Αναμνήσεις από τον σεισμό της Θεσσαλονίκης του 1978
Από το Μέγαρο Μπίλλη, που στεγάζει το Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης, περνάω τακτικά κάνοντας κάθε φορά την ίδια μαύρη σκέψη: Εδώ βρισκόταν η πολυκατοικία του ζόφου, η γωνία που το 1978 καταπλάκωσε στα ερείπιά της 49 ανθρώπους. 45 χρόνια μετά τον μεγάλο σεισμό των 6,6 ρίχτερ, κάποια σημεία της Θεσσαλονίκης επιμένουν να θυμίζουν πως «είμαστε δεν είμαστε, τίποτα δεν είμαστε, βρε». Μου εξομολογήθηκε τις προάλλες τις αναμνήσεις της μια φίλη που εκείνη τη νύχτα, δώδεκα χρονών, κοιμόταν ανύποπτη μερικά μέτρα μακριά από την πολυκατοικία του θανάτου της πλατείας Ιπποδρομίου. Το πατρικό της ήταν στα αρχαία της πλατείας Ναβαρίνου και εκείνη ονειρευόταν του καλού καιρού, ώσπου να την αρπάξει ο πατέρας της και σε χρόνο ρεκόρ να βρεθεί από την αχλή του ονείρου κάτω στη γη, που λίγο πριν είχε ανοίξει σαν καταπιόνα. «Τις επόμενες μέρες ο στρατός έστησε μεγάλες σκηνές εντός του ρωμαϊκού ερειπιώνα και έτσι για πολύ καιρό όλο εκείνο το καλοκαίρι κοιμόμασταν στου Γαλέριου, από φόβο μην τυχόν και ξανανοίξουν οι άσφαλτοι και οι πολυκατοικίες ξαναχορέψουν ντεθ μέταλ. Αδύνατον να τις ξεχάσω. Πολλές φορές πετάγομαι αλαφιασμένη από τον ύπνο, έχοντας την αίσθηση ότι τα ρίχτερ ξαναχτυπούν και στο βάθος της παραίσθησης που με τραντάζει, ακούω μια πένθιμη φωνή να καταμετρά τις απώλειες».
49 συνολικά νεκροί, 220 σοβαρά τραυματίες, 9.480 οικοδομές με μη επισκευάσιμες ζημιές προς κατεδάφιση και 23.500 κτήρια με σοβαρές βλάβες. Και όλα αυτά, εν τω μεταξύ, τα εφιαλτικά που η φίλη μου λέει πως την κατακυριεύουν «είναι επιχρωματισμένα σαν σινεμασκόπ, με πράσινες, κίτρινες και κόκκινες ανταύγειες, όπως τα αυτοκόλλητα που κολλούσαν στην εξωτερική όψη των κτηρίων οι υπηρεσίες ελέγχου, προκειμένου να γίνει γνωστή η κατοικισιμότητά τους ή όχι».
Εκτός από το Μέγαρο Μπίλλη και τον αστικό θρύλο που ήθελε την οκταόροφη πολυκατοικία να καταρρέει σαν χάρτινος πύργος επειδή ο ιδιοκτήτης του ζαχαροπλαστείου στο ισόγειο είχε αφαιρέσει μια κομβική κολώνα, η τύχη το έφερε χθες το βράδυ να παρτάρω εντός της στοάς Μαλακοπής, στο διάσημο κτήριο που το μεγάλο ρολόι στο κούτελό του διατηρεί τους δείκτες σταματημένους και ακούνητους στην ώρα που χτύπησε το κακό. Ήταν 11 και επτά πρώτα λεπτά, και πάντα εδώ σε αυτό το κτήριο ο χρόνος θα δείχνει 11 και επτά πρώτα λεπτά, σαν ένα άτυπο μνημείο που θα θυμίζει για πάντα τη στιγμή που χτύπησε την πόλη η κακιά η ώρα.
Δεν έχουν όλοι τραυματικές μνήμες από τον σεισμό του 1978. Η καλή μου, παιδούλα δέκα χρονών τότε, παραθερίστρια με την οικογένειά της στην Καλλικράτεια, έγραψε το ατομικό χρονικό της υπό μια πιο οτοφίξιον χιουμοριστική τρυφερή ματιά, μια ευμενή επιστροφή στο παρελθόν εκείνου του θεσσαλονικιώτικου καλοκαιριού που το σχέδιο Ξενοκράτης, το ΒΑΝ και οι Βαρώτσος - Παπαζάχος με τις προγνώσεις τους μονοπωλούσαν τις συζητήσεις.
Επιστρέφω στη φίλη που παραπάνω σας μετέφερα μέρος του σεισμικού μετατραυματικού στρες της, για να καταθέσω ένα άλλο παράδοξο που της συμβαίνει: Η ίδια που πετάγεται στον ύπνο της, κάποιες άλλες νύχτες στα όνειρά της επιστρέφει νοσταλγικά στο καλοκαίρι του 1978, «σε ένα καλοκαίρι που ο θάνατος, ο κίνδυνος και ο φόβος έφεραν τη Θεσσαλονίκη πιο κοντά. Στο ΑΠΘ ήταν σαν Γούντστοκ, με τις κιθάρες και τον κόσμο τις νύχτες να τραγουδάει στα γρασίδια, στην παραλία οι τηλεοράσεις μετέδιδαν στιγμιότυπα από το Μουντιάλ της Αργεντινής ανάμεσα στις δηλώσεις του Καραμανλή και τις αποφάσεις για το μέλλον της πόλης, και εγώ μέσα σε όλον αυτόν τον κυκεώνα του φόβου, φιλήθηκα για πρώτη φορά στη ζωή μου (γλώσσα!) με έναν συμμαθητή. Ήξερα πως με ήθελε, αλλά έως τότε δεν πέρασε από το μυαλό μου πως θα κάναμε κάτι, μέχρι που είπα γιατί όχι, ή τώρα ή ποτέ».
Περισσότερες σπάνιες φωτογραφίες από τον σεισμό της Θεσσαλονίκης του 1978 εδώ
29°
