Ο παραδοσιακός οικισμός Κορακιές κοντά στα Χανιά της Κρήτης, το παραδοσιακό χωρίο της Γαλλίας, Nézignan-l'Évêque, και η έλλειψη πολεοδομικού σχεδιασμού.
Οι Κορακιές είναι ένας παραδοσιακός οικισμός κοντά στα Χανιά της Κρήτης. Το Nézignan-l'Évêque ένα παραδοσιακό χωριό στη Νότια Γαλλία, όχι μακριά από το Μονπελιέ. Οι δύο τόποι έχουν κοινά στοιχεία που τους έχουν καταστήσει από καιρό προνομιούχους από πολλές απόψεις. Όμως αυτό αλλάζει με την πάροδο του χρόνου καθώς η αναπόφευκτη επέκταση των δύο οικισμών αντιμετωπίζεται με διαφορετικό τρόπο στις δύο χώρες. Βαθμιαία η ποιότητα ζωής στις Κορακιές υποβαθμίζεται. Ας δούμε τα πράγματα με τη σειρά.
Κατ’ αρχήν και στους δύο τόπους επικρατεί θεσπέσιο κλίμα αφού είναι κοντά σε μαγευτικές παραλίες στη Μεσόγειο θάλασσα, Ανατολική και Δυτική αντίστοιχα, με θέα λόφους και βουνά γεμάτα ελιές, αμπέλια κι όλα τα καλά. Οι παλιές εκκλησίες και τα μοναστήρια γύρω τους μαρτυρούν μια πλούσια αρχαία ιστορία. Παράλληλα όμως είναι και σύγχρονοι τόποι με Πανεπιστήμια σε κοντινή απόσταση και έντονη κοινωνική και πολιτιστική ζωή. Κοντολογίς διαθέτουν πολλά από τα στοιχεία εκείνα που κάνουν τη ζωή ευχάριστη και δραστήρια. Ιδανικός τόπος να ζει κανείς.
Κι εδώ αρχίζει το πρόβλημα. Γιατί με τόσα προσόντα όλο και περισσότεροι άνθρωποι τα επιλέγουν σαν μόνιμη κατοικία τους. Μοιραία κάποια στιγμή παρουσιάστηκε η ανάγκη επέκτασης των παλιών οικισμών ώστε να απορροφήσουν τους νέους τους κατοίκους. Όμως η διαφορά του πως ακριβώς συνεχίζει να γίνεται η επέκταση των δύο οικισμών είναι εξόφθαλμη. Για την ακρίβεια γίνεται με ακριβώς αντίθετο τρόπο.
Ας πάρουμε το Nézignan-l'Évêque. Μόλις διαπιστώθηκε η ανάγκη του νέου οικισμού, ή lotissement όπως λέγεται, πήγαν οι υπηρεσίες της Πολεοδομίας και καθόρισαν τα όριά του. Αφού καθορίστηκε που θα χτίζονταν τα νέα σπίτια διαμορφώθηκε ένα πολεοδομικό σχέδιο. Χαράκτηκαν δρόμοι, πλατείες, σχολείο και παιδική χαρά, χώροι στάθμευσης κι ένα γήπεδο για ποδόσφαιρο, μπάσκετ κι άλλα σπορ. Μετά ακολούθησαν φως, νερό, τηλέφωνο και ιντερνέτ, και φυσικά αποχέτευση.
Παράλληλα χωρίστηκαν τα οικόπεδα όπου θα χτίζονταν τα σπίτια και όσοι ενδιαφέρονταν ήρθαν σε επαφή με τα αρμόδια μεσιτικά γραφεία. Ήταν βέβαια σαφές ότι δεν μπορούσε κανείς να χτίσει ό,τι και όπου ήθελε και υπήρχαν προδιαγραφές που εξασφάλιζαν ένα σωστό αισθητικό αποτέλεσμα. Δεν πέρασε καιρός κι ο νέος οικισμός άρχισε να σφύζει από ζωή. Γύρω από το λόφο του Nézignan-l'Évêque με το ιστορικό καμπαναριό που είχε χτίσει ο επίσκοπος της γειτονικής πόλης Agte, της πάλαι ποτέ ελληνικής πόλης Αγάθης, είχε ξεφυτρώσει ένα νέο χωριό.
Ακριβώς το αντίθετο έγινε στην περίπτωση των Κορακιών. Όσοι ενδιαφέρονταν να χτίσουν γύρω από τον παραδοσιακό οικισμό έσπευσαν να αγοράσουν το οικόπεδό τους το οποίο συχνά δεν ήταν πάνω σε δρόμο. Αφού πρώτα έχτισαν χοντρούς τοίχους για να περιφράξουν το οικόπεδο, έριξαν εν συνεχεία τα μπετά του σκελετού της οικοδομής, συχνά με αναμονές που περίμεναν κάποιο απανωσήκωμα. Καθώς προχωρούσε η οικοδομή άρχιζαν προσπάθειες να φέρουν φως, νερό, τηλέφωνο. Όσο για αποχέτευση οι περισσότεροι βολεύονταν με παραδοσιακούς βόθρους.
Όταν επί τέλους η οικοδομή πλησίαζε να τελειώσει ερχόταν μια μπουλντόζα για να ανοίξει κάποιο δρόμο που θα ένωνε τη νέα κατοικία με κάποια κεντρική αρτηρία, συχνά πάνω σε κάποια στροφή χωρίς ορατότητα. Και βέβαια ο δρόμος τις πιο πολλές φορές ήταν αδιέξοδος. Πρόβλεψη για σχολείο, παιδική χαρά ή πάρκο δεν υπήρχε. Κι όποιος τυχόν πολεοδομικός σχεδιασμός τυχόν προέβλεπε πώς θα εξελισσόταν ο παραδοσιακός οικισμός των Κορακιών, αυτός έμεινε στα χαρτιά.
Η περίπτωση των Κορακιών δεν είναι μοναδική στην Ελλάδα. Ούτε και το Nézignan-l'Évêque στη Γαλλία. Για τους Γάλλους η δημόσια διοίκηση προνόησε ώστε τυχόν επεκτάσεις οικισμών να εξασφαλίζουν μία πολιτισμένη ποιότητα ζωής. Για μας όμως κάτι τέτοιο αποτελεί πολυτέλεια. Οι Κορακιές και το Nézignan θα συνεχίσουν να είναι όμορφοι τόποι προικισμένοι από τη φύση. Όμως στην περίπτωση των Κορακιών, και κατ’ επέκταση στο μεγαλύτερο μέρος της Ελλάδος, οι ομορφιές της φύσης θα περιορίζονται από έλλειψη πολεοδομικού σχεδιασμού. Τόσο απλό κι όμως τόσο αληθινό. Σε βαθμό που να μην συνειδητοποιούμε ότι μόνοι μας υποβαθμίζουμε τη ζωή μας.
Τα πολλά και διαφορετικά κομμάτια της δένουν μεταξύ τους με φροντίδα και αγάπη, την οποία αγάπη καταθέτουν στην ιδιαίτερη πατρίδα τους οι κάτοικοί της…
15°
