Το Sterna Art Project επιστρέφει στη Νίσυρο και είναι πολλά περισσότερα από μία εικαστική έκθεση που συναντάς σε κάποιο ελληνικό νησί. Αυτό το καλοκαίρι έχεις ανοιχτή πρόσκληση στο Πρωτόκολλο Πειραματικής Εκπαίδευσης του Άγγελου Πλέσσα και μία μοναδική ευκαιρία να δημιουργήσεις στον παλμό ενός νησιού που βράζει.
Οι άνθρωποι του project, ο ιδρυτής του Γρηγόρης Χατζηιωαννίδης και ο προσκεκλημένος εικαστικός Άγγελος Πλέσσας, ανοίγουν τα χαρτιά τους και μιλούν για όλα όσα κάνουν ξεχωριστό το Sterna Art Project.
O Άγγελος Πλέσσας απαντά σε 5 ερωτήσεις:
Πώς προέκυψε η συνεργασία με το Sterna Art Project;
Όταν μου ζητήθηκε από τον ιδρυτή του Sterna Art Porject, Γρηγόρη Χατζηιωαννίδη, να επιμεληθώ κάτι στην Νίσυρο το σίγουρο ήταν ότι δεν ήθελα να κάνω μια συμβατική έκθεση σαν την μόδα που έχει εισέλθει σε διάφορα κυκλαδίτικα νησιά να κάνουν προσομοιώσεις εκθέσεων σαν μικρομέγαλες εμπορικές γκαλερί που δεν έχουν καμία επίδραση στο περιβάλλον που βρίσκονται. Με ενδιέφερε κάτι που θα υπήρχε στο νησί για ένα λόγο και θα είχε μια διάδραση και επικοινωνία, όχι μόνο στους προσκεκλημένους μου, αλλά και στους κάτοικους και τους τουρίστες που θα συμμετέχουν ελεύθερα σε αυτήν την διαδικασία. Αυτό που σκέφτηκα είναι να κάνω αυτό το εναλλακτικό πρωτόκολλο εκμάθησης το οποίο θα είναι συνεργατικό και μη ιεραρχικό. Η Εκπαίδευση μας ενώνει, κοινωνικά, πολιτικά, φιλοσοφικά, πολιτιστικά και μερικές φορές η εκπαίδευση λειτουργεί και σαν ψυχοθεραπεία. Στο σημερινό πολιτικό και οικονομικό γίγνεσθαι και ο τομέας της γνώσης έχει επιβαρυνθεί από σύγχυση και κερδοσκοπία.
Τι διαφορετικό θα συμβεί σε αυτό το διαφορετικό σχολείο;
Καταρχήν είναι δέκα εισηγητές θα σχεδιάσουν πρωτότυπα εργαστήρια γύρω από τις επιρροές της φύσης, την πνευματικότητα, τελετουργίες του συγκεκριμένου τόπου. Πράγματα που δεν έχουμε μάθει και κάνει ποτέ. Στη συνέχεια εκτός αυτών, κάποιος που βρίσκεται στο νησί θα μπορεί να προτείνει κάτι. Ό,τι θέλει και ό,τι το νησί του «λέει», παίρνοντας παράδειγμα από τα ήδη πρωτότυπα εργαστήρια ή κάτι τελείως «άλλο». Φιλοδοξώ να φτιαχτεί μία νέα μέθοδος «αυτοδημιούργητου» περιεχομένου που θα ξεκινήσει στην Νίσυρο με προοπτική να συνεχιστεί κάπου αλλού μετά, ακόμα και χωρίς την εμπλοκή μου... Κάτι σαν open source εκπαίδευση. Με ενδιαφέρει να γίνει ένας νέος σχηματισμός ή αλλιώς ένα νέο format επιμόρφωσης. Αν ήταν ψηφιακό αρχείο θα είχε κατάληξη . exedupro
Ποιοί είναι οι στόχοι σας ως «καθοδηγητής» της διαδικασίας;
Είμαι μάλλον διευκολυντής της διαδικασίας, παρά καθοδηγητής. Στήνω πρακτικά αυτήν την κατάσταση με το Sterna Art Project κι έπειτα η ιεραρχία εξαφανίζεται και το περιεχόμενο θα στήνεται από όλους εμάς. Αυτή η νέα παιδαγωγική κοινότητα των ταυτόχρονα «περιπλανόντων» εκπαιδευομένων και «οργανικών» εκπαιδευτών - που κατά βάση είμαστε όλοι εμείς στην σύγχρονη εποχή. Aυτές οι ιδιότητες θα είναι πολύ ρευστές στην Νίσυρο.
Άγγελος Πλέσσας, Φωτογραφία: Δημοσθένης Μπίτρας
Ποιά η εμπειρία σας από τη συμμετοχή σας σε ανάλογα εκπαιδευτικά projects;
Παλιότερα στο ΕΜΣΤ είχα φτιάξει ένα Μουσικό Σχολείο στο οποίο είχα σχεδιάσει εβδομαδιαία εργαστήρια που περιστρέφονταν σε πειραματικές εφαρμογές ήχου και μουσικής. Το κοινό δεν είχε καθόλου γνώσεις μουσικής αλλά αυτό είχε μεγαλύτερο ενδιαφέρον για μένα. Μου αρέσει πολύ η στιγμή που είμαστε ξαφνικά «εκτεθειμένοι» σε ένα γενικό concept και δίνουμε σχήμα και περιεχόμενο με ένα εργαλείο που δεν ξέρουμε που θα μας βγάλει. Αυτό νομίζω μπορεί να δημιουργήσει πολύ αναπάντεχα αποτελέσματα. Ένα άλλο έργο μου ήταν το ο «Ναός του Παιχνιδιού», το οποίο ήταν ανάθεση από το επιμελητικό κομμάτι του Frieze Projects το 2013. Αυτό ήταν επικεντρωμένο μόνο στα παιδιά- τελείως διαφορετικό target group για μια εμπορική φουάρ. Σε ένα χώρο περίπου 100 τμ δημιούργησα έναν «εναλλακτικό» παιδότοπο που έδινε την δυνατότητα στα παιδιά αλλά και στους γονείς τους να τα διαλέξουν και να ασχοληθούν με πράγματα που διάλεγαν μέσω διαφόρων «σταθμών». Μάλιστα ζήτησα από την φουάρ το πρότζεκτ να μην απευθυνθεί μόνο σε παιδιά συλλεκτών ή ανθρώπων της Τέχνης, αλλά να προσκληθούν και σχολεία από εργατικές περιοχές του Λονδίνου.
Παρατηρείτε ότι υπάρχει κάποια εκπαιδευτική τάση προς την τέχνη τα τελευταία χρόνια;
Είμαι αυτοδίδακτος καλλιτέχνης και δεν μου αρέσει το ευνοημένο και στάσιμο περιβάλλον που επικρατεί σε Σχολές. Μεγάλωσα στην Ελλάδα όπου ως γνωστόν η εκπαίδευση σε μία διάσημη σχολή στο εξωτερικό έχει γίνει αυτοσκοπός και είναι μεγάλη «business» που εντέλει ανατροφοδοτεί την αναρχο-καπιταλιστική κλίση που έχει πάρει η ζωή μας. Από μικρός πήρα άλλη τελείως κλίση από αυτήν που έβλεπα στους συμμαθητές μου και τους γονείς τους. Τώρα με το χάος της κρίσης, ή θα είμαστε στο τελείως δεξιό νεοφιλελεύθερο άκρο της παραπληροφόρησης, θύματα της πληροφοριακής κερδοσκοπίας ή στο ακραίο αριστεριστικό στάτους του επιμορφωτικού ολοκληρωτισμού. Η «πληροφορία» γενικά έχει εισέλθει σε ένα βαθμό φιλελευθεροποίησης με τον οποίο δεν συμφωνώ. Θεωρώ ότι η ανοικτή και δωρεάν πληροφορία είναι από τους βασικούς πυλώνες ενός υγιούς επιμορφωτικού συστήματος. Προφανώς μέσα σε αυτήν την νοοτροπία δημιουργούνται εναλλακτικές εκπαιδευτικοί μέθοδοι.
Ο Γρηγόρης Χατζηιωαννίδης μιλά για την έμπνευση στα γκρέμια της Νισύρου
Ποια ανάγκη οδήγησε στη δημιουργία του project;
Το Sterna Art Project προέκυψε σαν ιδέα το 2010 ύστερα από τόσα χρόνια που επισκέπτομαι τη Νίσυρο. Η Νίσυρος είναι ένας κρατήρας και η γη βράζει. Το να ζεις σε έναν τέτοιο τόπο είναι πολύ ιδιαίτερο. Και μέσα σε αυτό το μάλλον άγριο περιβάλλον υπάρχει ησυχία και παράδοση. Εδώ καταλαβαίνεις πως δεν χρειάζεσαι και πολλά για να ζήσεις όμορφα. Επίσης, μαθαίνεις να σέβεσαι αυτά που σου προσφέρει η γη και έρχεσαι πολύ κοντά με τον εαυτό σου. Αγόρασα, λοιπόν, ένα γκρέμι στο κάστρο του Εμπορειού το οποίο αναστηλώθηκε το 2014 με σκοπό να είναι η κατοικία μου έξι μήνες το χρόνο, η Sterna. Αμέσως αποφάσισα να μοιραστώ τόσο τη Νίσυρο όσο και το σπίτι μου με καλλιτέχνες που εκτιμώ και δεν έχουν βρεθεί στο νησί. Εντωμεταξύ, αγόρασα άλλα δυο γκρέμια στο κάστρο με σκοπό να δημιουργήσω το στούντιο εργασίας και την μη κερδοσκοπική γκαλερί. Στόχος μου είναι να δημιουργήσω μια κοινότητα στη Νίσυρο που θα εμπεριέχει έναν τοπικό, αλλά ταυτόχρονα διεθνή χαρακτήρα με Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες.
Γρηγόρης Χατζηιωαννίδης, ιδρυτής Sterna Art Project. Φωτογραφία: Νύσος Βασιλόπουλος
Τι είναι αυτό που δίνει στο συγκεκριμένο project το διαφορετικό χαρακτήρα του;
Εξ ορισμού τα προγράμματα residency εμπεριέχουν την παραμονή των καλλιτεχνών σε τόπο διαφορετικό από τη ρουτίνα. Ακόμα και το γεγονός της γεωγραφικής τοποθεσίας του νησιού, ο μακρινός προορισμός, θεωρώ ότι είναι μέρος του πρότζεκτ. Η Νίσυρος στο σύνολο της μετατρέπεται σε ένα εργαστήριο δημιουργίας για έναν καλλιτέχνη. Έτσι δημιουργείται μια έρευνα που νιώθω ότι αναπτύσσεται κάθε φορά μαζί με τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες.
Τι είναι αυτό που οι προσκεκλημένοι καλλιτέχνες απολαμβάνουν περισσότερο;
Την απομόνωση χωρίς όμως να γίνεται εγκλωβισμός. Όπως ανέφερα και πριν, η Νίσυρος μετατρέπεται σε ένα ανοιχτό εργαστήριο δημιουργίας. Ο καλλιτέχνης βγαίνει από το στούντιο του και έχει ένα πολύ μεγαλύτερο, καταπράσινο στούντιο. Παράλληλα, η ζωή σε έναν τέτοιο τόπο είναι πολύ πλούσια σε εμπειρίες και βιώματα, από την τοπική κουζίνα μέχρι τον κρατήρα. Όλα μαζί νομίζω ότι δημιουργούν μια ολοκληρωμένη απόλαυση.
Τι σχόλια λαμβάνετε από τους συμμετέχοντες;
Η εμπειρία φαίνεται να είναι αρκετά δυνατή για τους περισσότερους και αυτό φαίνεται από το γεγονός πως έχουν συμμετέχοντες καλλιτέχνες την πρώτη και δεύτερη χρονιά επιστρέφουν είτε ως συνεργάτες είτε για δική τους ανάγκη να δουλέψουν κι άλλο στον τόπο. Αυτό νομίζω λέει πολλά.
Σχέδια για το μέλλον του project τα επόμενα χρόνια;
Υπάρχουν δυο άλλοι σημαντικοί χώροι που θέλω να χρησιμοποιήσω ενώ σκέφτομαι ήδη για του χρόνου μια μεγάλη εγκατάσταση στο ερειπωμένο Κάστρο του Εμπορειού όπου βρίσκεται η Sterna. Παράλληλα, επιθυμία είναι να δημιουργηθούν συνεργασίες με πολιτιστικούς οργανισμούς και διοργανώσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.
Info:Sterna Art Project 2016 «Πρωτόκολλο Πειραματικής Εκπαίδευσης», 22 Ιουλίου – 20 Αυγούστου 2016, 18.00-21.00. Λουτρά Μανδρακίου, Νίσυρος, sterna.com.gr
Εγκαίνια: 21 Ιουλίου, 2016 στις 20.30 με δράση από όλους τους συμμετέχοντες
Επιμέλεια: Άγγελος Πλέσσας
Συμμετέχοντες καλλιτέχνες: Ανδρέας Αγγελιδάκης, Sepake Angiama, Δανάη Ανεσιάδου, Agnieszka Gratza, Quinn Latimer, Oliver Laric, Arvo Leo, Mia Lundstrom, Paolo Thorsen-Nagel, Άγγελος Πλέσσας, Tim Tzouliadis, Κλέα Χαρίτου
Residency: 10 – 22 Ιουλίου 2016, συναντήσεις καθημερινά στις 11.00
Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να παρακολουθήσουν το «Πρωτόκολλο Πειραματικής Εκπαίδευσης» όσες ημέρες επιθυμούν και θα πρέπει να δηλώσουν συμμετοχή στο info@sterna.com.gr. Τα έξοδα μετάβασης και διαμονής στη Νίσυρο επιβαρύνουν τους ίδιους. Η ομάδα του οργανισμού είναι στην διάθεση σας για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πρότζεκτ και για να σας βοηθήσει να οργανώσετε την συμμετοχή σας. Το ακριβές πρόγραμμα της διαδικασίας θα επικοινωνηθεί λίγες ημέρες πριν την έναρξη.
22°
