«Η παιδική ηλικία ως εκ τούτου αποτελεί σημείο αναφοράς για την εικονογραφία μου. Επικεντρώνομαι στη σκοτεινή πλευρά της και ιδίως στις βίαιες εκφάνσεις της, άμεσες ή συγκαλυμμένες. Το παιδί, όταν έρχεται αντιμέτωπο με τον εξουσιαστικό κόσμο των ενηλίκων, καταλήγει συχνά να έρχεται σε ρήξη με τον ίδιο του τον εαυτό λόγω της αθωότητας και της άγνοιάς του. Παγιδεύεται αναπόφευκτα σε ένα σύνολο συστημάτων - γονικό, εκπαιδευτικό, θρησκευτικό, κοινωνικό - και χειραγωγείται από πλαίσια έλεγχου, πειθαρχίας, κανόνων και απειλών, που καθρεφτίζουν πάνω του την παθογένεια της κοινωνίας όπου ζει. Αυτή η σωματική, πνευματική και ψυχολογική βία, άλλοτε συνειδητή και άλλοτε αθέλητη, που συχνά φορτώνει τα παιδιά με συμπλεγματικές και μιμητικές συμπεριφορές, αποτελεί για μένα το πεδίο ενδιαφέροντός μου. Οι εικόνες μου επιδιώκουν να αποτυπώσουν αυτή ακριβώς τη σκοτεινή πλευρά του Εγώ, μέσα σε ένα τρυφερό αλλά συγχρόνως άγριο σύμπαν» - Χριστίνα Κάλμπαρη.
Πώς και πότε αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη ζωγραφική;
Από μικρή, όταν διαπίστωσα ότι η ζωγραφική με έκανε να αισθάνομαι καλά, ότι αφιέρωνα συστηματικά χρόνο σ’ αυτήν και ένιωθα πως ήταν το καταφύγιό μου. Αποφάσισα συνειδητά να ασχοληθώ με τα εικαστικά στο γυμνάσιο, όταν ένιωσα την ανάγκη – και με την ενθάρρυνση των γύρω μου – να εμβαθύνω περισσότερο στο μέσο αυτό οπότε και ξεκίνησα ιδιαίτερα μαθήματα ζωγραφικής.
Θυμάστε το πρώτο σας έργο;
Η πρώτη συνειδητή προσωπική εικόνα που θυμάμαι να έφτιαξα ήταν γύρω στα δεκαπέντε, όταν έκανα την προσπάθεια να σχεδιάσω κάτι από το μυαλό μου που να αποτυπώνει με αλληγορικό τρόπο τη συγκεχυμένη αίσθηση που είχα μέσα μου. Οι πρώτες εικόνες που άρχισα να αντιλαμβάνομαι ως ολοκληρωμένα έργα αργότερα, ήταν όταν αυτό το συναίσθημα που με κινητοποιούσε να δουλέψω άρχισε σταδιακά να παίρνει μορφή. Αυτές τις εικόνες μπόρεσα τότε να τις παρουσιάσω χωρίς να αμφιβάλω για το αν είναι καλές, ένιωθα δηλαδή ότι πέτυχα ως ένα βαθμό να εκφράσω αυτό που ήθελα. Αυτό συνέβει πρώτη φορά στην πτυχιακή μου εργασία. Ό,τι είχα κάνει μέχρι τότε το αντιλαμβανόμουν όχι ως έργο αλλά ως άσκηση και πειραματισμό.
Οι εικόνες μου αγγίζουν θέματα υπαρξιακά, οπότε η πρώτη ύλη για να φτιάξω εικόνες είναι η προσωπική μου αγωνία, οι φόβοι και οι επιθυμίες μου μέσα από την δική μου ανάγνωση της πραγματικότητας. Στα έργα μου προσπαθώ να αποτυπώσω το παράλογο που χαρακτηρίζει την ανθρώπινη κατάσταση: μια συνεχή πάλη ανάμεσα στο φόβο και τη χαρά, την ελευθερία και τον έλεγχο, την αθωότητα και την απειλή. Για να το πετύχω αυτό έχω επιλέξει να επικεντρωθώ στην τρυφερή και ταυτόχρονα βίαιη πλευρά της παιδικής ηλικίας. Το βασικό «εργαλείο» μου είναι η ανθρώπινη φιγούρα και πιο συγκεκριμένα το κορίτσι, μια ύπαρξη σε μεταίχμιο, η οποία παλεύει για την ολοκλήρωσή της.
Το πιο περίεργο υλικό που έχετε χρησιμοποιήσει σε έργο;
Ήταν την εποχή που δούλευα με τη φωτογραφία και άρχισα, υποκινούμενη από την αγάπη μου για τη σκηνογραφία, να κατασκευάζω σκηνικούς μικρόκοσμους στο εργαστήριό μου στους οποίους έμπαινα μέσα και αυτοφωτογραφιζόμουν- ένα είδος φωτογραφικής performance κεκλεισμένων των θυρών. Τότε το εργαστήριό μου βρισκόταν σε έναν πρώην εργοστασιακό χώρο, οπότε ανακάλυπτα και πειραματιζόμουν με διάφορα ανοίκεια αντικείμενα που έβρισκα γύρω μου – κομμάτια από παλιές μηχανές, σωλήνες κλπ. - τα οποία χρησιμοποιούσα με μια σουρεαλιστική διάθεση για τα ταμπλώ ή για τα αυτοσχέδια «κοστούμια» που έφτιαχνα μπροστά στην κάμερα.
Με τη φωτογραφία άρχισα να ασχολούμαι κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στο Βερολίνο. Τότε ήταν που συνειδητοποίησα τη δυνατότητα που είχα να αποτυπώσω μια σουρεαλιστική εικόνα μέσω της ρεαλιστικής φωτογραφικής αναπαράστασης. Δεν με απασχολούσε να χρησιμοποήσω την φωτογραφία ως μέσο καταγραφής της πραγματικότητας. Περισσότερο με προκαλούσε η χρήση της ως μέσο αποτύπωσης «εσωτερικών» ψυχικών εικόνων, όπως τις έστηνα με σκηνικό τρόπο στο εργαστήριό μου. Αργότερα δούλεψα με τη φωτογραφία και με άλλους τρόπους, επεμβαίνοντας πάνω της σχεδιαστικά και επιδιώκοντας να συνδυάσω το ρεαλιστικό με το φαντασιακό στοιχείο.
Με τι ασχολείστε αυτή την περίοδο;
Ύστερα από μια περίοδο εξωστρέφειας δουλεύοντας ως σκηνογράφος-ενδυματολόγος σε δύο θεατρικές παραγωγές, επέστρεψα στο εργαστήριό μου για να συγκεντρωθώ και να μπορέσω να αφουγκραστώ καινούργιες εικόνες για την επόμενη έκθεση. Η δουλειά στο εργαστήριο έχει τη δυσκολία ότι είναι μοναχική και για μεγάλες περιόδους απομονώνεσαι. Και ειδικά αυτή την περίοδο, όπου συμβαίνουν γεγονότα που μας τρομάζουν, νιώθω κάποιες στιγμές αμφιβολία γι αυτή τη απόσυρση μου να κάνω «τέχνη». Συνειδητοποιώ όμως ότι το μέσο που κατέχω είναι ο μόνος μου τρόπος να τοποθετηθώ και να διαχειριστώ ό,τι συμβαίνει γύρω μου. Παράλληλα, αυτή την εποχή διδάσκω ζωγραφική σε παιδιά δημοτικού στο Ίδρυμα Θεοχαράκη, μια ενασχόληση που μου δίνει μεγάλη ικανοποίηση και χαρά.
Ποιο από τα έργα σας θα ξεχωρίζατε και γιατί;
Θεματικά δεν θα μπορούσα να ξεχωρίσω κάποιο συγκεκριμένο έργο, γιατί όλα τα βλέπω ως εξελικτικές εκφάνσεις της ίδιας πάντα αναζήτησης. Ως προς την τεχνική και τη διαδικασία θα ξεχώριζα μια σειρά εφήμερων εγκαταστάσεων που με έβγαλαν από το κλειστό πλαίσιο του εργαστηρίου. Επρόκειτο για σχέδια με άσπρη κιμωλία πάνω σε μαυροπίνακα μεγάλων διαστάσεων, ο οποίος διέτρεχε τον χώρο σαν φρίζα. Τα έργα αυτά τα δούλευα in situ για 3-4 μέρες με τη μεγάλη ελευθερία που μου έδινε η σκέψη ότι το σχέδιο που έφτιαχνα μετά από λίγο θα σβηστεί.
Σε ποια γειτονιά της Αθήνας ζείτε και ποια είναι τα τρία πράγματα που αγαπάτε σε αυτήν;
Μένω στου Παπάγου, το προάστιο στο οποίο μεγάλωσα, στους πρόποδες του Υμηττού, και το οποίο αγαπάω για την εγγύτητά του με τη φύση, που μπορώ να απολαμβάνω κάθε μέρα. Μου αρέσει η αίσθηση της γειτονιάς, που διατηρείται ακόμα, με την ανθρώπινή της κλίμακα, τις παλιές μονοκατοικίες και τις «ακατέργαστες» αυλές τις γεμάτες οπωροφόρα δέντρα και χώμα. Νιώθεις ότι μπορείς να αποσυρθείς και να ηρεμήσεις, ενώ συγχρόνως με μια δρασκελιά μπορείς να βρεθείς στο κέντρο της Αθήνας.
Πείτε μας δυο λόγια για το έργο που φιλοξενήσαμε στο εξώφυλλο της Athens Voice
Το έργο αυτό παρουσιάστηκε την προηγούμενη άνοιξη στην έκθεση που έκανα στη γκαλερί Francoise Heitsch στο Μόναχο, και τώρα έχει ενταχθεί στην έκθεση Εκείνες/Elles που θα εγκαινιαστεί σε δύο εβδομάδες στο Μουσείο Φρυσσίρα. Αποτελεί συνέχεια της σειράς σχεδίων «Παίγνια» που δουλεύω από το 2010, στα οποία αναπαρίστανται κορίτσια με κρυμμένο πρόσωπο σε διάφορες παράδοξες καταστάσεις. Στο συγκεκριμένο έργο, το κορίτσι είναι εγκλωβισμένο σε μια συνθήκη βεβιασμένης ανάγνωσης στην οποία αφέθηκε να παγιδευτεί χωρίς να το αντιληφθεί. Το βάρος που κουβαλάει, προσκολλημένη σε ένα συνονθύλευμα γνώσης, την εμποδίζει από την βιωματική της σχέση με την πραγματικότητα.
Τι σκέψεις κάνατε όταν είδατε το έργο σας τυπωμένο στο εξώφυλλο μιας εφημερίδας δρόμου σε όλη τη πόλη;
Μοναδική δυνατότητα να προσεγγίσεις μαζικά μέσω του έργου σου τόσους πολλούς ανθρώπους, με τους οποίους διαφορετικά δεν θα μπορούσες να «συναντηθείς» ποτέ!
Photo Gallery 1
Η Χριστίνα Κάλμπαρη (Αθήνα, 1975) σπούδασε ζωγραφική στην Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, φωτογραφία στη Σχολή Καλών Τεχνών του Βερολίνου και Ψηφιακές Μορφές Τέχνης στο μεταπτυχιακό τμήμα της ΑΣΚΤ Αθηνών. Το 2001 έλαβε το 1ο Βραβείο Φωτογραφίας στην Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης της Φλωρεντίας. Έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις (Francoise Heitsch Gallery, Μόναχο / Joey Ramone Gallery, Ρόττερνταμ / ΑrtCore Gallery, Μπάρι, Ιταλία / Γκαλερί Batagianni, Αθήνα / Αίθουσα Τέχνης Αθηνών) και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ιστότοπος: www.calbari.com
15°
