Xορεύοντας Ινδονησιακούς χορούς στα πάρκα της Αθήνας

Την Τamara Mvladenovic, με καταγωγή από τη Σερβία, τη γνώρισα τυχαία σε μια εκδήλωση στο κέντρο της Αθήνας κατά την οποία διάφορα κράτη της Ασίας παρουσίαζαν τα τοπικά τους προϊόντα αλλά και διάφορες πτυχές της ιδιαίτερης κουλτούρας τους. Φορούσε ένα εντυπωσιακό πολύχρωμο ένδυμα κεντημένο με χρυσές λεπτομέρειες, τεράστια κοσμήματα πλαισίωναν το πρόσωπό της μαζί με ένα περίτεχνο στέμμα στο κεφάλι, ενώ κρατούσε μια ροζ εύθραυστη ομπρέλα. Παράλληλα εκτελούσε ντελικάτες χορογραφίες παραδοσιακών ινδονησιακών χορών με αιθέριες και ακριβείς κινήσεις. Σύντομα έμαθα πως το όμορφο, εξωτικό θέαμα μπορεί όχι μόνο να απολαύσει ο οποιοσδήποτε χωρίς να χρειάζεται να επισκεφτεί μια αντίστοιχη εκδήλωση, αλλά και να το διδαχθεί ώστε να συμμετάσχει σε κάτι αντίστοιχο.

Σε διάφορα στούντιο αλλά και υπαίθρια μέρη της πόλης όπως ο Εθνικός Κήπος, μπορεί να παρατηρήσει κανείς την ίδια μαζί με την ομάδα της –που αποτελείται από δεκάδες όχι μόνο Ινδονίες αλλά και Ελληνίδες– να εξασκούνται και να παρασύρονται στους ρυθμούς της ασιατικής μουσικής, κρατώντας πότε ομπρέλες, πότε μαντίλια και πότε πιάτα. Πώς όμως βρέθηκε εδώ και επέλεξε να ασχοληθεί με ένα τόσο ασυνήθιστο για τα ελληνικά δεδομένα είδος χορού; Την προσέγγισα για να ακούσω την ιστορία της και όπως έμαθα η Tamara μετακόμισε στην Αθήνα λόγω του έρωτα, αφού μεγάλωσε στο Βελιγράδι, σπούδασε εικαστικά και ταξίδεψε ως τη δυτική Σουμάτρα προκειμένου να εξειδικευτεί στον παραδοσιακό ινδονησιακό χορό.

«Ήταν στη βιβλιοθήκη της σχολής Καλών Τεχνών στο Βελιγράδι, όπου περνούσα πολλές ώρες μελετώντας, όταν βρήκα εκεί τυχαία ένα βιβλίο για τον χορό, την τέχνη, τη μουσική και τις παραδοσιακές φορεσιές της Ινδονησίας και μου άρεσε πάρα πολύ. Αμέσως σκέφτηκα ότι θέλω να το δοκιμάσω, άλλωστε πάντα με ενδιέφερε να εξερευνώ διάφορα είδη χορών. Ωστόσο συνειδητοποίησα ότι δεν υπήρχε περίπτωση να διδάσκεται το συγκεκριμένο είδος στη Σερβία, ώσπου μετά από ένα διάστημα καθώς περνούσα έξω από την πρεσβεία της Ινδονησίας είδα μια αφίσα που έγραφε ότι παραδίδονται μαθήματα ινδονησιακών χορών. Γράφτηκα, λοιπόν, και μέσα από αυτά αγάπησα ακόμα περισσότερο το είδος και ξεκίνησα να το ερευνώ σε βάθος. Το πάθος μου κορυφώθηκε όταν μέσω μιας υποτροφίας ταξίδεψα στην Ινδονησία. Εκεί μου έλεγαν όλοι ότι υπάρχει κάτι καρμικό σε εμένα και τον συγκεκριμένο χορό. Ίσως σε μια προηγούμενη ζωή ζούσα στην Ινδονησία και ήμουν χορεύτρια. Όταν χορεύω νιώθω χαρά και μια τεράστια ενέργεια, παρασύρομαι εντελώς από τη μουσική, σαν να ξεκινά το σώμα μου να χορεύει από μόνο του.

»Στην Ελλάδα ήρθα αφού γνώρισα τον άντρα μου σε μια συναυλία που εμφανιζόταν live και έπαιζε κλαρίνο. Ερωτευτήκαμε κεραυνοβόλα κι έτσι άφησα όλη μου τη ζωή στη Σερβία και την Ινδονησία και μετακόμισα στην Αθήνα πριν από 8 χρόνια – που βέβαια ο ινδονησιακός χορός δεν υπήρχε ούτε κατά διάνοια. Εγώ όμως δεν μπορούσα να ζήσω χωρίς αυτό κι έτσι πήγα στην πρεσβεία της Ινδονησίας, τους εξήγησα ότι εξειδικεύτηκα σε αυτό στην πατρίδα τους, ότι ήθελα με κάποιον τρόπο να το φέρω στην Αθήνα και συμφώνησαν να με στηρίξουν».

Η Τamara το πήρε επάνω της προκειμένου να συστήσει στο ελληνικό κοινό όχι μόνο τον χορό αλλά και την τέχνη και την κουλτούρα της Ινδονησίας, εγχείρημα δύσκολο αφού κάτι τέτοιο φαντάζει αρκετά ξένο στα μάτια των περισσότερων από εμάς. Όπως μου εξηγεί μάλιστα πρόκειται για έναν χορό διαφορετικό από τους άλλους με εξαίρεση ορισμένα ινδικά στοιχεία, ανάμεσά τους οι μούντρες στα δάχτυλα, ή στοιχεία από την Κίνα όπως οι ομπρέλες. Έπειτα οι ινδονησιακοί χοροί είναι αμέτρητοι καθώς η χώρα έχει πολλά νησιά και κάθε νησί τον δικό του παραδοσιακό χορό με διαφορές στα κουστούμια και τη μουσική που τον πλαισιώνει:

«Στον χορό του Μπαλί πρωταγωνιστούν οι κινήσεις των χεριών και των ματιών χωρίς πολλά βήματα. Είναι γρήγορος και θέλει ένταση και έπνευση με τη συνοδεία gamelan ορχήστρας (παραδοσιακή μουσική συνόλου των λαών της Ιάβας, του Σουνδάνου και του Μπαλί της Ινδονησίας, που αποτελείται κυρίως από κρουστά όργανα) και δεν μετράμε τα βήματα αλλά ακούμε τη μουσική για να τον χορέψουμε – βασικό χαρακτηριστικό για τους ασιατικούς χορούς σε αντίθεση από τους βαλκανικούς και ελληνικούς χορούς που μετράμε τα βήματα για να τους μάθουμε.

»Ο χορός στην Ιάβα είναι πιο αργός με πιο μαλακές και ντελικάτες κινήσεις και το μακιγιάζ τους πιο διακριτικό. Στη δυτική Σουμάτρα χορεύουν με Talempong, μια παραδοσιακή μουσική με γκονγκ, ενώ σε συγκεκριμένα χωριά της Σουμάτρας –που εντοπίζουμε λίγα κοινά με τους βαλκανικούς χορούς όσον αφορά τον ρυθμό– έχουμε τη συνοδεία από φλογέρες, τύμπανα και νταούλια. Κάθε νησί έχει τη δική του ξεχωριστή μουσική υπόκρουση, το σημαντικό κοινό όλων όμως είναι οτι διηγιούνται διάφορες ιστορίες παρμένες, για παράδειγμα, από τα τοπικά παραμύθια, από το Μαχαμπαράτα ή το Ραμαγιάνα (σπουδαία ινδικά λογοτεχνικά έπη στα σανσκριτικά), από τoν Ινδουισμό ή το Ισλάμ, ενώ άλλα έχουν και επιρροές από φυλές της ζούγκλας.

»Τα κουστούμια φέρουν σύμβολα που σχετίζονται με την παράδοση και τη θρησκεία με πολλά χρώματα και ολοκληρώνονται με το έντονο πολύχρωμο μακιγιάζ. Επίσης φοράμε κορόνες, κρατάμε μαντίλια, ομπρέλες, βεντάλιες –στην Ιάβα χρησιμοποιούνται μέχρι τόξα και βέλη–, αντικείμενα όχι απλά διακοσμητικά αλλά καθοριστικά μέσω των οποίων διηγούμαστε τις ιστορίες. Η ιστορία αλλάζει αν κρατήσουμε τη βεντάλια αλλιώς ή αν κινηθούμε με ταχύτητα, αν κάνουμε πονηρή ματιά ή γκριμάτσες στο πρόσωπο για παράδειγμα».

Μέσα από το πρόγραμμα της πρεσβείας της Ινδονησίας στην Αθήνα, η Τamara διδάσκει ινδονησιακούς χορούς δωρεάν για όσους θέλουν να μάθουν και να συμμετάσχουν σε παραστάσεις μελλοντικά χωρίς να χρειάζεται να έχουν εμπειρία γενικά στον χορό. Αν και στην αρχή όσες γυναίκες έδειχναν περιέργεια να το δοκιμάσουν στο τέλος δίσταζαν, πλέον όλο και περισσότερες ενδιαφέρονται και... κολλάνε! Οι πρόβες γίνονται είτε σε χώρους της πρεσβείας, είτε σε διάφορα στούντιο της πόλης, έξω στη φύση αλλά και online.

Παράλληλα η ταλαντούχα δασκάλα τους παραδίδει και σεμινάρια μπατίκ –που είναι ο παραδοσιακός ινδονησιακός τρόπος χρωματισμού υφασμάτων στο χέρι– τα οποία μπορεί επίσης να παρακολουθήσει οποιοσδήποτε.

Περισσότερα για τον ινδονησιακό χορό μπορεί να μάθει κανείς εδώ: Indonesian Traditional Dance Ελλάδα ενώ για τα δημιουργικά workshops μπατίκ εδώ: www.tmladenovic.com