H avant premiere της τελευταίας ταινίας του Aleksandr Sokurov είχε απρόσμενα πολύ κόσμο και θετική ανταπόκριση ακόμα και για τα ελληνικά δεδομένα – οι σινεφίλ στη χώρα μας φαίνεται να αγαπούν ιδιαίτερα τον Ρώσο σκηνοθέτη με τις ταινίες του να σηκώνουν πάντα συζητήσεις. Όπως και σε όποιο φεστιβάλ προβάλλονται.
Η «Κιβωτός των Ανθρώπων» ή Francofonia, είναι η ταινία που είχε αποκτήσει τη φήμη της «Ρώσικης Κιβωτού», της παλαιότερης ταινίας του Sokurov (2002) με το περιβόητο μονοπλάνο ταξίδι δια μέσου του Μουσείου Ερμιτάζ, από την εποχή του ήταν στο μοντάζ ακόμη. Όλοι περίμεναν ότι θα είναι το ίδιο κινηματογραφικό τριπάκι, ένας μικρός άθλος από μόνο του, αυτή τη φορά δια μέσου του Μουσείου του Λούβρου και της ιστορίας. Τελικά η «Κιβωτός των Ανθρώπων» έχει μία πολύ πιο περίπλοκη αφήγηση ώστε να είναι ένα μονοπλάνο. Είναι όμως και πάλι ένα κινηματογραφικό παιχνίδι, αφού μέσα στο αρχειακό υλικό, ο Sokurov μπλέκει δικές του σκηνές με ηθοποιούς, σκηνικά και τεχνικά εφέ που αφομοιώνουν σε ένα, το ντοκιμαντέρ με τη ματιά του σκηνοθέτη.
Η ταινία είναι «μία ελεγεία για την Ευρώπη» και έρχεται σε μία πραγματικά δύσκολη και φορτισμένη εποχή για τη Γηραιά Ήπειρο και το μέλλον της, να αναρωτηθεί πώς μπορεί η ιστορία της να διασωθεί και να σώσει τους ευρωπαίους. Και πολύ περισσότερο. Ανάμεσα στην ελεγεία για τον πόλεμο και την πολιτική και τον ύμνο προς την τέχνη και τον άνθρωπο, σε παρασέρνει σε έναν γοητευτικό μονόλογο με επίκεντρο την περίοδο που το Μουσείο του Λούβρου, το «Κέντρο του Κόσμου», είχε περιέλθει στην κατοχή των Ναζί. Η τέχνη, ο πόλεμος, η καταστροφή της είναι τα θέματα του Sokurov και μάλιστα σε αυτή την εποχή που οι καταστροφές των αρχαιοτήτων από τους φανατικούς ISIS συνεχίζονται με όλο και πιο άγριο τρόπο.
Ανάμεσα σε σκηνές με σέπια και «φαγωμένο» φιλμ βλέπουμε να ζωντανεύει η Μασσαλιώτιδα που ψιθυρίζει στο αυτί μας «Ελευθερία, Αδελφοσύνη, Ισότητα» σε μία έντονα συναισθηματική σκηνή, καθώς βυθιζόμαστε στο αινιγματικό βλέμμα της Τζοκόντα. Και δίπλα της ο Ναπολέων να λέει «Αυτό είμαι εγώ».
Ή τη φωνή του σκηνοθέτη να αναρωτιέται «τι θα κάναμε χωρίς να έχουμε δει τα πρόσωπα όσων έζησαν πριν από μας;» ταξιδεύοντας την κάμερά του ανάμεσα σε εκατοντάδες πορτρέτα του μουσείου.
Το φιλμ είναι δύσκολο να περιγραφεί, γιατί αποτελεί μία εμπειρία που αξίζει να αφεθείς στη γοητεία και την προβληματική της. Μέχρι να διαβάσετε τις κριτικές των ειδικών και να βγει η ταινία στις αίθουσες (κυκλοφορεί την Πέμπτη 31 Μαρτίου), μπορείτε να δείτε μερικές σκηνές και το trailer:
