Κινηματογραφος

Ρωμανιώτες, οι Έλληνες Εβραίοι των Ιωαννίνων

Μια ξεχωριστή κοινότητα Εβραίων σε σχέση με τις υπόλοιπες

357216-740135.jpg
Νεκταρία Ζαγοριανάκου
9’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
romaniotes_pic_2.jpg

Ένα ντοκιμαντέρ μιλά για την κοινότητα των Ρωμανιωτών, που αποτελεί σημαντικό κομμάτι του πολύμορφου μωσαϊκού της πόλης των Ιωαννίνων.

Η Ανιές Σκλάβου και ο Στέλιος Τατάκης είναι κινηματογραφιστές. Ζευγάρι στη ζωή και στη δουλειά. Ο στόχος τους στην κοινή τους αυτή πορεία είναι μέσα από τη δική τους ματιά σε γεγονότα, σε μαρτυρίες, σε ντοκουμέντα, σε προσωπικότητες να διατηρηθεί, να συντηρηθεί η ιστορική μνήμη. Οι λέξεις μεταμορφώνονται μέσα από ήχους και εικόνες. Ο θεατής προσκαλείται να διαμορφώσει προσωπική άποψη και κρίση μέσα από την ανασύνθεση και τη διήγηση γεγονότων. 

Η τελευταία τους δουλειά, που προβλήθηκε για πρώτη φορά στη Νέα Υόρκη τον προηγούμενο μήνα, αφορά τους Ρωμανιώτες, τους Έλληνες Εβραίους της πόλης των Ιωαννίνων. Το ντοκιμαντέρ που δημιούργησαν μιλά για την κοινότητα που αποτελεί σημαντικό κομμάτι του πολύμορφου μωσαϊκού της πόλης.

Η παρουσία ελληνόφωνων Εβραίων στον ελλαδικό χώρο πιστοποιείται από τον 4ο αιώνα π.Χ., μια περίοδος που ο ελληνικός πολιτισμός και η ελληνική γλώσσα επηρέαζαν βαθιά όλους τους λαούς της Μεσογείου. Εβραϊκές κοινότητες υπάρχουν σε όλο τον ελλαδικό χώρο, οι οποίες εξαιτίας κυρίως της γλώσσας ενσωματώνονται στην κοινωνία.

Οι Ρωμανιώτες Εβραίοι από την εποχή του Βυζαντίου αποτελούν μια ισχυρή παρουσία. Η επίσημη γλώσσα τους είναι τα ελληνικά και μέσα στον χρόνο σε συνάρτηση με την αλληλεπίδρασή τους με τις υπόλοιπες θρησκευτικές κοινότητες της πόλης, διαμορφώνουν ιδιαίτερα ήθη, έθιμα, θρησκευτική μουσική και τελετουργία. Οι ιδιαιτερότητες της κοινότητας την κάνουν να ξεχωρίζει από τις υπόλοιπες εβραϊκές κοινότητες, τους Σεφαραδίτες και τους Ασκεναζίμ.

Οι Γιαννιωτοεβραίοι Ρωμανιώτες διατήρησαν την ξεχωριστή τους ταυτότητα και τις συνήθειές τους και μετά τον ερχομό χιλιάδων Σεφαραδιτών όταν το 1492 βρήκαν καταφύγιο στον ελλαδικό χώρο ύστερα από τους διωγμούς και την εξορία που τους επιβλήθηκε από την Ισπανία, την Πορτογαλία, την κάτω Ιταλία και τη Σικελία.

romaniotes_pic_5.jpg

Δεν απορροφήθηκαν από την ισχυρή παρουσία των Σεφαραδιτών όπως έγινε σε άλλες ελληνικές πόλεις, για παράδειγμα στη Θεσσαλονίκη που αποτελεί το κέντρο των ισπανόφωνων Εβραίων.

Η κουβέντα με την Ανιές και το Στέλιο μοιραία οδηγήθηκε σε μια καταλυτική ημερομηνία. Ήταν ξημερώματα Σαββάτου, εικοσιπέντε Μαρτίου του 1944. Οι Γερμανοί συγκεντρώνουν όλους τους Ρωμανιώτες στην κεντρική πλατεία. Ολόκληρες οικογένειες, ηλικιωμένοι, παιδιά, έγκυες γυναίκες φορτώνονται σε φορτηγά αφήνοντας πίσω τις περιουσίες, την πόλη, τη λίμνη. 1870 άνθρωποι αφήνουν πίσω τους τη γνώριμη ζωή.

Εκατό επέζησαν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Μαζί τους γυρίζουν 60 περίπου από τα βουνά και απ' όπου είχαν βρει καταφύγιο. Αντικρίζουν μια Ελλάδα διχασμένη από τον Εμφύλιο, τα σπίτια τους είναι είτε λεηλατημένα είτε κατοικημένα από ανθρώπους από τα τριγύρω κατεστραμμένα χωριά. Πολλοί αποφασίζουν να μεταναστεύσουν. Όσοι έμειναν αγωνίζονται για μια καινούργια ζωή και τα καταφέρνουν. Η κοινότητα οργανώνεται, επαναλειτουργεί η συναγωγή, γεννιούνται τα πρώτα παιδιά.

Ιωάννινα 2019. Η Συναγωγή λειτουργεί σε σημαντικές γιορτές του Εβραϊσμού και δίνει την ευκαιρία σε Ρωμανιώτες από την Ελλάδα, από όλο τον κόσμο να έρχονται στην πόλη των Ιωαννίνων και να μοιράζονται τις μνήμες τους και την κοινή τους ταυτότητα.

Σήμερα η κοινότητα αποτελείται από πενήντα ανθρώπους, οι περισσότεροι μεγάλοι σε ηλικία. Προσπαθούν να διατηρήσουν ζωντανή την ιστορία τους και την ταυτότητά τους. Ανέθεσαν στους κινηματογραφιστές Ανιές Σκλάβου και Στέλιο Τατάκη τη δημιουργία ενός ντοκιμαντέρ για τους Ρωμανιώτες.

img_9854.jpg

Πότε αποφάσισες ότι θα γίνεις κινηματογραφιστής;
Ανιές:
Με παππού και γιαγιά ιδιοκτήτες κινηματογράφων από το 1935, με πατέρα σκηνοθέτη, τον Πολ Σκλάβο, νομίζω ότι ήταν πολύ δύσκολο να «ξεφύγω» από την παράδοση της οικογένειας. Και εγώ και ο αδελφός μου (διευθυντής φωτογραφίας) μεγαλώσαμε στο θερινό σινεμά ΟΡΦΕΑΣ, μέσα στην κινηματογραφική μαγεία. Πέρασα από μια φάση που ήθελα να γίνω ψυχολόγος, αλλά η γοητεία της εικόνας και της αφήγησης ιστοριών με κέρδισε.
Στέλιος: Από παιδί έβλεπα πολλές ταινίες, κυρίως στα καλοκαιρινά σινεμά που υπήρχαν στην Καλλιθέα όπου μεγάλωσα. Στο γυμνάσιο δούλευα στο εργαστήριο φωτογραφίας του θείου μου και, ενώ ασχολούμουν και σπούδασα προγραμματισμό ηλεκτρονικών υπολογιστών, δεν ήθελα να είμαι κλεισμένος σε 4 τοίχους και έτσι αποφάσισα να ασχοληθώ με τη φωτογραφία στον κινηματογράφο, κάτι που μου άρεσε εξίσου.

Οι λήψεις σας είναι ζωντανές, ακόμη και όταν εμφανίζεται μια φωτογραφία καταφέρνετε να της δώσετε ζωή. Είναι η αισθητική σας; Τα αισθήματα που σας δημιουργεί το θέμα;
Ανιές: Πάντα αναζητούμε καινούριους τρόπους να «ζωντανέψουμε» τα υλικά που έχουμε, ειδικά στα ιστορικά ντοκιμαντέρ. Εστιάζουμε στις λεπτομέρειες και ο Στέλιος πάντα ψάχνει καινούριους τρόπους να επεξεργαστεί και να αναδείξει μια εικόνα. Στόχος είναι να έχουμε μια κινηματογραφική αισθητική.
Στέλιος: Σκοπός μας όταν, είτε γυρίζουμε κάποια πλάνα με τις φωτογραφίες, είτε όταν δημιουργούμε στο post, είναι να έχουμε όσο το δυνατόν φιλμική αίσθηση. Δεν αντιμετωπίζουμε μια φωτογραφία απλά ως μια εικόνα που πρέπει να μπει γιατί δεν έχουμε κάτι άλλο ή για να μας καλύψει ένα cut στο μοντάζ.

img_2650.jpg

Σε κάθε δουλειά σας εκείνο που μου κάνει εντύπωση ότι καταφέρνετε σε σχετικά περιορισμένο χρόνο να ζωντανέψετε μια ολόκληρη εποχή, να διηγηθείτε μια ιστορία με τη δική σας ματιά. Τι είναι εκείνο που σας κάνει να ασχοληθείτε με ένα θέμα, ή με μια προσωπικότητα όπως κάνατε για το Γεώργιο Παπανικολάου, τον ερευνητή που ανακάλυψε το τεστ-παπ;
Ανιές: Επιλέγουμε τα θέματα που θα μας προξενήσουν το ενδιαφέρον. Γι' αυτό και η θεματολογία μας είναι τόσο διαφορετική από ταινία σε ταινία. Όσο κάνω την έρευνα προσπαθώ να βρω απαντήσεις στα ερωτήματα που δημιουργούνται. Το πιο δύσκολο είναι να καταφέρουμε να ξεχωρίσουμε, να «ξεσκαρτάρουμε» τις πληροφορίες και να δημιουργήσουμε ένα ντοκιμαντέρ με ρυθμό και με κινηματογραφική αισθητική. Δεν μπορείς να τα πεις όλα σε τόσο περιορισμένο χρόνο. Το στοίχημα είναι να διαλέξεις αυτά που πρέπει για να πας τον θεατή ένα βήμα παρακάτω. Να γίνει ο ίδιος ερευνητής και να ψάξει περαιτέρω πληροφορίες με αφορμή την ταινία που έχει δει.
Στέλιος: Ο κάθε δημιουργός προσπαθεί να διηγηθεί μια ιστορία μέσα από τη δική του ματιά. Το ίδιο και εμείς. Τα θέματα άλλες φορές τα βρίσκουμε εμείς, άλλες φορές μας βρίσκουν αυτά. Αυτό που εμείς ψάχνουμε είναι το θέμα να μας κινήσει το ενδιαφέρον, να μάθουμε και εμείς μέσα από τη διαδικασία περισσότερα για αυτό και επίσης, αν γίνεται να είναι πρωτότυπο. Να μην έχει ξαναγίνει κάτι για αυτό. Αν είναι ένα θέμα που είναι ήδη γνωστό ψάχνουμε να βρούμε τον τρόπο να το δείξουμε από μια άλλη σκοπιά.
Ανιές: Όσον αφορά τον Γεώργιο Παπανικολάου ήταν η πρώτη και η μόνη, μέχρι στιγμής, ανάθεση που είχαμε, στα πλαίσια της σειράς ντοκιμαντέρ για την Cosmote Tv «Αυτοί που τόλμησαν». Η πρόκληση ήταν να βρούμε το κάτι διαφορετικό στη θεματολογία, για ένα πρόσωπο για το οποίο έχουν γίνει πολλά ντοκιμαντέρ και αφιερώματα. Γι' αυτό ο βασικός άξονας, πέρα από τα βιογραφικά στοιχεία, ήταν ένα δικό μου ερώτημα. «Μετά το Τεστ Παπ τι;» Και εκεί ανακάλυψα πόσες εφαρμογές είχε η μέθοδός του σε άλλα όργανα, τη σύλληψη της ιδέας της πρόληψης και της έγκαιρης διάγνωσης, την υποστήριξη που έλαβε από την Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία, ακόμη και ότι οι βαφές που εφηύρε για να χρωματίζει τα κύτταρα έχουν ακόμα παγκόσμια το όνομά του! Έμαθα να λέω και «αποφολιδωτική κυτταρολογία»!

Είστε ζευγάρι στη δουλειά και στη ζωή. Πόσο εύκολη είναι η συνύπαρξη και η κοινή δημιουργία;
Ανιές: Είμαστε μαζί πολλά χρόνια. Δουλεύαμε καιρό στον ίδιο χώρο, αλλά ποτέ μαζί. Από το 2010, σε μία περίοδο «ξηρασίας», ο Στέλιος, κυρίως, αποφάσισε να χρησιμοποιήσουμε τις γνώσεις και την εμπειρία μας για να δημιουργήσουμε κάτι δικό μας. Ξεκινήσαμε από 2 μικρού μήκους. Ο συνδυασμός λειτουργούσε, οπότε συνεχίσαμε σε πιο φιλόδοξα σχέδια. Νομίζω ότι έχουμε βρει μια ισορροπία. Θα υπάρξουν διαφωνίες, υποχωρήσεις και συμβιβασμοί, αλλά το πιο ωραίο κομμάτι είναι όταν ο ένας «κόβει» και ο άλλος «ράβει», Πολύ συχνά ο ένας συμπληρώνει την ιδέα του άλλου και αυτό είναι πολύ δημιουργικό.
Στέλιος: Λειτουργούμε και μαζί και χωριστά. Σε κάθε πρότζεκτ μοιράζουμε τις δουλειές που πρέπει να γίνουν, επικοινωνούμε και με δημιουργικό διάλογο προχωράμε. Έτσι ενώνουμε δύο ματιές σε μία.

Στο ντοκιμαντέρ για τους Ρωμανιώτες τι ήταν εκείνο που σας συγκίνησε περισσότερο; Γιατί αποφασίσατε να διηγηθείτε την ιστορία τους;
Στέλιος: Όταν βρέθηκε στα χέρια μας το βιβλίο του Αλέξανδρου Μωυσή «Το πανόραμα του Νισήμ Λεβή», καταλάβαμε τη διαφορετικότητα της Γιαννωτοεβραϊκής κοινότητας σε σχέση με τις άλλες ελληνοεβραϊκές κοινότητες. Αυτό μας έκανε να δημιουργήσουμε ένα έργο για τους Ρωμανιώτες.
Ανιές: Δεν μας ήταν ξεκάθαρο, όπως και στον περισσότερο κόσμο, το πόσο ξεχωριστοί είναι οι Ρωμανιώτες από τις υπόλοιπες κοινότητες.  Και αφού δεν είχε υπήρχε κάποιο έργο να παρουσιάζει αμιγώς την ιστορία τους, αποφασίσαμε να το προχωρήσουμε.

romanites_poster_gr.jpg

Το ντοκιμαντέρ παρουσιάστηκε για πρώτη φορά, με μεγάλη επιτυχία, στη Νέα Υόρκη. Ποιες είναι οι δικές σας εντυπώσεις; Τι σας είπε ο κόσμος μετά την προβολή;
Ανιές: Η Νέα Υόρκη είναι μία από τις πόλεις που μετανάστευσαν πολλοί Ρωμανιώτες ήδη από τις αρχές του 1900. Ήταν μεγάλη η αγωνία μας να δούμε πώς θα αντιδράσει το κοινό που στην πλειοψηφία του ήταν οι απόγονοί τους. Μαζί με την αγωνία ότι βλέπαμε πρώτη φορά το έργο μας με κοινό. Πραγματικά οι θεατές αγκάλιασαν την ταινία μας, μας μιλούσαν για τις μνήμες τους, τη γιαγιά τους, τον παππού τους, για αυτούς που χάθηκαν... Ήταν πολύ συγκινητικό.
Στέλιος: Ήταν πολύ ευχάριστη η εμπειρία στο Νew York City Greek Film Festival, όχι μόνο γιατί πήραμε βραβείο αλλά πιο πολύ γιατί μιλήσαμε με ανθρώπους που τους είχε αγγίξει η ταινία. Πολλοί ήταν απόγονοι Ρωμανιωτών που είχαν μεταναστεύσει τη Νέα Υόρκη. Και είχαν συγκινηθεί από την ιστορία του γενέθλιου τόπου τους.

romaniotes_pic_3.jpg

Η Ρωμανιώτικη κοινότητα αριθμεί περίπου 50 μέλη, οι περισσότεροι μεγάλοι σε ηλικία. Προσπαθούν όμως να διατηρήσουν ζωντανή την ιστορία τους και την ταυτότητά τους. Το ντοκιμαντέρ είναι ένας τρόπος. Αισθανθήκατε ευθύνη μπροστά σε μια τέτοια πρόκληση;
Ανιές: Είναι φυσικά μεγάλη η ευθύνη και ευχαριστούμε την κοινότητα και όσους μας εμπιστεύτηκαν και συμμετέχουν ή βοήθησαν στη δημιουργία του ντοκιμαντέρ. Αυτό που μας ενδιέφερε ήταν να αναδείξουμε ότι αυτή η κοινότητα ήταν και είναι πάντα ενεργό μέλος των Ιωαννίνων και της Ελλάδας. Ελπίζουμε ότι το καταφέρνουμε.
Στέλιος: Πιστεύουμε ότι το ντοκιμαντέρ μας είναι ένα μέσο, όχι μόνο να διατηρηθεί η ιστορική μνήμη των Ρωμανιωτών αλλά και να παρουσιαστεί και να διαδοθεί η διαφορετικότητα και η μοναδικότητά τους, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στον κόσμο. Η κα Άννα Γκάρτυ μας είπε πως, όταν στο Ισραήλ λέει ότι είναι Ρωμανιώτισσα, τη ρωτάνε αν είναι από τη Ρουμανία.

img_2662.jpg

Σας γνώρισα στην προβολή του ντοκιμαντέρ «Βυζιά». Ο τίτλος έντονος και το θέμα δύσκολο. Μέσα από την αφήγηση προτιμάτε να προκαλείτε και να προσκαλείτε το κοινό να αφυπνιστεί ή να κυλά ήρεμα η ιστορία; Πώς καταφέρνετε να παρουσιάσετε μια δύσκολη στιγμή;
Ανιές: Αυτό που θέλουμε είναι να προκαλούμε στον θεατή την ανάγκη να ψαχτεί και να ψάξει και μετά την προβολή. Το να παρουσιάσεις δύσκολες στιγμές, όπως στα «ΒΥΖΙΑ» που ήταν πολύ προσωπικές και στενάχωρες ιστορίες, δεν είναι απλό. Πρέπει να συγκινήσεις αληθινά τον θεατή, χωρίς να πέσεις στο μελό, χωρίς υπερβολές. Αφήνουμε το πρόσωπο ή το θέμα να «μιλήσει» μέσα από τις εικόνες μας και τις τελικές επιλογές μας. Πάντα με σεβασμό.
Στέλιος: Δεν μας ενδιαφέρει να προκαλούμε μόνο για να προκαλούμε. Μας ενδιαφέρει να δίνουμε στον θεατή γνώση, να του δημιουργούμε συναισθήματα και όταν φεύγει μετά την προβολή να μην ξεχνάει τι έχει δει. Να προβληματίζεται και να ψάχνει να μάθει περισσότερα για το θέμα που έχουμε αφηγηθεί.

Ποιο είναι το θέμα που ονειρεύεστε να αφηγηθείτε;
Ανιές: Τα θέματα είναι αστείρευτα. Μία προσωπική ιστορία, ένα άγνωστο γεγονός, μια εικόνα μπορούν να είναι η αφορμή για τη επαφή μας με νέους κόσμους, άλλα περιβάλλοντα. Νομίζω η αναζήτηση του επόμενου θέματος, για κάθε δημιουργό, δεν τελειώνει ποτέ. Αρκεί να έχεις τα μάτια, τα αυτιά και τη ψυχή σου ανοιχτά.
Στέλιος: Δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο θέμα-σκοπός για εμάς. Αυτό που ονειρευόμαστε είναι να βρίσκουμε ενδιαφέροντα θέματα για να δείξουμε, όπου θα καταθέσουμε τη ματιά μας και να το κάνουμε καλά, βασικά με τα δικά μας στάνταρτ. 

Το ντοκιμαντέρ αφηγείται την ιστορία της κοινότητας και σκιαγραφείται μέσα από προσωπικές ιστορίες, μαρτυρίες,  ιστορικές αναλύσεις, την ποίηση του Ρωμανιώτη ποιητή Γιοσέφ Ελιγιά και με την παρουσίαση ιστορικών αρχείων και  φωτογραφικού υλικού. Μία σημαντική πηγή είναι το σπάνιο φωτογραφικό αρχείο του Νισήμ Λεβή που μας ζωντανεύει την πόλη των Ιωαννίνων στα τέλη  του 19ου και αρχές του 20ου αιώνα. Τα γυρίσματα έγιναν στα Ιωάννινα και στην Αθήνα.

Συμμετέχουν οι:
Μωυσής Ελισάφ, Πρόεδρος Ισραηλιτικής Κοινότητας Ιωαννίνων
Ραφαήλ Μωυσής, Απόγονος οικογένειας Λεβή
Εσθήρ-Στέλλα Κοέν, Επιζήσασα Άουσβιτς
Μάκης Μάτσας, Πρόεδρος Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος
Μάρσια Χαντάτ (Haddad) Οικονομόπουλος, Διευθύντρια του μουσείου της συναγωγής Kehila Kedosha Janina Νέας Υόρκης
Χαΐμ Ισχακής, Ρωμανιώτης Κάντορας
Άννα Μπακόλα Garty, Ρωμανιώτισσα της Διασποράς
Αλέξανδρος Μωυσής, Απόγονος οικογένειας Λεβή
Λιλή Cohen Prah-Ya, Απόγονος Ρωμανιωτών
Μαρία Ζουμπούλη, Αναπληρώτρια καθηγήτρια Μουσικών Σπουδών, Παν/μιο Ιωαννίνων
Λήδα Παπαστεφανάκη, Αναπληρώτρια καθηγήτρια οικονομικής & κοινωνικής ιστορίας, Παν/μιο Ιωαννίνων
Αλέκος Ράπτης, Ιστορικός ερευνητής

Σενάριο- Σκηνοθεσία: Ανιές Σκλάβου, Στέλιος Τατάκης
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Στάθης Γαλαζούλας
Μουσική: Μάριος Γρηγόρης
Το ντοκιμαντέρ «Ρωμανιώτες, Οι Έλληνες Εβραίοι των Ιωαννίνων» είναι μία παραγωγή του Στέλιου Τατάκη σε συμπαραγωγή της Cosmote Tv και με την υποστήριξη της Ισραηλιτικής Κοινότητας Ιωαννίνων.

img_9844.jpg

Ο Στέλιος Τατάκης σπούδασε προγραμματιστής-αναλυτής στη Δέλτα Πληροφορική και Διεύθυνση Φωτογραφίας στη Σχολή Κιν/φου Λυκούργου Σταυράκου. Από το 1991 εργάζεται ως μοντέρ - σκηνοθέτης και δ/ντης φωτογραφίας σε διαφημιστικά σποτ, εταιρικά βίντεο και μεγάλου μήκους ταινίες και κάνει δικές του παραγωγές. Έχει τιμηθεί δύο φορές με το πρώτο βραβείο μοντάζ στο Ελληνικό φεστιβάλ Διαφημιστικών ταινιών το 2000 και το 2001. Το 2015 τιμήθηκε με το Βραβείο Μοντάζ στο 9ο Φεστιβάλ Ελληνικού Ντοκιμαντέρ για το ντοκιμαντέρ «Γεγονότα στη Φώκαια 1914». Μεταξύ άλλων έχει σκηνοθετήσει εταιρικά βίντεο για τις εταιρίες: ΦΑΓΕ, Revoil, ΙΟΝ, Ελαϊς-Uniliver, Όμιλος Σαράντης, Μινέρβα, Ε.Τ.Α.Τ, ΜΗΤΕΡΑ, Goody's, Παπαστράτος, Αττικό Μετρό, Ε.Ο.Α, Université Nice Sophia Antipolis, Ολυμπιακός Α.Ε., Εθνική Τράπεζα, Lasertouch, Anaplasis,Eurobank, Millenium Bank. Από το 2006 συνεργάζεται με την εταιρεία Allergan δημιουργώντας προωθητικά βίντεο για το Botox και άλλα προϊόντα και θεραπείες. Ως παραγωγός, σκηνοθέτης και μοντέρ έχει δημιουργήσει τις μικρού μήκους: «Extreme Walks», «White & Blue», «Heaven on Line» και τα βραβευμένα ντοκιμαντέρ «Τα κολλητήρια» (2012),  «Γεγονότα στη Φώκαια 1914» (2014) και «Βυζιά» (2017).

Η Ανιές Σκλάβου  σπούδασε Γαλλική Φιλολογία στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Σκηνοθεσία στη Σχολή Κιν/φου Λυκούργου Σταυράκου. Από το 1992 έχει εργαστεί ως βοηθός σκηνοθέτης σε πολλές μεγάλου μήκους ταινίες όπως: «Από το χιόνι», σκην. Σωτήρης Γκορίτσας, «Αθώο Σώμα», σκην. Νίκος Κορνήλιος, «Απόντες», σκην. Νίκος Γραμματικός, «Safe sex» και «Το κλάμα βγήκε από τον παράδεισο», σκην. Μιχάλης Ρέππας, Θανάσης Παπαθανασίου, «Για πάντα» σκην. Μαργαρίτα Μαντά. Στην τηλεόραση συμμετείχε ως βοηθός σκηνοθέτης σε πολλές σειρές όπως: «Η αίθουσα του θρόνου», σκην. Πηγή Δημητρακοπούλου, «Safe Sex tv series» 1η & 2η σεζόν, «Εθνική Ελλάδος», σκην. Αντώνης Αγγελόπουλος. Ως σκηνοθέτης στην τηλεόραση έχει δημιουργήσει τις σειρές: «Πήρα κόκκινα γυαλιά» (15 επεισόδια), «Ο άγγελός μου ο διάβολός μου» (8 επεισόδια),  «Safe Sex» (1 διπλό επεισόδιο), «Αυτοί που τόλμησαν – Γεώργιος Ν. Παπανικολάου» (Cosmote History). Το πρώτο ντοκιμαντέρ που έγραψε και σκηνοθέτησε με τίτλο «Ο κυρ Ορφέας» (2004) τιμήθηκε με το βραβείο Σκηνοθεσίας Καλύτερου Δραματοποιημένου Ελληνικού Nτοκιμαντέρ στο 6ο Διεθνές φεστιβάλ ντοκιμαντέρ Καλαμάτας. Έχει γράψει το σενάριο και σκηνοθετήσει επίσης τις μικρού μήκους: «Extreme Walks», «White & Blue», «Heaven on Line» και τα  βραβευμένα ντοκιμαντέρ «Τα κολλητήρια» (2012), «Γεγονότα στη Φώκαια 1914» (2014) και «Βυζιά» (2017).

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ