- CITY GUIDE
- PODCAST
-
10°
Έλενα Παπαδημητρίου / Σαμπίρ @ Γκαλερί Σκουφά
Μια πανάρχαια ξεχασμένη γλώσσα επιστρέφει στο Κολωνάκι...
Εσωτερική ανάγκη έκκλησης σε μια μεγάλη δύναμη. Σε έναν από μηχανής θεό, στην προσδοκία για ένα καλύτερο αύριο. Έτσι ξεκίνησε. «Έξω από έναν θάλαμο νοσοκομείου, όπου νοσηλευόταν βαριά άρρωστος ένας στενός μου φίλος, νιώθοντας ανίκανη να κάνω οτιδήποτε για να τον βοηθήσω, έπιασα τον ανήμπορο εαυτό μου να προσεύχεται στο σύμπαν. Εγώ η ορθολογίστρια, η αγνωστικίστρια, αντανακλαστικά σχεδόν απευθύνθηκα στο άγνωστο για παρηγοριά και ίαση. Ως έκκληση, ως κραυγή απελπισίας, μια προσευχή βουβή, μα δυνατή, πήγαζε από τα βάθη του είναι μου. Σαν αρχέγονη κραυγή. Λίγες μέρες αργότερα, στην εθνική οδό, έκπληκτη έβλεπα τα καραβάνια των μεταναστών που είχαν καταφέρει να περάσουν στην Ελλάδα να διασχίζουν με τα πόδια την ενδοχώρα, προκειμένου να φτάσουν στην επόμενη χώρα-σταθμό, κι από εκεί στην παρεπόμενη, προκειμένου να καταλήξουν στη Γη της Επαγγελίας, όπως την είχε ο καθένας στο μυαλό του. Εκεί νομίζω πως για άλλη μια φορά μου γεννήθηκε η σφοδρή επιθυμία μιας προσευχής ακόμα. Δικιάς μου. Σκέφτηκα πως μπορεί η προσευχή μου να ενωθεί μαζί με τις προσευχές και ευχές κάποιων άλλων ανθρώπων. Ίσως συγγενών τους, που έμειναν πίσω, ή άγνωστων σαν εμένα ανθρώπων, που όμως τους αγγίζει αυτή η άθλια εικόνα ψυχών και σωμάτων, που περιφέρονται και βολοδέρνουν στο άγνωστο της ταραγμένης θάλασσας. Που έχει όνομα. Μεσόγειος. Κάποτε ένωνε και υπήρξε κοιτίδα πολιτισμών και εξέλιξης. Αυτά τα δυο “συμβάντα” του πόνου, του οικείου λόγω του αγαπημένου μου ανθρώπου μα και των αγνώστων, που όμως μου ήταν αδύνατον να πάψω να τους σκέφτομαι, ήταν η αρχή του νέου μου έργου». Η Έλενα Παπαδημητρίου μου μιλά για το «Σαμπίρ».
Με σαφείς αναφορές στο μεταναστευτικό ζήτημα, οι είκοσι τρεις γυναίκες ζωγραφιές, από αντίστοιχες μεσογειακές χώρες, ως ικέτιδες, ασχέτως γλώσσας και διαλέκτου, σε κοιτάζουν μέσω ενός εικαστικού δρώμενου-προσευχή που αναπτύσσεται στον χώρο της γκαλερί «Σκουφά». «Σαμπίρ ήταν μια γλώσσα κοινή που τη μιλούσαν σε όλα τα λιμάνια της Μεσογείου. Μια lingua franca φτιαγμένη από ναυτικούς και ταξιδιώτες. Ένας κώδικας που χάθηκε, δεν υπάρχει λεξικό που να τη διέσωσε, ήταν μια γλώσσα όμως που αποδεδειγμένα ένωνε. Μικτή από ελληνικά και ισπανικά, τουρκικά και βερβερικά, μια εσπεράντο της εποχής, από τα μέσα του 10ου έως και τον 19ο αιώνα. Πάνω σε αυτή την ιδέα της χαμένης σήμερα γλώσσας, σκέφτηκα και έγραψα ένα ποίημα. Και μετά δεν είχα παρά να το μεταφράσω στη γλώσσα της κάθε μίας από τις γυναίκες της έκθεσής μου. Και να το εντάξω μέσα στο πορτρέτο της».
Κάθε γυναίκα που απεικονίζεται στο «Σαμπίρ» είναι πραγματική. Είτε μια φίλη της ζωγράφου, είτε μια φίλη φίλης, στην Αθήνα του σήμερα, έχουν βρει καταφύγιο χρόνια τώρα όλες οι εθνικότητες-εθνότητες από τη λεκάνη της Μεσογείου. Meeting people is easy: «Πρώτα τις φωτογράφησα, όλες στην ίδια θέση και την ίδια ώρα, ώστε να υπάρχει ισόποση ένταση φωτός, και αφού έλυσα το θέμα με την ποιότητα και το επιστρωμένο υλικό στον καμβά, ξεκίνησα να ζωγραφίζω». Με μικτές τεχνικές, αδρές υφές, ανάγλυφες επιφάνειες, σαν να θέλουν να διεγείρει το συναίσθημα του θεατή, οι γυναίκες του Σαμπίρ, όπως αναπτύσσονται περιμετρικά γύρω από την εγκατάσταση μια άλλης γυναίκας ξαπλωμένης και κείμενης σε εμβρυακή στάση πάνω σε πλακάκια με αραβουργικές απεικονίσεις, σε ταξιδεύουν στη θάλασσα της Μεσογείου. Βλέμματα, σώματα, λέξεις. Που πλέουν σε νερά λάδι ή τρικυμιωδώς επικίνδυνα, όπου πόνος μα και ελπίδα συνθέτουν ένα μάντρα-ικέσια, ώστε η Μεσόγειος να ξαναγίνει μια θάλασσα γαλήνης, επικοινωνίας και πολιτισμού. Γιατί αυτό το ποίημα-νόημα του Σαμπίρ.
Είσαι εδώ / Είναι σίγουρο πως είσαι κάπου εδώ... / Βυθισμένος στα λασπόνερα της λακκούβας στη μέση του σταματημένου δρόμου / (σε είδα στην αντανάκλαση...) / Ή ακόμα κρυμμένος πίσω από τα σύννεφα, της αιθαλομίχλης να είναι ή της επερχόμενης μπόρας; / (σε άκουσα όταν βρόντηξες...) / Ή αμπαρωμένος στο παγωμένο και στοιβαγμένο ψυχές κυνηγημένες ανήλιαγο υπόγειο / (σε άγγιξα, στην καυτή ακτίνα ηλίου που μπήκε από τη γρίλια...) / Ή ίσως καμουφλαρισμένος στο αυθάδικο αγριόχορτο που φύτρωσε στον σπασμένο σοβά, στην πρόσοψη της μπλε πολυκατοικίας / (σε μύρισα όταν άνθισε...) / Ή βουλιαγμένος στο λιμάνι χωρίς θάλασσα, το πυκνοφυτεμένο κατάρτια και φουγάρα / σε ’νιωσα στην αλμύρα στη γλώσσα μου...) / Για αυτή τη θάλασσα σε ψάχνω… / τη θάλασσα της τροφής για την πείνα και όχι τη θάλασσα της πείνας για τροφή... / Την αλμυρή και όχι την στυφή... / Αυτη που με ανακουφίζει και όχι αυτή που με πνίγει... / Τη θάλασσα την κυματιστή και όχι τη θάλασσα τη φουρτουνιασμένη... / Τη γαλανή και όχι τη μαύρη... / Αυτή που με ταξιδεύει στους αφρούς της και όχι αυτή που με βουλιάζει στην άβυσσο του βυθού της... / Τη φιλική και όχι την εχθρική... / Τη θάλασσα της χαράς και όχι τη θάλασσα του θρήνου… / Σε αυτή τη θάλασσα δώσε για λίγο μόνο τους πρώτους ρόλους και άφησε εκτός σκηνής τους δεύτερους... / χωρίς προβολείς... / Κάνε την αυτή που μας ενώνει και όχι αυτή που μας χωρίζει.
Γκαλερί Σκουφά, Σκουφά 4, Κολωνάκι
Από Πέμπτη 18 Ιανουαρίου έως και Σάββατο 10 Φεβρουαρίου
Περισσότερες λεπτομέρειες, στον οδηγό της A.V., εδώ.
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ένα τεράστιο project για τις Κυκλαδίτισες, μια περπλάνηση στο όνειρο, το τέλος του τοπίου και ένα γιορτινό εικαστικό διήμερο
To έργο επανεμφανίστηκε μετά από 120 χρόνια
Η Ρεβέκκα Καμχή γράφει για τη γνωριμία της με τον καλλιτέχνη Κωνσταντίνο Κακανιά και για την αναδρομική του έκθεση στην γκαλερί της
Ένα έργο Τέχνης που απεικόνιζε τη ζωή σε ένα χαρέμι απομακρύνθηκε από έκθεση στο Αραβικό Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Κατάρ
180 εκθέματα παρουσιάζονται στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, πολλά από τα οποία φεύγουν για πρώτη φορά από την έδρα τους και ταξιδεύουν στην Αθήνα
Ένα φαινόμενο που η παρουσία του μεταξύ ψηφιακού κόσμου και αληθινών γειτονιών καταργεί τα όρια μεταξύ κατασκευασμένου και υπαρκτού
Εγκαίνια για την έκθεση στις 19 Δεκεμβρίου
Κάθε έργο είναι ένα ταξίδι δημιουργίας, που συνδέει το παρελθόν με το παρόν και ανοίγει παράθυρα σε νέες αντιλήψεις
Τι θα δούμε σε χώρους τέχνης και γκαλερί
Celestial Bodies Guide Us Through Dark Times σημαίνει ελπίδα, καλοσύνη, διαρκής αναζήτηση, κατανόηση και αποδοχή
Ο πίνακας είχε πουληθεί το 1890 σε ιδιώτη και είχε εξαφανιστεί
Μέχρι σήμερα έχουν εντοπιστεί μόλις έξι αυθεντικές φωτογραφίες του γάλλου ποιητή
Δυο εκθέσεις σύγχρονης τέχνης, μια έκθεση φωτογραφίας και ντοκιμαντέρ και ένα μεγάλο αφιέρωμα στη Τζούλια Δημακοπούλου
Μια σπουδαία έκθεση που περιλαμβάνει πάνω από 140 αδημοσίευτα ζωγραφικά έργα του
Μιλήσαμε με το ζευγάρι καλλιτεχνών που εκθέτουν για πρώτη φορά μαζί
Η αναδρομική του έκθεση «Shut your eyes and see» στο Μουσείο Β. & Ε. Γουλανδρή είναι γεμάτη φως, neon και κρυφά ή φανερά μηνύματα
Πρόκειται για ένα από τα ελάχιστα σωζόμενα έργα του που για δεκαετίες ήταν κρυμμένο
Εστιάζει στη σχέση του με τη γαλλική πρωτεύουσα και την περίοδο που συναντήθηκε με τους Τζιακομέτι και Πικάσο
Η έκθεσή της Terra Cognita είναι ένα προσκύνημα σε άγνωστους τόπους
Όλοι οι καταξιωμένοι Έλληνες καλλιτέχνες έχουν εκπροσωπηθεί με έργα τους
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.