Αντίο Όσκαρ: Ένας θεσμός που απευθύνεται σε όλο και λιγότερους

Αν φέτος αδιαφορήσατε πλήρως για τα Όσκαρ και την τελετή απονομής τους πρώτα θα απορήσω που ενδιαφερόσασταν τις προηγούμενες χρονιές και μετά θα σας πω ότι είστε κομμάτι ενός όλο και μεγαλύτερου κύματος αδιαφορίας για έναν θεσμό που εδώ και αρκετά χρόνια (από τότε που δεν υπήρχε καμία πανδημία) παρακμάζει.

Πρόκειται για αδιαφορία που έχει έρθει μαζί με τον καινούργιο αιώνα και είναι πρώτα και πάνω απ’ όλα φανερή στην τηλεθέαση του θεσμού. Στις ΗΠΑ, προς το τέλος της δεκαετίας του 90, η τελετή της απονομής είχε φτάσει να έχει σχεδόν (κατά μ.ο.) 60.000.000 τηλεθεατές, ανάμεσα στο 2000 και το 2015 οι θεατές ήταν ανάμεσα στα 30.000.000 με 40.000.000 και από το 2015 η τηλεθέαση κατηφορίζει κι άλλο και φτάνει τους λίγο πάνω από 20.000.000 ανθρώπους. Η προχτεσινή τελετή έπιασε τον πάτο των 9.800.000. Ταυτόχρονα παρατηρείται αντίστοιχη μείωση του ενδιαφέροντος και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (σε περίπτωση που αναρωτιόσασταν αν οι θεατές απλώς άλλαξαν μέσο).  Με λίγα λόγια κάθε χρόνο όλο και λιγότεροι άνθρωποι ενδιαφέρονται για τα Όσκαρ.

Και είναι απολύτως λογικό.

Κι όταν λέω λογικό δεν εννοώ για παράξενους σαν κι εμένα που έτσι κι αλλιώς η ιδέα του «βραβευμένου» έργου τέχνης, ο ορισμός ενός έργου τέχνης «καλύτερου της χρονιάς», με αφήνει αδιάφορο επειδή πιστεύω ότι η τέχνη δεν είναι αθλητισμός (η σκηνοθεσία δεν είναι άλμα σε μήκος να μετράμε ποιος πήδηξε πιο μακριά) ωστέ να υπάρχει «καλύτερη» ταινία ή «καλύτερη» ερμηνεία ή «καλύτερο» τραγούδι. Εννοώ λογικό για όλους.

Είναι 2021, έχουμε δει πολλά και άλλη μια τελετή όπου οι σταρ επιδεικνύουν τις τουαλέτες, τα κοστούμια τους και την έφεσή τους στον προβαρισμένο αυθορμητισμό και τον δημοφιλή «ανθρωπισμό» λέει όλο και λιγότερα σε όλο και λιγότερους. Στο κάτω - κάτω τους σταρ τους τρώμε στη μάπα από το πρωί μέχρι το βράδυ σε αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σε διαφημίσεις και ρεπορτάζ για την προσωπική τους ζωή. Μια τελετή απονομής βραβείων δεν θα προσθέσει τίποτα απολύτως.σε όσα ήδη ξέρουμε και βλέπουμε.

Οι περισσότερες υποψήφιες ταινίες είναι πια κάτι έντεχνες (τάχα) ψαγμενιές που ενδιαφέρουν όλο και λιγότερους ενώ το βασικό κριτήριο για βράβευση είναι η ικανοποίηση μιας κοινωνικοπολιτικής ατζέντας που η υπερβολή τη μετατρέπει σε παρωδία. Όσο περνούν τα χρόνια η διεκδίκηση ενός βραβείου εξαρτάται όλο και περισσότερο από το χρώμα του δέρματος και το φύλο. Και μπορεί η μάχη για ισότητα και ο πόλεμος στον ρατσισμό να είναι ευγενείς σκοποί, μάλλον δεν μπορούν να είναι το κεντρικό θέμα των βραβείων της μεγαλύτερης κινηματογραφικής βιομηχανίας στον κόσμο. Προφανώς τα Όσκαρ (όπως όλα τα βραβεία) πάντα είχαν και πολιτική και ισορροπίες, αλλά πια μοιάζουν να έχουν μόνο πολιτική έχοντας χάσει κάθε ισορροπία. Μπορεί να μην το καταλαβαίνουν όλοι, αλλα είναι προβλημα αν το φύλο και η φυλή του βραβευμένου είναι σημαντικότερα από τη δουλειά για την οποία βραβεύεται.

Και σα  να μην έφταναν όλα τα παραπάνω, στο κινηματογραφικό φορμάτ, σ’ αυτό δηλαδή της περίπου δίωρης ταινίας, γίνονται πια όλο και λιγότερο ενδιαφέροντα πράγματα. Και σίγουρα λιγότερο ενδιαφέροντα από αυτά που μπορεί κανείς να παρακολουθήσει σε σειρές και βιντεοπαιχνίδια. 

Για να καταλαβετε την παρακμή, να σας πως πως τη δεκαετία του 70 πήραν το Όσκαρ καλύτερης ταινίας οι δύο Νονοί, το Κεντρί, το Annie Hall, ο Ελαφοκυνηγός, το Κράμερ εναντίον Κράμερ, το Ρόκι και η Φωλιά του Κούκου. Τα τελευταία χρόνια Όσκαρ καλύτερης ταινίας έχουν πάρει το Green Book, το Shape of Water, τα Παράσιτα, το Moonlight, το Birdman, το 12 Χρόνια Σκλάβος και άλλες μετριότητες που, αν δεν έχουν ήδη ξεχαστεί, θα ξεχαστούν σε λίγα χρόνια.

Φίλες, φίλοι και οι υπόλοιποι, θα έγραφα πως φαίνεται να πλησιάζει η ώρα που θα πούμε αντίο στα Όσκαρ, αλλά μου φαίνεται πως οι περισσότεροι άνθρωποι αυτό το αντίο το έχουν ήδη πει. Είναι άλλωστε λογικό όλο και λιγότεροι να νοιάζονται για έναν θεσμό που απευθύνεται σε όλο και λιγότερους. Και μπράβο του.