Η νέα έκθεση «Anti-Structure / Αντι-Δομή» σε επιμέλεια Ανδρέα Μελά πραγματοποιείται από το Ίδρυμα του ΔΕΣΤΕ στη Νέα Ιωνία με συμμετοχή 21 καλλιτεχνών.
Φτάνοντας με το ποδήλατο στη Νέα Ιωνία για να δω τη νέα έκθεση του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ «Anti-Structure/ Αντι-Δομή » σε επιμέλεια του Ανδρέα Μελά, ένιωθα σαν να είχα μπει σε μια χρονοκάψουλα. Σαν να είχα μεταφερθεί στο 2004 και στη μεγαλειώδη έκθεση «Monuments to Now». Άμαθοι στο κέφι της δημιουργικότητας και με την Αθήνα να πάλλεται στον ρυθμό των Αγώνων, καταναλώναμε Τζεφ Κουνς, Gilbert & George, Μαουρίτσιο Κατελάν, Μουρακάμι και δεκάδες ακόμη καλλιτέχνες από την συλλογή του Δάκη Ιωάννου.
Μας εκπαίδευσε το ΔΕΣΤΕ, μας έκανε να αναζητούμε το σύγχρονο σε εικόνες σινεμασκόπ, να αναρωτιόμαστε, να αναζητάμε την αλήθεια στην τρύπα του πατώματος. Καπνίζαμε άτσαλα στο κηπάκι κι αναλύαμε σημαίνοντα και σημαινόμενα. Θεατά και αθέατα. Από τότε, μια- δυο οικονομικές κρίσεις μετά και μια πανδημία που σταδιακά μας αποχαιρετά, φτάνω στο ΔΕΣΤΕ και η λαμπρή, κόκκινη είσοδος με υποδέχεται. Ανάμεσα στα έργα του Urs Fischer, τις μονοκοντυλιές από ρητίνη, σμάλτο, σύρμα και αλουμίνιο που σε προκαλούν να περάσεις ανάμεσά τους και τους τρεμάμενους καθρέπτες του (Death of a Moment, 2007), αναπνέουν τα έργα 21 Ελλήνων και Κύπριων καλλιτεχνών. Εκεί, ανάμεσα στις ραχοκοκκαλιές του Fischer, διερευνώνται τα λεπτά όρια μεταξύ «τάξης και χάους, στάσης και κίνησης, δομής και αναρχίας», όπως σημειώνεται στον κατάλογο.
Γιώργος Τουρκοβασίλης, Λάμπρος (R. R. Hearse) με τη φίλη του Νάνσυ, 1984
Περπατώ, περπατώ εις το δάσος του Φίσερ και βλέπω τα εκθέματα σε μια ροή που με παρασύρει από μια φωτογραφία του Ανδρέα Εμπερίκου, το σακίδιο του Γιώρου Λάππα, τη «γειτονιά» του Γιαννούλη Χαλεπά: προσχέδια, προπλάσματα έργα του μεγάλου Τηνιακού που έσπασε το καλούπι που του είχε φορεθεί κι αξίωσε να γίνει γλύπτης σε μια κοινωνία μαρμαράδων. Στην επόμενη αίθουσα, με περιμένουν οι αργυροτυπίες του Γιώργου Τουρκοβασίλη, οι κιθάρες της Ντόρας Οικονόμου από πανί και η φωτιστική εγκατάσταση της Ίριδας Τουλιάτου από πλαφονιέρες οροφής από αδρανείς χώρους εργασίας σε κάνει και αναρωτιέσαι: ο καλλιτέχνης του μέλλοντος θα κάνει installations με ring lights κι όχι λάμπες φθορισμού.
Στη μεγάλη αίθουσα, το «Workingthenowork» ensemble εκτυπωμένο με το δέρμα κρέμεται δίπλα σε μια φωτογραφία του Τάκη Ζενέτου από το Θέατρο Λυκαβηττού. Ασπρόμαυρη αλλά το μυαλό μου γεμίζει χρώμα από τις στιγμές που ζήσαμε σ’ αυτό το μοναδικό θέατρο. Λίγο πιο κει, το γλυπτό του Takis «Spiral» στο κίτρινο της κερκίδας του Λυκαβηττού που πια θα ΄χει ξεφτίσει σε προσκαλεί να γυρίσεις γύρω του, να πιαστείς στη δίνη του. Τέλος, τα «Μαχαίρια» του Θανάση Τότσικα με τις πολύχρωμες λαβές και τις διαφορετικές απολήξεις, μοιάζουν με πειστήρια ενός εγκλήματος που δεν συνετελέσθη ποτέ.
«Ο όρος "αντιδομή", που εισήγαγε το 1969 ο ανθρωπολόγος Victor Turner, μελετά την κατάσταση της ψυχικής και πνευματικής αμφιταλάντευσης που χαρακτηρίζει το μεταιχμιακό στάδιο κάθε τελετής μετάβασης, έναν χώρο κατακλυσμένο από δράμα, παραδοξότητα και αταξία όπου "οι δομικές ιεραρχίες ισοπεδώνονται ή αντιστρέφονται”. Ενώ η κυρίαρχη άποψη της εποχής ήταν ότι μια τέτοια είδους διάλυση οδηγεί σε σύγχυση και ανομία, ο Turner διέκρινε πως σε τέτοιες περιόδους αποδόμησης ο πολιτισμός στην πραγματικότητα επανεκκινεί και αναδύονται νέα σύμβολα και πρότυπα», σημειώνει ο επιμελητής.
Βγαίνοντας έξω, εκεί, στον κήπο του ΔΕΣΤΕ που θα μπορούσε να κάθεται η Λιβ Ούλμαν και να καπνίζει όπως στην ταινία «Περσόνα» στο νου μου άρχισε να πλέκεται μια μελωδία της Λένας Πλάτωνος, η οποία ολοένα δυνάμωνε στ’ αυτιά μου. «Του συστήματος η συστολή και η διαστολή συχνά μας έχει εγκαταλείψει σ’ ένα σταθμό με μια βαλίτσα».
13°
