Άνω Πόλη, πλατεία Βασίλη Τσιτσάνη. Αμυγδαλαία τρελή και αρωματοφορούσα, απέναντι ακριβώς από το άγαλμα του συνθέτη, είναι η πρώτη που υποδέχεται το λεωφορειάκι 22. Δεν είναι όπως τα συνηθισμένα μεγάλα του ΟΑΣΘ, στις ανηφόρες πατάει γκάζι και δεν κλατάρει. Δέκα θέσεων, μοιάζει με μίνι εκδρομικό, ίσως και με λεωφορειάκι νηπιαγωγείου, έτσι όπως είναι στολισμένο και βαμμένο με το σύνθημα «πάμε Άνω Πόλη». Τα δρομολόγια ξεκίνησαν πιλοτικά κι όπως είπε συγκινημένη μία κυρία «Σχολείο πήγαινα όταν ξεκίνησαν να συζητούν για να βάλουν μια γραμμή που θα μπαίνει στα εσώψυχα της γειτονιάς μας και τώρα που έγινα 70 χρονών επιτέλους την έβαλαν». Μία άλλη εξίσου γηραιά καλλονή ρωτά τον οδηγό με τι κριτήρια προσλήφθηκε. «Όπως όλοι» της απαντά. «Ξέρω, ξέρω» ανταπαντά η κορασίς ετών 79, «χήρα σταθμάρχη είμαι, διόρισε κόσμο και κοσμάκη στα τρένα ο μακαρίτης ο άντρας μου».
Οι Ανωπολίτες 60 και άνω δεν μπορούν να κρύψουν τη χαρά τους, καθώς το λεωφορειάκι 22 τριγυρίζει τα στενά, ανεβαίνει, κατεβαίνει, τους μεταφέρει από πλατεία Τερψιθέας σε πλατεία Καλλιθέας, κάποιοι βγαίνουν στο μπαλκόνι και το χαιρετούν, όπως έκαναν μικροί στους συμμάχους με την απελευθέρωση, καθισμένος στο πίσω κάθισμα χαίρομαι με τη χαρά τους. Είναι σαν να κάνεις mini bus tour με παρόμοιο τρόπο όπως στο ιστορικό κέντρο της Ρώμης με τα αντίστοιχα λεωφορεία 10 θέσεων του εκεί Δήμου.
Και είναι μια καταπληκτική ευκαιρία για τους Θεσσαλονικιούς να καβαλήσουν το λεωφορειάκι 22, που ξεκινάει από την Ολυμπιάδος, και να ανακαλύψουν την ομορφιά της μοναδικής αλώβητης συνοικίας της πόλης, εδώ που με το χρόνο ούτε μπορείς να αστειευτείς ούτε να κάνεις οικοδομικές και μπετατζήδικες νεοανεγειρόμενες λαμογιές. Ευκαιρία να μάθουν την ταβέρνα Ίγγλις και να εξερευνήσει ο ουρανίσκος τους πέρα από τους μεζέδες και το κοκκινέλι Ίγγλις. Να αποκωδικοποιήσουν το σύνθημα «Αυτές τις μέρες ο άνεμος μάς κυνηγά». Να πιουν έναν βαρύγλυκο στο καφενείο «Ο παππούς πήδηξε από το παράθυρο». Να θαμπωθούν από τα χρώματα, τα μαστόρικα παράθυρα και τα καλοδιατηρημένα παραδοσιακά σπίτια κάποιων δρόμων, που η ζωή και οι εικόνες της μοιάζουν καθηλωμένες σε αστικά ντεκόρ δεκαετίας ’60. Για όσους κυνηγούν πλάνα σπάνιας ομορφιάς και αρέσκονται να ξεψαχνίζουν το άστυ πέρα από τα καθιερωμένα, το λεωφορειάκι 22 θα τους μυήσει στο πιο όμορφο θεσσαλονικιώτικο ρεπεράζ.
Τούνδρα blues
Από την Ολύμπου το κόβω τέρμα κάτω προς τη θάλασσα ζιγκζαγκωτά, ανάμεσα από γέρικα κουφάρια πολυκατοικιών, άπειρα «Ενοικιάζεται», ανήλιαγα στενά που τα μπετά τους με τίποτα δεν μπορεί να τα φιλήσει το ανοιξιάτικο φως και η καινούργια ώρα. Προορισμός μου το Μουσείο Φωτογραφίας και η έκθεση «Αναζητώντας τη χαμένη πατρίδα» του Παύλου Κοζαλίδη. Από το πρώτο κιόλας κάδρο, είναι σαν ένα αόρατο χέρι να με πήρε, να με σήκωσε και να με έβαλε στην πιο φτηνή θέση του Υπερσιβηρικού, να διέσχισα Θεσσαλονίκη και Βαλκάνια, να μπήκα Ρωσία και ντουγρού μετά από δέκα μέρες ασταμάτητο ταξίδι να με ξέβρασαν τα κάρβουνα της ατμομηχανής σε Γεωργία, Τιφλίδα, Βατούμ και Κάσλα. Ασπρόμαυρες στέπες κι ερημιές, ελληνικό αίμα, ρυτίδες, φτώχεια, μισογεμάτα μπουκάλια βότκας σε τραπέζια γιορτών χωρίς γκουρμέ εδέσματα, μόνο ελιές ή φτηνό χαβιάρι για να μην κυλάει ξεροσφύρι. Σε αυτές τις περιοχές περιπλανήθηκε ο Κοζαλίδης ανακαλύπτοντας μιαν άλλη Ελλάδα μέσα στη Ρωσία. Κρύοι χειμώνες που τσακίζουν σώματα και ψυχές, εαρινές ανθοφορίες σε δάση αλλιώτικα από αυτά που συνηθίσαμε. Πορτρέτα ανθρώπων που φορούν τραγιάσκες ή φτωχιές δερματίνες, νύφες και γαμπροί, μοιρολόγια σε ανοιχτές κάσες, σχολεία δημοτικού με κοψομεσιασμένους πίνακες, κορίτσια που ξαπλώνουν για να ρουφήξουν ήλιο φορώντας το μπικίνι τους και πίσω τους να μην υπάρχουν μπιτς μπαρ, αλλά εργατοπολυκατοικίες - πάνελκα τίγκα στο ερείπιο και τη μελαγχολία.
Είναι συγκλονιστική η έκθεση του Κοζαλίδη αλλά και τόσο διακριτική η κάμερά του, είτε εισβάλλει σε σπίτια και ιδιωτικές στιγμές είτε στροβιλίζεται στο άπειρο του ουρανού και της ρώσικης γης, που είναι τόσο απέραντα σε εκείνη τη γωνιά του κόσμου που ώρες ώρες έχεις την αίσθηση πως θα «σπάσουν» την καδρωμένη εικόνα και θα ξεχυθούν περιλούζοντάς τα όλα, εσένα, το μουσείο, τον Υπερσιβηρικό, τον Θερμαϊκό, το λεωφορειάκι 22, ένας κόσμος, μια άνοιξη, πολλές αγάπες. A
13°
