Το νέο πρόσωπο του Κόδρα και η ολική επαναφορά της Καλαμαριάς 

Με το μετρό να οδεύει ολοταχώς για την Καλαμαριά, τη Θέρμη σε οικοδομικό οργασμό, τα σχέδια ανάπλασης της Αρετσούς, την αναμόρφωση του Φοίνικα και το Παλατάκι ως το επόμενο μεγάλο στοίχημα επανεκκίνησης της Καλαμαριάς, η ανατολική πλευρά της Θεσσαλονίκης μονοπωλεί το ενδιαφέρον και προετοιμάζεται για τη νέα εποχή της. Γιατί νομοτελειακά λόγω του μετρό, το κεντρικό διαμέρισμα και η ανατολική πλευρά της πόλης θα αρχίσουν να ανταλλάσσουν ξανά χνώτα και κοινωνικές συναναστροφές. (Όπως παλιά, τότε που η Νέα Κρήνη έσκαγε από ευμάρεια, τα καφέ και τα εστιατόρια δούλευαν φουλ και δεν υπήρχε νύχτα που το Ρεμέτζο, το Μιστράλ ή η Ρέμβη να μην είναι φίσκα). Παρόλο που δε με βγάζει τακτικά ο δρόμος στο Μικρό Έμβολο, όπως αρκετοί ακόμα έτσι αποκαλούν το Καραμπουρνάκι, μετρημένα πράγματα, μπραντς στο ZAK, για πανσέδες στην Ανθοκομική κάθε άνοιξη και ρέιβ το φθινόπωρο στο Παλατάκι που φιλοξενεί νύχτες του Reworks, εντούτοις παρακολουθώ με ζέση την προσπάθεια μεταμόρφωσης της Καλαμαριάς σε δυναμικό κόμβο. 

Οι καιροί είναι ιδανικοί. Και η Δευτέρα 20 Οκτωβρίου, τότε που θα μάθουμε ποια από τις 82 προτάσεις που κατατέθηκαν σχετικά με το μέλλον του πρώην στρατοπέδου Κόδρα θα υλοποιηθεί, είναι κοντά. Το ευρωπαϊκό έργο Bauhaus4MED στο οποίο συμμετέχει και ο Δήμος Καλαμαριάς με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, ένα πρόγραμμα που προωθεί τον συμμετοχικό σχεδιασμό, ζήτησε από το κοινό να συνδιαμορφώσει το μέλλον του Κόδρα, ώστε το πρώην στρατόπεδο να μεταμορφωθεί σε σύγχρονο πράσινο μητροπολιτικό πάρκο πολιτισμού και ανοιχτό δημόσιο χώρο αντί για αυτό το κρίμα που είναι τώρα. Λέω κρίμα, γιατί σε αντίθεση με το στρατόπεδο του Παύλου Μελά που τα αντίστοιχα έργα πήραν μπροστά, το στρατόπεδο Κόδρα συνεχίζουν να το λυμαίνονται ο χαμένος χρόνος, η μούχλα, η σαπίλα και η εγκατάλειψη, και ας παραδόθηκαν τα δύο στρατόπεδα ταυτόχρονα στους αντίστοιχους δήμους Καλαμαριάς και Σταυρούπολης. 

Κάλλιο αργά παρά ποτέ όμως για αυτά τα 500 στρέμματα - χρυσάφι με την απίστευτη ιστορική πυκνότητα στην οποία ανατρέχω εν τάχει: Το μέρος ήταν οθωμανικός στρατώνας μέχρι την απελευθέρωση του 1912, όταν έγινε ελληνικό στρατόπεδο με όνομα προς τιμή του Μακεδονομάχου Μιχάλη Μωραΐτη, που πολέμησε στα πέριξ με το ψευδώνυμο Κόδρας. Αργότερα εγκαταστάθηκαν εντός των ελληνικών χακί και οι πολύχρωμες στολές των δυνάμεων της Αντάντ. Οι Άγγλοι βρήκαν αρχαία κτερίσματα χρονολογημένα στο 3.000 π.Χ, την εποχή που οι κάτοικοι της αρχαίας Θερμαΐδας έχτισαν το λιμάνι της Αλίας, όπως ονομαζόταν το απάγκιο που άραζαν τα σκάφη τους μετά τα ταξίδια που έκαναν ως στην Κρήτη για να φέρουν κρασί. 

Λίγο να ψάξεις τις ζώσες μνήμες στην Καλαμαριά και είναι σίγουρο πως θα βρεις μαρτυρίες που θα κάνουν λόγο για τις τρομπέτες που σήμαιναν σιωπητήριο ή τις εγερτήριες σάλπιγγες, μιας και το στρατόπεδο έμεινε ενεργό μέχρι και το 1994. Οι πιο παλιοί θυμούνται ακόμα και τους αντιαεροπορικούς κανονιοβολισμούς όταν επιτίθονταν στη Θεσσαλονίκη τα ιταλικά αεροπλάνα, ή το πώς ανεγέρθηκε τη δεκαετία του ’60 το Παλατάκι, για να αποτελέσει θερινό ανάκτορο των βασιλέων. Άδικα: Ο διάδοχος Κωνσταντίνος διανυκτέρευσε εδώ μόνο μία φορά, προτιμώντας σε όλες τις υπόλοιπες επισκέψεις του τη θαλπωρή του Μεντιτεράνιαν. 

Ιστορίες, θρύλοι, αναμνήσεις από την εποχή που (ως και τα μέσα της πρώτης δεκαετίας του μιλένιουμ) στο Κόδρα φιλοξενούνταν δράσεις τέχνης. Επιστροφή στο σήμερα: Μέρος μιας Καλαμαριάς που σταδιακά ξεκολλά από το τέλμα και την ακινησία, η ανάπλαση του Κόδρα είναι άλλο ένα στοίχημα για τη δυναμική και ευπρόσδεκτη επιστροφή της συνοικίας στη διαρκή σύνδεσή της με το κεντρικό σώμα της πόλης.