Ταξιδεύοντας με αεροπλάνο στην Ευρώπη την εποχή του κορωνοϊού

Έχω μια παράξενη σχέση με τα αεροδρόμια. Αν και τόποι ενδιάμεσοι, είναι φορτισμένοι συναισθηματικά, γλυκόπικροι. Συνυφασμένοι με τη χαρά της αντάμωσης, τα δάκρυα των αποχαιρετισμών, τον ενθουσιασμό ή και το φόβο για το άγνωστο. Πάνω απ’ όλα όμως αποτελούν «γραμμή ζωής» με τους ανθρώπους και τους τόπους που αγαπώ.

Η έλευση του κορωνοϊού έβαλε ένα απότομο τέλος στην «πολυτέλεια» των ταξιδιών. Οι πίνακες αναχωρήσεων που κάποτε ξεχείλιζαν από εκατοντάδες πτήσεις προς δεκάδες προορισμούς, στέκονται πλέον σχεδόν άδειοι μέσα στα –μέχρι τώρα- εγκαταλελειμμένα αεροδρόμια. Λέξεις όπως: επιστροφή, ταξίδι, ξεχάστηκαν τους τελευταίους δύο μήνες, καθώς η μία χώρα μετά την άλλη έκλειναν τα σύνορά τους για να προστατευτούν, καταφέροντας ένα ακόμα πλήγμα για τους απανταχού αερομεταφορείς και τους εργαζόμενους τους.  

Η Βρετανία για μια ακόμη φορά διαχειρίστηκε κάπως διαφορετικά την κατάσταση. Επέλεξε να μην εφαρμόσει ελέγχους στους επιβάτες που κατέφθαναν στη χώρα. Όπως επαναλάμβαναν οι υπουργοί της κυβέρνησης Τζόνσον, επιδημιολογικά δεν θα άλλαζε την εικόνα καθώς ο κορωνοϊός είχε εξαπλωθεί για τα καλά στη βρετανική επικράτεια[1].

Έτσι, όταν ήρθε η ώρα να πάμε στο αεροδρόμιο λίγες μέρες πριν για ένα ταξίδι «αναγκαίο» -μια κηδεία- δεν είχα πολλές προσδοκίες για την κατάσταση που θα αντιμετώπιζα. Ήδη τα πρώτα δείγματα ήταν αποκαρδιωτικά. Η καθημερινή πτήση Λονδίνο- Άμστερνταμ της KLM ήταν εξαντλημένη– ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό για την κάθε αεροπορική εταιρεία στις παρούσες συνθήκες. Μόνη μας επιλογή ο βρετανικός αερομεταφορέας, η BA.

H πτήση είναι στις 8.20 το πρωί. Η εταιρεία, για κάποιο ανεξήγητο λόγο, έχει αποφασίσει να μην επιτρέψει το διαδικτυακό check in. Και το κερασάκι στην τούρτα; Ο... άτιμος φιλελευθερισμός των Άγγλων έχει παρεισφρήσει στην πολιτική της BA, σύμφωνα με την οποία «οι μάσκες μέσα στο αεροσκάφος αποτελούν προσωπική επιλογή».

Μετά από ένα πολυέξοδο και ψυχοφθόρο παιχνίδι «του βρες ασφαλή μάσκα στο Λονδίνο»  καταφθάνουμε στο ερημωμένο Heathrow. Το αεροδρόμιο που το 2019 είχε εξυπηρετήσει πάνω από 80 εκατομμύρια επιβάτες, δε θυμίζει σε τίποτα τον πρότερο εαυτό του. Τα αυτοκίνητα που αποβιβάζουν κόσμο μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού. Το πάρκινγκ άδειο. Έξω από τις αναχωρήσεις, μοναδικές παρουσίες δύο νεαρά κορίτσια κάνουν ένα τελευταίο τσιγάρο.

«Καλό δείγμα», λέω από μέσα μου. «Άλλωστε πόσοι τρελοί να θέλουν να ταξιδέψουν εκτός αν δεν έχουν άλλη επιλογή;»

Μπαίνοντας στο αεροδρόμιο η πρώτη αίσθηση είναι αυτή της παγωμάρας. Η σιωπή είναι διάχυτη και διαπεραστική. Ο χώρος φαντάζει τεράστιος, κυρίως γιατί είναι άδειος. Μεγάλες πινακίδες σε προειδοποιούν να τηρείς τις αποστάσεις και να πλένεις τα χέρια σου. Ένα τραπέζι με αντισηπτικό και μια κυρία χωρίς μάσκα, μοιράζει μάσκες μια χρήσης σε όσους της το ζητούν, είναι μια από τις πρώτες σουρεαλιστικές εικόνες που αντικρίζει κανείς. Το πρώτο σοκ είναι ο αριθμός των ανθρώπων που δεν φορούν μάσκα. Στη Βρετανία δεν είναι αναγκαστικό. Υπολογίζω ότι ένα 30% των επιβατών και η πλειονότητα των εργαζομένων δεν έχουν οποιονδήποτε προστατευτικό εξοπλισμό.

Στην ουρά για το check in περιμένουμε υπομονετικά. Ευτυχώς όλοι κρατάνε αποστάσεις. Δυστυχώς η ουρά είναι τεράστια και προχωράει αργά. Όταν φτάνουμε πλέον στο γκισέ, έχουν περάσει σαράντα λεπτά. Η υπάλληλος πίσω από τη τζαμαρία ζητά τα διαβατήριά μας και ρωτάει τους λόγους του ταξιδιού μας. Παρατηρώ ότι δεν φοράει γάντια και αναρωτιέμαι αν κάθε φορά που ακουμπάει ένα νέο διαβατήριο απολυμαίνει τα χέρια της. Αν  ναι, δεν θα τις έχει μείνει γραμμάριο δέρματος, αν κρίνω από τα δάχτυλά μου.

Μας ζητάει να βγάλουμε τις μάσκες μας και αφού ελέγξει ότι μπορώ και εγώ ως μη Ολλανδή να μπω στη χώρα, μας αφήνει να συνεχίσουμε την περιπέτειά μας.  Προλαβαίνω να ρωτήσω πόσες κενές θέσεις έχει το αεροσκάφος μας... Έξι μου απαντάει. Ο ενθουσιασμός μου αυξάνεται....

Η επόμενη πρόκληση είναι η επιβίβαση στο αεροπλάνο, μια διαδικασία αναπάντεχα καλά οργανωμένη. Συντεταγμένα και κρατώντας τις αποστάσεις μας ακολουθούμε όλοι σαν πιστά στρατιωτάκια τις οδηγίες, παρόλο που γνωρίζουμε ότι σε λίγο θα στιβαχθούμε στο αεροπλάνο ο ένας δίπλα στον άλλο για την επόμενη μιάμιση ώρα. Δευτερόλεπτα πριν μπούμε στη φυσούνα, μας δίνουν μια φόρμα που πρέπει να συμπληρώσουμε για να παραδώσουμε στις ολλανδικές αρχές.

Μέσα στο αεροσκάφος δύο από τα τέσσερα μέλη του πληρώματος δεν φορούν προστατευτικό εξοπλισμό. Για μια ακόμα φορά δεν εκπλήσσομαι. Διαβάζοντας λίγες μέρες πριν για τις συνθήκες υπό τις οποίες εργάζονται οι εναπομείναντες αεροσυνοδοί στις πτήσεις της BA ανακαλύπτω ότι όσοι διατήρησαν τις θέσεις εργασίας τους πρέπει σε πολλές περιπτώσεις να αναζητήσουν μόνοι τους τον προστατευτικό εξοπλισμό τους. Η εταιρεία τους παρέχει μόνο μια χάρτινη μάσκα και γάντια.

Εμάς, για κάποιο λόγο, η τύχη μας χαμογελά. Ένα από τα έξι άδεια καθίσματα βρίσκεται δίπλα μας. Αναπνέω με μεγαλύτερη ευκολία και σκαλίζω την τσάντα μου για ένα στυλό. Ήρθε η ώρα να συμπληρώσουμε την περιβόητη φόρμα που θα μας επιτρέψει –έτσι φαντάζομαι- την είσοδό μας στον προορισμό μας. Οι αγαπημένοι και εξίσου φιλελεύθεροι Ολλανδοί δεν ζητούν πολλά. Ούτε τηλέφωνο, ούτε διεύθυνση παραμονής, ούτε στοιχεία επικοινωνίας. Θέλουν μόνο ένα όνομα, την πτήση μας, τη θέση που καθόμαστε και το λόγο της τιμής μας ότι ταξιδεύουμε χωρίς συμπτώματα.

Φτάνοντας στην Ολλανδία όλα μοιάζουν παράξενα, σχεδόν... κανονικά. Κανένας μασκοφορεμένος υπάλληλος δεν μας υποδέχεται όταν αποβιβαζόμαστε. Δεν υπάρχει κανένας εμφανής έλεγχος θερμοκρασίας. Τα καταστήματα είναι ανοιχτά –με εξαίρεση τα μαγαζιά εστίασης. Πέρα από τον μειωμένο αριθμό επιβατών το μόνο που μας θυμίζει τον κορονοϊό είναι οι δεκάδες εργαζόμενοι που έχουν αναλάβει την απολύμανση του τερματικού σκαρφαλωμένοι ακόμα και στους τοίχους.

Εμείς οπλισμένοι με τη φόρμα στο χέρι, έχουμε φτάσει πλέον στο τελευταίο στάδιο του ταξιδιού. Κάθιδρη παρατηρώ τον αστυνομικό στον έλεγχο διαβατηρίου - ούτε αυτός φοράει μάσκα. Αφού κοιτάει το διαβατήριο και κάνουμε πλάκα με τα κουτσο-ολλανδικά μου, προσπαθώ να του δώσω τη φόρμα πριν φύγω. «Δεν τη θέλετε;» ρωτάω αποσβολωμένη. «Όχι» μου απαντάει.

Στη χώρα του intelligent lockdown, η προσωπική ευθύνη είναι βασιλιάς. Ομολογώ ότι σε συνθήκες πανδημίας προτιμώ τον κρατικό παρεμβατισμό. Βοηθάει το άγχος μου να καταλαγιάσει. Αυτή τη φορά όμως δεν θα φέρω αντιρρήσεις. Τουλάχιστον στην Ολλανδία μπορώ να πάω, ενώ στην Ελλάδα ακόμα δεν μπορώ – απευθείας πτήσεις δεν υπάρχουν για την ώρα. Εγωιστικό, το ξέρω, αλλά όλοι αποζητούμε την επιστροφή, ακόμα και την προσωρινή.

[1] Στον αντίποδα του υπόλοιπου πλανήτη που ανοίγει σιγά-σιγά τα σύνορά του, το Ηνωμένο Βασίλειο ετοιμάζεται να επιβάλει καραντίνα από 8 Ιουνίου για 14 ημέρες για όσους φτάνουν στη χώρα.