Παρατηρώντας τον τρόπο με τον οποίο εκτυλίσσεται η κοινωνική αλληλεπίδραση στη δημόσια αλλά και στην ιδιωτική σφαίρα, διακρίνει κανείς ότι κερδίζει ολοένα έδαφος η επιθετικότητα. Είμαστε ανά πάσα στιγμή πρόθυμοι να αρπαχτούμε στη λεπτομέρεια. Τα νεύρα μοιάζουν ευάλωτα, υπό μόνιμη διαταραχή αϋπνίας, και κάθε ασήμαντη αφορμή, ακόμη και ένα ελαφρύ αεράκι, μπορεί να τα ξυπνήσει. Το βλέπουμε να συμβαίνει στην οδική κυκλοφορία για «εξοικονόμηση» δευτερολέπτων, το βλέπουμε στον πολιτικό λόγο, το βλέπουμε να ανθεί στο περιβάλλον των social media. Στην τελευταία περίπτωση με τη ματαιότητα της κάποιας ψευδαίσθησης που πλανάται ότι οι «κραυγές» μας εντός τους διαμορφώνουν τη δημόσια σφαίρα: όσο πιο επιθετικά, τόσο πιο «επαναστατικά».
Και είναι αλήθεια πως πολλές φορές η επιθετικότητα, σκόπιμα –και παραπλανητικά– συγχέεται με δυναμισμό, με πάλη, με επαναστατικότητα. Και ο πιο επιθετικός, εκλαμβάνεται ως ο πιο μάχιμος.
Για τη δικαιολόγηση, τον «εξαγνισμό» της επιθετικότητας, χρησιμοποιείται το πρόσχημα της οργής. Μια οργή, που όπως υποστηρίζεται, πηγάζει από την κοινωνική πραγματικότητα. Το τέλειο άλλοθι∙ άλλοθι γιατί η επιθετικότητα δεν είναι μόνο «απλή» κενότητα επιχειρημάτων. Είναι ανεύρεση νοήματος μέσα από τη στείρα αντιπαλότητα. Είναι συνειδητή κατασκευή εχθρών. Δεν εμπεριέχει κανένα σχήμα αυτογνωσίας. Έχει ως κίνητρο την επιβολή, φλερτάρει με τη βία. Πηγάζει από κάποια καλά κρυμμένη μέσα μας «χαιρεκακία». Μοιραία, λοιπόν, όταν η επιθετικότητα συναντά την παθητικότητα καταλήγει επιβολή, όταν απαντά επίσης επιθετικότητα γίνεται σύγκρουση.
Και είναι ενδιαφέρον, αλήθεια, ότι όσο προκρίνεται η επιθετικότητα, χρησιμοποιώντας ως πρόσχημα την οργή, τόσο περιορίζεται, την ίδια στιγμή, η αίσθηση της αιδούς. Επιθετικότητα και αιδώς είναι οι άκρες της ίδιας διελκυστίνδας. Όσο η επιθετικότητα γίνεται αυτοσκοπός, τόσο εντείνεται η βία των εκφραστικών μέσων. Προκειμένου λοιπόν να «κατασκευάσουμε» την ένταση, είμαστε έτοιμοι να κατατάξουμε σε κουτάκια, να αποδώσουμε χαρακτηρισμούς πριν μετρήσουμε το φορτίο των λέξεων. Να προσβάλουμε πριν σκεφτούμε ότι η ίδια η πράξη μας μάς προσβάλει.
Σε ένα αδυσώπητο περιβάλλον, όπου η βία καθίσταται αντίληψη ζωής, ακόμη και με τη μορφή του φτηνού εντυπωσιασμού, όλα είναι ανεκτά και ταχύτατα παραβλέψιμα. Όσο απότομα ξεσπούν οι έριδες, τόσο απότομα σβήνουν. Και οι εχθροί είναι προσωρινοί και οι φίλοι το ίδιο. Αρκεί να υπηρετούν το βολικό σενάριο της στιγμής. Χωρίς ενδοιασμό, χωρίς αυτοκριτική. Όλα είναι ζήτημα μικροπολιτικής. Και η βία –ακόμη– συνηθίζεται…
19°
