Σχόλιο για την ταινία «Don't Look Up» του Άνταμ ΜακΚέι που προβάλλεται στο Netflix.
Ομολογώ ότι δεν καταλαβαίνω τον ενθουσιασμό με το Don’t Look Up του Netflix. Δεν μιλάω για τον «ενθουσιασμό» των πολιτικών. Αν ξαφνικά γίνονταν της μόδας οι ταινίες με τον Ταμτάκο οι πολιτικοί που θέλουν να παραστήσουν ότι παρακολουθούν την ποπ κουλτούρα θα έκαναν αναφορές στον «Ερωτόγυφτο με το Ντάτσουν» και θα έγραφαν ποια σκηνή από το «Ο Ταμτάκος στο Ναυτικό» τους άγγιξε περισσότερο. Μιλάω για τους συμπολίτες που φαίνεται να ενθουσιάστηκαν με μια ταινία στην οποία το μόνο καλό μοιάζει να είναι οι προθέσεις της (και φυσικά ο Mark ο Rylance).
Γιατί πέρα από τις καλές προθέσεις, η ταινία μοιάζει με κάτι που σκέφτηκε στο πόδι ένας έφηβος ο οποίος δεν μπορεί να δει πέρα από τη επιφάνεια, δεν μπορεί να αποφασίσει αν θέλει να κάνει μια τρελή κωμωδία ή ένα σατιρικό δράμα και δεν ξέρει πώς να φέρει την ταινία σε μια ανεκτή διάρκεια (αλλά αυτό είναι εδώ και χρόνια ένα γενικότερο πρόβλημα του σινεμά).
Σε περίπτωση που ακόμα δεν την έχετε δει σας προτείνω να μην το κάνετε (το Netflix έχει δεκάδες πιο ενδιαφέροντα πράγματα) αλλά αν επιμένετε καλύτερα να σταματήσετε να διαβάζετε εδώ γιατί αρχίζω τα σπόιλερ. Έχουμε λοιπόν και λέμε: Επιστήμονες ανακαλύπτουν κομήτη που έρχεται καταπάνω στη Γη και θα γίνει η αιτία του τέλους της ανθρωπότητας. Ενημερώνουν την κυβέρνηση, αλλά η Αμερικανίδα πρόεδρος (μια θηλυκή εκδοχή του Τραμπ) έχει σοβαρότερα προβλήματα να ασχοληθεί. Αναγκαστικά στρέφονται στα ΜΜΕ αλλά οι δημοσιογράφοι φαίνονται ακόμα πιο αδιάφοροι από την πρόεδρο η οποία τελικά θα ενδιαφερθεί προκειμένου η δημοσιότητα του απειλούμενου τέλους του κόσμου να βάλει σε δεύτερη μοίρα κάτι σκανδαλάκια της. Δυστυχώς ο τρόπος που οι ΗΠΑ θα αντιμετωπίσουν την απειλή υπαγορεύεται από έναν ημίτρελο μεγιστάνα ιδιοκτήτη μεγάλης εταιρείας (τύπου Apple ή Amazon ή Facebook ή Tesla) και στο τέλος ο πλανήτης καταστρέφεται επειδή η πρόεδρος είναι αδίστακτη και ανόητη, οι δημοσιογράφοι θέλουν μόνο χαρούμενα λάιφσταιλ θέματα, ο ημίτρελος μεγιστάνας υπερεκτιμά της δυνατότητες της τεχνολογίας του.
Όλα αυτά θα έκαναν μια πολύ ωραία παρωδία. Στην παρωδία άλλωστε οι ξεχειλωμένες απλουστεύσεις επιβάλλονται και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ιδιαιτέρως εύστοχη σάτιρα. Μόνο που η ταινία θέλει να παραστήσει και ρεαλισμό. Και ρεαλισμός με καρικατούρες δεν γίνεται.
Όπως η πανδημία απέδειξε, η κινητοποίηση για κάτι που βάζει σε άμεσο κίνδυνο τη ζωή των κατοίκων της Γης είναι άμεση ακόμα κι αν ο πρόεδρος των ΗΠΑ είναι στον κόσμο του. Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης είναι πολύ πιο πιθανό να υπερδραματοποιήσουν παρά να μετατρέψουν σε ελαφρύ ένα τόσο σοβαρό και μεγάλο θέμα. Επίσης, στην πραγματικότητα ο διαρκής διαγκωνισμός αλληλοσυγκρουόμενων συμφερόντων δεν επιτρεπει (και ευτυχώς) να υπάρξει ο ένας ημίτρελος μεγιστάνας που θα κινεί όλα τα νήματα από το παρασκήνιο. Και βέβαια υπάρχει και ο υπόλοιπος πλανήτης που στην ταίνια εκπροσωπείται μόνο μέσα από τυχαία πλάνα τριτοκοσμικών χωρών (η ταινία θα μπορούσε να λέγεται «Κομήτης εναντίον Αμερικής και όλων των υπόλοιπων χωρών των οποίων οι κάτοικοι ζουν ακόμα με τις κατσίκες τους). Με λίγα λόγια όλοι οι πυλώνες πάνω στους οποίους στηρίζεται ο «ρεαλισμός» και η «καταγγελία» της ταινίας είναι γυάλινοι και θα μπορούσαν να σταθούν μόνο αν το ύφος της ταινίας ήταν πιο κοντά στο σπουδαίο Anchorman (το οποίο σατιρίζει πολύ πιο εύστοχα τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και τους ανθρώπους τους) παρά στο απλώς ενδιαφέρον Big Short, δύο από τις προηγούμενες ταινίες του Adam του McKay.
Στα μείον της ταινίας προσθέστε και την (συνήθη, αλλά πάντα ενοχλητική) υπερπροσπάθεια του Λεονάρντο του ΝτιΚάπριο να καταστεί πειστικός όπως και την (εντελώς ασυνήθιστη) αστοχία της Meryl της Streep που μάλλον έπαθε ό,τι και η υπόλοιπη ταινία: παρασύρθηκε τόσο πολύ από το πάθος της να δείξει το πόσο αδίστακτος λαϊκιστής είναι ο Τραμπ (δηλαδή να δείξει πόσο κρύο είναι ένα παγόβουνο) που αδιαφόρησε για οτιδήποτε άλλο.
Για αρχή να πούμε ότι οι διθύραμβοι δεν είναι και τόσο πολλοί. Το Metascore της ταινίας (δηλαδή ο μέσος όρος των κριτικών που βγάζει το Metacritic) ειναι μόλις 49/100 και το σκορ στο Tomato Meter (o μέσος όρος των κριτικών σύμφωνα με το Rotten Tomatoes) μόλις 55%. Το κοινό στο IMDB δινει 7.3 και στο Rotten Tomatoes 78%. Με λίγα λόγια το Don’t Look Up είναι μια ταινία που καθόλου δεν άρεσε στους κριτικούς και άρεσε αλλά σίγουρα δεν ξετρέλανε το «κοινό» (για να καταλάβετε η βαθμολογία του τελευταίου Spider-Man, που όντως ξετρέλανε το κοινό, είναι 8,8 και 93%).
Νομίζω ότι ο όποιος ενθουσιασμός για την ταινία οφείλεται στο ότι πολλοί άνθρωποι νοιώθουν τόσο μεγάλη την απουσία ταινιών που να σχολιάζουν την εποχή που είναι έτοιμοι να ενθουσιαστούν με το παραμικρό. Αλλά στην πραγματικότητα δεν έχουν κανέναν λόγο να το κάνουν. Μπορεί, ειδικά στο Χόλιγουντ, ταινίες που σχολιάζουν την εποχή (και βλέπονται) να μην πολυγυρίζονται, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι δημιουργοί δεν σχολιάζουν. Απλώς πια το κάνουν μέσα από τις σειρές και αφήνουν για το σινεμά τα υπερηρωϊκά υπερθέαματα (κάποια από τα οποία είναι και υπαρξιακά δράματα τρομερά υψηλού επιπέδου ή τουλάχιστον υψηλότερου από κάτι δήθεν καλλιτεχνικές καλλιγραφίες της μιζέριας). Και μπράβο τους.
ΥΓ: Μοναδική εξαίρεση στην ταινία οι αρκετά εύστοχες παρατηρήσεις για τις πιθανές αντιδράσεις των ανθρώπων μπροστά στην καταστροφή, αλλά αυτό με τον κούκο και την Άνοιξη το ξέρετε.
ΥΓ 2: Αν θέλετε να δείτε πραγματική καλή πολιτικοκοινωνική σάτιρα (που δεν μπερδεύεται με δήθεν ρεαλισμούς και δράματα) με το τέλος του κόσμου δείτε το Dr Strangelove (που μάλλον το έχετε δει) και το Whoops Apocalypse (που είναι κρίμα να μην έχετε δει).
Τι μας είπε η πρωταγωνίστρια του βραβευμένου στις Κάννες «Grand Tour», λίγο πριν έρθει στην Αθήνα ως επίσημη καλεσμένη του 13ου Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου
17°
