Η Αμοργός του Θανάση Βασίλαινα

Την πρώτη φορά που επισκέφθηκα την Αμοργό ήταν το μακρινό 1983. Πρωτοετής φοιτητής της ΑΣΟΕΕ τότε, τέλη Αυγούστου ήμουν στην Πάρο και αποφάσισα να επισκεφθώ τους φίλους μου (συμμαθητές έξι χρόνια στο γυμνάσιο και το λύκειο) τον Νώντα και τον Νίκο, που ήταν Αμοργιανοί.

Το πλοίο σάπλαρε αργά το απόγευμα από την Παροικιά της Πάρου και ήταν το Μιαούλης. Ξυπνώντας το πρωί στο κατάστρωμα ρώτησα ένα μέλος του πληρώματος πότε φτάνουμε για να λάβω την απάντηση «μη βιάζεσαι, έχουμε ακόμη». Μετά από 14 περίπου ώρες ταξίδι και μαγεμένος από τα λιμάνια της άγονης γραμμής που πιάσαμε, πραγματική αποκάλυψη στα μάτια μου, προσεγγίσαμε τον κόλπο των Καταπόλων. Το σπίτι των φίλων μου ακριβώς απέναντι από το λιμάνι στο Ξυλοκερατίδι.

Το νησί ήταν μαγευτικό. Έρημα από τουρισμό την εποχή εκείνη, περνάγαμε την ώρα μας ψαρεύοντας με τη μικρή βαρκούλα τους, περπατώντας όλα τα μονοπάτια και κάνοντας ατελείωτες συζητήσεις στα μικρά μπαράκια και ταβερνάκια της Χώρας. Γυρίσαμε μετά την παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου!

Έκτοτε και για πολλά χρόνια επισκέφθηκα την Αμοργό σχεδόν όλες τις εποχές του χρόνου. Τόπος ιδιαίτερος με γραφικά χωριά, ωραίες παραλίες, αρχαιολογικό ενδιαφέρον, μονοπάτια για πεζοπορία, τόπος με απίστευτα θετική ενέργεια, που σε διαπερνά και σε κάνει να αισθάνεσαι ανάλαφρος και χαλαρός. Σε κερδίζει για πάντα.

Πρωτεύουσα του νησιού η Χώρα, βρίσκεται στο κέντρο του νησιού, ένας ολόλευκος παραδοσιακός οικισμός με δαιδαλώδη σοκάκια, εκκλησούλες, ανεμόμυλους και ένα εντυπωσιακό μεσαιωνικό κάστρο.

Είναι το κέντρο της νυχτερινής ζωής, αρκετά ταβερνάκια και μεζεδοπωλεία, το Τρίστρατο, ο Βασιλικός, το Λιοτρίβι μεταξύ αυτών, με όμορφα μικρά μπαράκια, όπως η Μποτίλια και το Γιασεμί και άλλα πολλά, με όμορφες μουσικές λάιβ και σοφιστικέ διάθεση.

Κάτω ακριβώς από τη Χώρα δεσπόζει το Μοναστήρι της Αμοργού, η Παναγιά η Χοζοβιώτισσα. Προκαλεί δέος, χτισμένο μέσα στο βράχο το 1088 μ.Χ. ατενίζοντας το Αιγαίο και την Αστυπάλαια στο βάθος.

Η Κάτω Μεριά βρίσκεται στο νότιο τμήμα του νησιού, αγροτική, ήρεμη, μακριά από την τουριστική ανάπτυξη. Στο δρόμο για την Κάτω Μεριά συναντάμε το Μετόχι του Αϊ-Γιώργη Βαλσαμίτη, όπου στα αρχαία χρόνια υπήρχε Υδρομαντείο. Στην Κάτω Μεριά υπάρχουν πολλές όμορφες παραλίες, η παραλία του Μούρου, κορυφαία κατά τη γνώμη μου παραλία του νησιού μαζί με εκείνη της Αγίας Άννας και η παραλία της Καλοταρίτισσας, απ’ όπου με καΐκι μπορείς να πας στο νησάκι Γραμβούσα με τα υπέροχα νερά.

Στα βόρεια του νησιού βρίσκεται η Αιγιάλη, το δεύτερο λιμάνι μετά τα Κατάπολα με τα υπέροχα γραφικά χωριά από πάνω της, τα Θολάρια και η Λαγκάδα. Η Θέα από τα Θολάρια υπέροχη. Καλό φαγητό στην Καλή καρδιά και νυχτερινή ζωή στα όμορφα μπαράκια στο λιμάνι της Αιγιάλης. Το ρακόμελο ρέει άφθονο.

Στο δρόμο προς την Αιγιάλη υπάρχει ο οικισμός του Ασφοντυλίτη, ένα μνημείο αγροτικής αρχιτεκτονικής, με κτίσματα από ξερολιθιές και ξύλινες σκεπές. Στις μεγάλες ακατέργαστες πέτρες των σπιτιών διακρίνονται βραχογραφίες, τις οποίες φιλοτέχνησε κάποιος που έμενε εκεί, ενώ υπάρχει και ταβερνάκι για να ξαποστάσουν οι περιπατητές.

Κάθε φορά όμως που επιστρέφω στην Αμοργό, επιστρέφω στους φίλους μου και σε εκείνον που ζει μόνιμα εκεί σχεδόν από τότε. Ο Επαμεινώνδας (Νώντας), ο καλύτερος από τους συμμαθητές μας, τελειώνοντας τη Νομική Αθηνών μάς εγκαταλείπει και εγκαθίσταται μόνιμα στα Κατάπολα στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Εγκαταλείπει και τις νομικές του γνώσεις και ασχολείται με τη βιολογική καλλιέργεια.

Η ιστορία και για εκείνον ξεκινάει στο μεσοπόλεμο, όταν ο παππούς Επαμεινώνδας επενδύει τα χρήματα που έφερε από την Αμερική και ακολουθώντας τα όνειρά του οργανώνει μια μικρή αγροτική επιχείρηση για την εποχή (ετήσιες και πολυετείς καλλιέργειες, ελαιοτριβείο, παραγωγή κρασιού κ.ά.).

Σήμερα και ύστερα από δουλειά είκοσι πέντε χρόνων, η παλιά αγροτική εγκατάσταση συνεχίζει να ζει και να παράγει σε ποικιλία και ποιότητα ξεχωριστή. Κάτι πέρα από αυτό που στεγνά λέμε βιολογική καλλιέργεια. Είναι ο συνδυασμός του χώρου, του τρόπου και προπάντων του ήθους. Κηπευτικά, εσπεριδοειδή, λάδι, κρασί, τυποποιημένα (βότανα, τουρσιά, μαρμελάδες κ.ά.) θα σας ανακαλέσουν ή θα σας μάθουν τις γεύσεις τις αυθεντικές (facebook Amorgos Organic).

Πυρήνας των καλλιεργούμενων χωραφιών και κέντρο διάθεσης των προϊόντων είναι το παλαιό περιβόλι, στις αιώρες του οποίου έχω κοιμηθεί πολλές νύχτες, και που στις σκιές του πάντα θα σας περιμένει ο Νώντας Γαβαλάς να σας φιλέψει.

Καλές διακοπές και καλό κόλλημα!

*Ο Θανάσης Βασίλαινας είναι οικονομολόγος, ιδιοκτήτης του εστιατορίου «Βασίλαινας».