Μπήκε στην γκαλερί φουριόζος, σαν ηλεκτρισμένος από την αθηναϊκή παράνοια μιας ακόμα ημέρας απεργίας των ΜΜΜ και άρχισε να μιλάει σαν χείμαρρος. Τυπικός Ιταλός, ενθουσιασμένος με τη μεσογειακή του συγγένεια με τους Έλληνες - una fatsa una ratsa. Άνοιξε την κουβέντα λέγοντάς μου πόσο πολύ θαυμάζει την «απαιτητική τέχνη» της δημοσιογραφίας, συνέχισε με τον Αναξίμανδρο και τον Δημόκριτο και κάπως έτσι κατάργησε τις ερωτήσεις μετατρέποντας τη συνέντευξη σε ένα απολαυστικό one man show. Ποιος είναι; Ο Ιταλός ζωγράφος Αλμπέρτο Ντι Φάμπιο με τις 160 εκθέσεις στο ενεργητικό του (σε Ιταλία, Λονδίνο, Νέα Υόρκη κ.α.) που αυτό τον καιρό οι οργανικές του φόρμες, ζωγραφισμένες χειρουργικά με ακρυλικά χρώματα πάνω σε κινέζικα χαρτιά, εκτίθενται στην Gagosian της Αθήνας.
Για τα έργα του: Μιλάνε για την ενέργεια της ζωής και την πνευματικότητα. Μου λένε ότι είναι υπνωτιστικά και ταυτόχρονα εκρηκτικά και κάποιοι άλλοι ότι ηρεμούν κάνοντας ένα τσιγαραλίκι κοιτώντας του νευρώνες μέσα τους.
Για τη ζωή μας στον 21o αιώνα: Δεν έχουμε χρόνο για τον εαυτό μας, αποσπόμαστε διαρκώς από ό,τι κάνουμε με μηνύματα και κλήσεις. Το αποτέλεσμα είναι να απομακρυνόμαστε από τη βιολογία μας. Προσωπικά, με ενδιαφέρει η «μινιμαλιστική» ζωή. Κάθε μέρα που επιστρέφω σπίτι και αντικρίζω όλες αυτές τις επιλογές, όλα αυτά τα αντικείμενα σα να είμαστε υποκατάστημα του ΙΚΕΑ… λέω στη γυναίκα μου: «Σήμερα πρέπει κάτι να πετάξουμε».
Για την εξουσία και τις διαδηλώσεις: Η εξουσία ασκείται από τα οικονομικά λόμπι. Στη Ρώμη το μετρό δεν είναι «επαρκές», κανένας πολιτικός όμως δεν νοιάζεται, ουσιαστικά αυτό που μας λένε είναι να πάμε να γαμηθούμε. Αυτό είναι ο σημερινός κόσμος. Είναι σαν να επιστρέφουμε στην εποχή των πρωτόγονων. Χρειαζόμαστε μία ώρα για να φτάσουμε στη δουλειά, μιάμιση για να επιστρέψουμε, οι άστεγοι αφοδεύουν στους δρόμους, οι φτωχοί από την Ανατολή και την Αφρική πιέζουν ολοένα και περισσότερο τη γερασμένη Ευρώπη, φτάνουν εδώ κατά κύματα και οι Δυτικοί γινόμαστε τα χειρότερα ζώα. Δεν υπάρχει άλλος τόνος στη θάλασσα και όμως εμείς ανένδοτοι - θέλουμε και άλλο τόνο για να φάμε. Οι διαδηλώσεις από την άλλη μού φαίνονται απαίσιες. Kατεβαίνουν στους δρόμους με τα Nike παπούτσια των € 200 με τo I-pod στα αυτιά να παίζει MTV και φωνάζουν: «Τα δικαιώματα των ανθρώπων στην Αφρική». Είναι σοκαριστικό. Είμαστε μέρος του λόμπι, είμαστε μέσα στο σύστημα.
Για την ηθική: Μου αρέσει η ιδέα να είσαι με έναν άνθρωπο. Η δυνατότητα των πολλαπλών επιλογών μάς καταστρέφει – να σκέφτεσαι διαρκώς ότι θέλεις να αλλάξεις γυναίκα, σπίτι, ψυγείο, αυτοκίνητο… Μου λένε διάφοροι φίλοι μου «χωρίσαμε τον Σεπτέμβριο, εγώ είμαι χαρούμενος, εκείνη είναι χαρούμενη» αλλά εγώ βλέπω το γιο τους και δεν φαίνεται και τόσο χαρούμενος. Δεν είναι τόσο απλό να κυνηγάς τα λεφτά και το sex. Πολλή αδρεναλίνη. Πρέπει να ηρεμήσουμε, να είμαστε ψύχραιμοι και να μη χάνουμε τα όρια της ηθικής μας.
Για τις γυναίκες: Η γυναίκα μου είναι Γιαπωνέζα, άρα δεν μιλάει πολύ. Όμως τη διάλεξα και γι’ αυτό - γιατί δεν είναι αυτή η «ελληνική τραγωδία» που είναι οι Ελληνίδες και οι Ιταλίδες. Στο σπίτι μου δεν μπορείς να μείνεις για πολλή ώρα, ωρύονται όλες μαζί. Οι Ιταλίδες μού φαίνονται too much. Οι Ελληνίδες είναι πολύ θηλυκές με ένα δυνατό, εσωτερικό τρόπο. Γενικώς μου αρέσουν οι γυναίκες και οι καλλιτέχνιδες με προσωπικότητα - η Πάτι Σμιθ, η Τζόνι Μίτσελ και η Μαρίνα Αμπράμοβιτς, αν και αυτά που κάνει η τελευταία μού φαίνονται αηδιαστικά. Η εικόνα της όμως με αυτά τα πλούσια μαύρα μαλλιά (μου αρέσουν τόσο πολύ) είναι πολύ δυνατή. Τελικά όλες οι γυναίκες του κόσμου είναι ίδιες από την άποψη ότι είναι σαν τους κήπους - θέλουν πότισμα και φροντίδα. Πρέπει να κάνεις έρωτα με τη γυναίκα σου μια φορά την εβδομάδα ακόμα και μετά από 20 χρόνια, να της κάνεις το τραπέζι και ας βαριέσαι, πρέπει να ανανεώνεις τη σχέση διαρκώς.
Για τη σημασία της τέχνης σήμερα: Μια από τις βοηθούς μου επέστρεψε στην Ιταλία ύστερα από δύο χρόνια στο Βερολίνο και μου περιέγραψε ότι σε αυτή την πόλη μια σερβιτόρα ισχυρίζεται ότι είναι καλλιτέχνιδα όπως και ο τύπος που έχει το μπαρ και αυτός που το καθαρίζει. Όλοι λένε ότι είναι καλλιτέχνες. Κάπως έτσι η έννοια του καλλιτέχνη αλλά και η εκπαίδευσή του απαξιώθηκαν. Οι εγκαταστάσεις, οι περφόρμανς έγιναν εύκολες και τρέντι. Σε πολλές μητροπόλεις έγιναν της μόδας τα εγκαίνια των εκθέσεων, τρέχουν όλοι εκεί αλλά ιδέα δεν έχουν περί τίνος πρόκειται. Η ζωγραφική αυτή τη στιγμή δεν έχει το ρεύμα της «εννοιακής τέχνης» αλλά εγώ εμμένω στην πρώτη. Μια άλλη τάση είναι η «συναισθηματική επίθεση». Προσωπικά δεν το καταλαβαίνω. Να κοστολογείται για παράδειγμα πανάκριβα μια φωτογραφία με άστεγους οι οποίοι αυτή τη στιγμή βρίσκονται κάπου δίπλα σου και σε ένα παράλληλο σύμπαν βρίσκονται και στο σαλόνι ενός ζάπλουτου. Είχα αρκετή δυσκολία με αυτό το κομμάτι του «μη πολιτικού» ή κοινωνικού σχολίου στη δουλειά μου και έχω δεχτεί και «συμβουλές» από επιμελητές. Μου είναι όμως ξεκάθαρο: θέλω τα έργα μου να είναι όμορφα σαν τα κινέζικα ποιήματα και όσοι τα βλέπουν να αισθάνονται χαρά, σα να ακούν το αγαπημένο τους τραγούδι.
Για την Αθήνα και την Ελλάδα: Μου αρέσουν οι λόφοι, που η πόλη σας δεν είναι μια «ισιάδα». Μου αρέσουν τα νησιά αλλά το αυγουστιάτικο μελτέμι με τρελαίνει, φέτος λέω να έρθω Ιούλιο. Αγαπώ πολύ την Ελλάδα, μετά το σόου στην Gagosian στη Νέα Υόρκη ζήτησα να εκθέσω και στην γκαλερί της Αθήνας.
23°
