Η έκθεση του εαυτού: Ο Λοΐκ Ντεβό και η τέχνη της επανάληψης

Ο εικαστικός κόσμος του Λοΐκ Ντεβό (γεν. 1997, Αμβέρσα) ξεδιπλώνεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, και συγκεκριμένα στην George Benias Gallery με την έκθεση «A House Is Not A Home». Ο ίδιος αντλεί έμπνευση από το διαμέρισμά του: μια συλλογή από ξεχασμένα αντικείμενα, vintage διαφημίσεις, IKEA καταλόγους των 80s και σκηνές από την προσωπική του καθημερινότητα. Η σύντροφός του, παρούσα σε πολλές συνθέσεις, είναι η μούσα του: ένα πρόσωπο οικείο, επαναλαμβανόμενο, όπως τα μοτίβα που διαπερνούν τα έργα του.

Ο Ντεβό, μέσα από μεγάλες, ενιαίες χρωματικές επιφάνειες, μετατρέπει τις λεπτομέρειες της καθημερινότητας –ένα φλιτζάνι, ένα χαλί, μια ανάπαυση στον καναπέ– σε αφαιρετικές σκηνές που παραμένουν στατικές και φορτισμένες με συναίσθημα. Οι μορφές του, στιλιζαρισμένες και θεατρικά τοποθετημένες, μοιάζουν να δραπετεύουν από τη ροή του χρόνου. Μέσα από μια μοντέρνα, επίπεδη αισθητική, αφηγείται μικρές προσωπικές ιστορίες με τρυφερότητα και ειλικρίνεια – σαν ψιθύρους από έναν εσωτερικό κόσμο που αναζητά κατανόηση.

— Έφτασε λοιπόν η ώρα που εκθέτεις στην Ελλάδα, σε έναν πολύ σημαντικό χώρο, στην George Benias Gallery. Πώς έχει επηρεάσει η παρουσίαση της δουλειάς σου στην Αθήνα τον τρόπο που σκέφτεσαι αυτά τα έργα; Βλέπεις κάποιον διάλογο ανάμεσα στη δική σου εικαστική γλώσσα και την ελληνική κουλτούρα;

Έχω λάβει μόνο θετικά σχόλια από το ελληνικό κοινό και είμαι πραγματικά ευγνώμων γι’ αυτό. Γνώρισα καλλιτέχνες που θα ήθελα πολύ να συμπεριλάβω κάποια μέρα στους πίνακές μου. Βλέπω σίγουρα έναν διάλογο με το ελληνικό πλαίσιο. Αρκεί να δεις την ελληνική κεραμική και τα αγγεία – υπάρχει μια παρόμοια επίπεδη και άκαμπτη απεικόνιση των ανθρώπινων μορφών.

— Η δουλειά σου είναι γεμάτη έντονα μοτίβα –καρό, λουλουδάτα και γεωμετρικά–, που αποκτούν δική τους υπόσταση. Πώς επιλέγεις αυτά τα μοτίβα και τι σημαίνουν για σένα στο πλαίσιο διατήρησης της μνήμης και της ταυτότητας;

Πάντα με γοήτευαν τα μοτίβα, λόγω της επανάληψής τους. Όπως η ζωή μου, έτσι και η δουλειά μου είναι μια συνέχεια. Επιλέγω αυτά τα μοτίβα επειδή είναι άμεσα αναγνωρίσιμα. Ακόμα αναζητώ τρόπους να διευρύνω τη χρήση τους, αλλά ταυτόχρονα νιώθω πως αυτά είναι πολύ οικεία για μένα.

— Υπάρχει μια συναρπαστική ένταση στα έργα σου, ανάμεσα στην επιπεδότητα και το βάθος, την ακινησία και την αφήγηση. Τις σκηνές σου τις βλέπεις ως στιγμές που έχει παγώσει ο χρόνος ή ως μέρη μιας μεγαλύτερης ιστορίας;

Είναι σίγουρα μέρη μιας μεγαλύτερης ιστορίας. Όπου ένας πίνακας απεικονίζει έναν καβγά, κάποιος άλλος δείχνει τη διαδικασία τού να φτιάχνεις ένα κέικ. Όλα είναι αποσπάσματα από την προσωπική μου ζωή, αλλά πιστεύω ότι πολλοί μπορούν να ταυτιστούν.

— Πολλές από τις συνθέσεις σου έχουν μια θεατρική αίσθηση, όπως στην ορθόδοξη αγιογραφία, λόγω της ανεστραμμένης προοπτικής – σαν ο θεατής να μπαίνει σε ένα σκηνικό. Σε έχει επηρεάσει το σινεμά, το θέατρο ή ακόμα και η μόδα στη δημιουργία των εικόνων σου;

Δεν αναφέρομαι συχνά στο σινεμά ή στο θέατρο, αλλά ίσως το νιώθεις έτσι επειδή όλα είναι πολύ σκηνοθετημένα. Τα λίγα αντικείμενα που παραμένουν στον πίνακα βρίσκονται εκεί λόγω της αξίας τους στη σύνθεση ή το περιεχόμενο. Τίποτα δεν τοποθετείται τυχαία. Η μόδα, από την άλλη, χρήζει αναφοράς, καθώς ξεκίνησα να ζωγραφίζω τον εαυτό μου ως απάντηση σε σχόλια για το τι φορούσα. Τα μοτίβα που χρησιμοποιώ είναι μερικά από τα πιο εμπορικά της βιομηχανίας μόδας.

— Οι μορφές στα έργα σου αποπνέουν μια υποφώσκουσα αυτοπεποίθηση, αλλά και μια ανοίκεια απόσταση, σχεδόν αινιγματική. Τις βλέπεις ως πορτρέτα συγκεκριμένων ανθρώπων, αρχέτυπα ή κάτι ενδιάμεσο;

Θα έλεγα κάτι ενδιάμεσο. Οι περισσότεροι απ’ όσους έχω ζωγραφίσει έχουν επηρεάσει τη ζωή μου με κάποιον τρόπο, οπότε είναι σαν φόρος τιμής. Όμως, λόγω της επαναλαμβανόμενης εμφάνισής τους και του εικονογραφικού στιλ, έχουν μετατραπεί περισσότερο σε χαρακτήρες ενός κόμικ.

— Η χρωματική σου παλέτα –κόκκινο, μπλε, πράσινο, μαύρο– είναι πολύ ζωντανή, αλλά συγκρατημένη. Περιορίζεις συνειδητά τη γραφή σου σε πιο βασικά χρώματα; Γιατί σου κεντρίζουν το ενδιαφέρον αυτοί οι τόνοι;

Μεγαλώνοντας, έβλεπα πολλά κινούμενα σχέδια, οπότε πάντα με εντυπωσίαζαν τα έντονα χρώματα. Παρ’ όλα αυτά, και τα υλικά που χρησιμοποιώ έχουν παίξει ρόλο στο τελικό αποτέλεσμα. Πάντα με θεωρούσα περισσότερο σχεδιαστή παρά ζωγράφο, γιατί δεν μου άρεσε ποτέ να δουλεύω με πινέλα. Τα λαδοπαστέλ μού επιτρέπουν να εφαρμόζω το χρώμα απευθείας στον καμβά. Δυστυχώς, έχουν λιγότερες επιλογές χρωμάτων από τα σωληνάρια, αλλά μου δίνουν τη δυνατότητα να δημιουργώ και υφή και ακριβείς γραμμές, χωρίς τον μπελά του καθαρισμού των πινέλων.

— Οι οικιακοί χώροι και τα εσωτερικά που απεικονίζεις μοιάζουν ταυτόχρονα νοσταλγικά και σύγχρονα. Είναι εμπνευσμένα από πραγματικά μέρη της ζωής σου ή είναι φανταστικά περιβάλλοντα;

Οι περισσότεροι πίνακες αντλούν έμπνευση από διαφημίσεις της IKEA της δεκαετίας του ’80 ή από παλιά εγχειρίδια του τύπου «Πώς να γίνεις η τέλεια νοικοκυρά» που βρήκα στο Pinterest. Λατρεύοντας το vintage έπιπλο, προσπαθώ να εντάσσω κάποια προσωπικά αντικείμενα, όπως ένα έργο του Γουόρχολ, ένα τουρκικό χαλί ή ένα ντουλάπι σε μπρουταλιστικό στιλ.

— Είναι αξιοσημείωτη η σχέση μεταξύ άντρα και γυναίκας στη συγκεκριμένη θεματολογία. Θα μπορούσε να αποτελεί μια κοινωνική κριτική σ’ έναν πατριαρχικό τρόπο πρόσληψης της πραγματικότητας;

Είμαι σθεναρά αντίθετος στον πατριαρχικό τρόπο ζωής. Η αλήθεια είναι ότι αυτοί οι πίνακες απλώς αντικατοπτρίζουν γεγονότα από τη ζωή μας. Ο πίνακας «Flowers», για παράδειγμα, αποτυπώνει έναν καβγά που είχαμε με τη σύντροφό μου. Η συμπερίληψη της αναφοράς στο τραγούδι της Μάιλι Σάιρους προσθέτει βάρος στην παρουσία της συντρόφου μου και πρέπει να κυριαρχήσει στο εννοιολογικό υπόβαθρο του πίνακα. Ο πίνακας «The Despair» δείχνει επιφανειακά μια γυναίκα αναστατωμένη για ένα καμένο κέικ, αλλά ταυτόχρονα αντανακλά μια απελπισμένη εποχή όπου ήμασταν άνεργοι και προσπαθούσαμε να κρατήσουμε τον εαυτό μας απασχολημένο.

— Υπάρχει κάποια εικόνα, σκηνή ή μορφή που σε στοιχειώνει – κάτι που δεν έχεις καταφέρει ακόμα να αποδώσεις σε καμβά;

Έχω πολλές εικόνες στο κινητό μου, μερικές ακόμα και από πέντε-έξι χρόνια πριν, που δεν έχουν μετατραπεί ακόμα σε πίνακες, λόγω του μεγέθους τους. Παρότι τα έργα μου είναι ήδη αρκετά μεγάλα, έχω τη φιλοδοξία να δημιουργήσω τοιχογραφίες σε καμβάδες που να εκτείνονται σε πολλά μέτρα. Οι περισσότεροι πίνακες της έκθεσης δημιουργήθηκαν στο διαμέρισμά μου, οπότε είναι θέμα χρόνου να βρω έναν χώρο που να καλύπτει τις ανάγκες μου.

— Οι μορφές σου κατοικούν σ’ έναν κόσμο γεμάτο μοτίβα και σχέδια που συχνά απειλούν να τις επισκιάσουν – κι όμως έχουν τη δυναμική τους και την αυτονομία τους. Είναι τα ζωγραφικά έργα σου ένα σχόλιο για το πώς οι άνθρωποι διεκδικούν την ταυτότητά τους σε έναν οπτικά υπερφορτωμένο, σχεδιασμένο κόσμο;

Δεν θα έλεγα ότι η δουλειά μου λειτουργεί ως σχόλιο. Όμως σήμερα αισθάνομαι πως οι άνθρωποι είναι αναγκασμένοι να προβάλλονται συνεχώς. Τα social media σε ωθούν σ’ αυτό. Για τους καλλιτέχνες, πρέπει να ξεχωρίζεις για να μη σε συγκρίνουν ή σε υποτιμήσουν. Ίσως γι’ αυτό επιλέγω να εκφράζομαι μ’ έναν τρόπο που είναι λίγο πιο ασυνήθιστος.

Πληροφορίες

Λοΐκ Ντεβό: «A House Is Not A Home»
George Benias Gallery, Πολυτεχνείου 10, Αθήνα 104 33
έως 13 Σεπτεμβρίου