Ένα εντυπωσιακό βίντεο από τις ακτές της Βρετανικής Κολομβίας αποκαλύπτει μια συμπεριφορά που κανείς δεν είχε καταγράψει μέχρι σήμερα: έναν λύκονα χρησιμοποιεί σχοινί και σημαδούρα για να τραβήξει στην ακτή μια παγίδα καβουριών και να φτάσει στο δόλωμα. Η ανακάλυψη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Ecology and Evolution και θεωρείται η πρώτη τεκμηριωμένη περίπτωση λύκου που χρησιμοποιεί εργαλείο στη φύση.
Το περιστατικό συνέβη στις 29 Απριλίου 2024. Στο βίντεο, ο λύκος μπαίνει στο νερό, αρπάζει τη σημαδούρα, τη φέρνει στην ακτή και έπειτα επιστρέφει για να τραβήξει σταθερά το σχοινί. Με συνεχείς κινήσεις προς τα πίσω, ανασύρει ολόκληρη την παγίδα και μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα καταφέρνει να φτάσει στο δόλωμα.
Ο Κάιλ Αρτέλ, οικολόγος που συμμετείχε στην έρευνα, είπε πως ενώ γνωρίζουμε ότι οι λύκοι είναι εξαιρετικά έξυπνοι, η καταγραφή αυτής της συμπεριφοράς ήταν «μια στιγμή που μας έπεσε το σαγόνι».
Για τους κατοίκους της περιοχής, το βίντεο έλυσε μια απορία μηνών. Η φυλή Heiltsuk προσπαθούσε να καταλάβει ποιος κατέστρεφε τις παγίδες που χρησιμοποιεί για να καταπολεμήσει τα χωροκατακτητικά πράσινα καβούρια. Οι παγίδες βρίσκονταν συχνά σκισμένες ή διαλυμένες, ακόμη και σε σημεία που θεωρούνταν πολύ βαθιά για επίσκεψη από άλλα ζώα.
Μόλις μία ημέρα μετά την τοποθέτηση κάμερας, καταγράφηκε ο υπαίτιος: ένας λύκος, που μάλιστα έδρασε με τέτοια ταχύτητα και ακρίβεια ώστε οι ερευνητές θεωρούν ότι είχε κάνει το ίδιο πολλές φορές στο παρελθόν.
Λίγους μήνες αργότερα, δεύτερη κάμερα κατέγραψε άλλον λύκο να τραβά το σχοινί μιας παγίδας. Αν και το βίντεο δεν ολοκληρώθηκε, οι ερευνητές βρήκαν δύο ανοιγμένες παγίδες στην ακτή, ενισχύοντας την εκτίμηση ότι η συμπεριφορά αυτή έχει διαδοθεί στην αγέλη.
Στην περιοχή της Heiltsuk Nation, οι λύκοι ζουν χωρίς ανθρώπινη πίεση ή κυνήγι, κάτι που πιθανόν τους δίνει τον χώρο και τον χρόνο να αναπτύξουν νέες δεξιότητες. Η τοπική παράδοση μάλιστα αναφέρει αρχαίες ιστορίες στις οποίες άνθρωποι και λύκοι μπορούσαν να μεταμορφώνονται ο ένας στον άλλο.
Αν και η χρήση εργαλείων έχει παρατηρηθεί σε εξημερωμένα ή αιχμάλωτα σκυλιά και ντίνγκο, δεν είχε ποτέ τεκμηριωθεί σε λύκο στη φύση. Παρόλο που πολλά ζώα χρησιμοποιούν εργαλεία — κοράκια με ξύλα, πάντα με μπαμπού, χταπόδια με «όπλα» από πλοκάμια — η καταγραφή λύκου να χειρίζεται ανθρώπινο αντικείμενο με τέτοια ακρίβεια θεωρείται σπουδαία.
Το περιστατικό ανοίγει και μια φιλοσοφική συζήτηση: για να πούμε ότι ένα ζώο χρησιμοποιεί εργαλείο, πρέπει να το έχει κατασκευάσει; Ή αρκεί η ικανότητα αξιοποίησης ενός υπάρχοντος αντικειμένου; Ο Αρτέλ το έθεσε απλά:
«Μιλάμε μέσω Zoom. Δεν έφτιαξα εγώ τον υπολογιστή, αλλά τον χρησιμοποιώ».
Οι ερευνητές ελπίζουν ότι η ανακάλυψη θα αλλάξει την αντίληψη του κοινού για τους λύκους, όπως άλλαξε η εικόνα των χιμπατζήδων μετά τις παρατηρήσεις της Τζέιν Γκούντολ.
«Βλέπουμε μια μορφή νοημοσύνης που μας είναι οικεία», είπε ο Αρτέλ. «Και αυτό μπορεί να μας κάνει να δείξουμε μεγαλύτερη κατανόηση και φροντίδα σε ένα είδος που συχνά παρεξηγείται».
