηματογράφους.

«Δεν είμαστε κατά του τουρισμού, αλλά ο κόσμος πρέπει να καταλάβει ότι εδώ ζούμε. Το κέντρο της Αθήνας ερημώνει εν μέρει λόγω της επίθεσης σε κάθε μορφή πολιτισμού, που περιλαμβάνει πλέον τους κινηματογράφους που θέλουν να κλείσουν. Σύντομα, μόνο διώροφα κόκκινα τουριστικά λεωφορεία θα επιτρέπεται να κυκλοφορούν [στο κέντρο της πόλης]».

Η παρέμβαση του Κεν Λόουτς για τη διάσωση των Ιντεάλ και Άστορ

Στο ζήτημα παρενέβη και ο βετεράνος Βρετανός σκηνοθέτης Κεν Λόουτς, ο οποίος περιέγραψε τους δύο κινηματογράφους όπου προβάλλονται συχνά οι ταινίες του, ως «μέρος του πολιτισμού της πόλης, μέρος της ιστορίας της».

«Οι επισκέπτες έρχονται για να δουν όλες τις πτυχές του παρελθόντος σας», είπε σε μια δήλωση υποστήριξης. «Η καμπάνια σας είναι ζωτικής σημασίας για να διατηρήσετε τον χαρακτήρα της υπέροχης πόλης σας», είπε ο πολιτικά δραστήριος σκηνοθέτης του «Sorry We Missed You».

Η εκστρατεία υπέρ της διάσωσης των Ιντεάλ και Άστορ βρήκε επίστης υποστηρικτή στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας της χώρας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, προσθέτει ο Guardian.

Σε ανάρτησή της στο Facebook, η Κατερίνα Σακελλαροπούλου σχολίασε την παραδοξότητα της ζωής σε μια πόλη που ενώ ήταν πλούσια σε αρχαιότητες, «κινδύνευε να χάσει τη μνήμη της» με την απώλεια ορόσημων όπως οι καφετέριες, οι κινηματογράφοι και τα θέατρα που ήταν επίσης μέρος της ταυτότητάς της.