Υπό εξαφάνιση τα ψάρια του γλυκού νερού: Μειώθηκαν κατά 80% από το 1970

Τα ψάρια του γλυκού νερού στον κόσμο είναι κρίσιμα για την υγεία, την επισιτιστική ασφάλεια και τη διαβίωση εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων, αλλά υπόκεινται σε μία ολοένα αυξανόμενη απειλή, με ένα στα τρία είδη να είναι απειλούμενα με εξαφάνιση. Μία νέα μελέτη προειδοποιεί για την καταστροφική παγκόσμια μείωση που υφίστανται λόγω των φραγμάτων, των εξορύξεων, της εκτροπής υδάτων και της ρύπανσης που απειλούν τον άνθρωπο και τα οικοσυστήματα.

Τι σηματοδοτεί η παγκόσμια μείωση του πληθυσμού των ψαριών του γλυκού νερού 

Οι πληθυσμοί των μεταναστευτικών ψαριών έχουν συρρικνωθεί κατά περισσότερο από 80% από το 1970, σύμφωνα με νέα ευρήματα. Τα ψάρια του γλυκού νερού μειώνονται σε όλες τις περιοχές του κόσμου, αλλά αυτό συμβαίνει ταχύτερα στη Νότια Αμερική και την Καραϊβική, όπου η αφθονία αυτών των ειδών έχει μειωθεί κατά 91% τα τελευταία 50 χρόνια. Η περιοχή αυτή έχει τις μεγαλύτερες μεταναστεύσεις γλυκού νερού στον κόσμο, αλλά τα φράγματα, οι εξορύξεις και οι άνθρωποι που εκτρέπουν το νερό καταστρέφουν τα οικοσυστήματα των ποταμών. Στην Ευρώπη, οι πληθυσμοί των μεταναστευτικών ψαριών του γλυκού νερού έχουν μειωθεί κατά 75%, σύμφωνα με την τελευταία επικαιροποίηση του δείκτη Living Planet Index.

Τα μεταναστευτικά ψάρια του γλυκού νερού βασίζονται εν μέρει ή αποκλειστικά σε συστήματα γλυκού νερού - ορισμένα γεννιούνται στη θάλασσα και μεταναστεύουν πίσω στο γλυκό νερό ή το αντίστροφο. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορούν να κολυμπήσουν το πλάτος ολόκληρων ηπείρων και στη συνέχεια να επιστρέψουν στο ρεύμα στο οποίο γεννήθηκαν.

Η ρύπανση, τα φράγματα και η κλιματική κρίση απειλούν τα ψάρια

Αποτελούν τη βάση για τη διατροφή και τον βιοπορισμό εκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως. Πολλά ποτάμια, ωστόσο, δεν ρέουν πλέον ελεύθερα λόγω της κατασκευής φραγμάτων και άλλων εμποδίων, τα οποία εμποδίζουν τις μεταναστεύσεις των ειδών. Υπολογίζεται ότι υπάρχουν 1,2 εκατ. φράγματα σε όλους τους ευρωπαϊκούς ποταμούς.

Άλλες αιτίες της μείωσης περιλαμβάνουν τη ρύπανση από αστικά και βιομηχανικά λύματα, καθώς και την απορροή από δρόμους και καλλιέργειες. Η κλιματική αλλαγή μεταβάλλει επίσης τα ενδιαιτήματα και τη διαθεσιμότητα του γλυκού νερού. Η μη βιώσιμη αλιεία είναι μια άλλη απειλή.

Ο Herman Wanningen, ιδρυτής του World Fish Migration Foundation, ενός από τους οργανισμούς που συμμετείχαν στη μελέτη, δήλωσε: «Η καταστροφική μείωση των μεταναστευτικών πληθυσμών ψαριών είναι ένα εκκωφαντικό κάλεσμα αφύπνισης για τον κόσμο. Πρέπει να δράσουμε τώρα για να σώσουμε αυτά τα είδη-κλειδιά και τα ποτάμια τους.

»Τα μεταναστευτικά ψάρια είναι κεντρικής σημασίας για τους πολιτισμούς πολλών ιθαγενών λαών, τρέφουν εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και διατηρούν έναν τεράστιο ιστό ειδών και οικοσυστημάτων. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να τα αφήνουμε να ξεγλιστρούν σιωπηλά».

Το ένα τέταρτο των ειδών ψαριών του γλυκού νερού απειλούνται με εξαφάνιση, σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN), με τα μεταναστευτικά ψάρια να απειλούνται δυσανάλογα.

Η έκθεση εξετάζει τις πληθυσμιακές τάσεις 284 ειδών ψαριών του γλυκού νερού. Οι ερευνητές σημείωσαν επίσης ότι μπορεί να υπήρχαν σημαντικές μειώσεις πριν από το 1970, αλλά δεν υπήρχαν στοιχεία γι' αυτό.

Δεν υπήρχαν επίσης επαρκή δεδομένα για τον υπολογισμό των πληθυσμιακών μεταβολών στην Αφρική, αλλά οι ερευνητές σημειώνουν ότι πολλά είδη στην περιοχή αυτή αντιμετώπιζαν πολλαπλούς παράγοντες πίεσης.

Προηγούμενες έρευνες έχουν διαπιστώσει παρόμοιες «καταστροφικές» μειώσεις. Οι συγγραφείς της τελευταίας έκθεσης ζητούν καλύτερη μακροπρόθεσμη παρακολούθηση, αποκατάσταση και προστασία των ποταμών και άρση των εμποδίων στη μετανάστευση.

Μπορεί να αντιστραφεί η κατάρρευση των πληθυσμών των ψαριών του γλυκού νερού;

Οι ερευνητές θέλουν να βρουν εναλλακτικές λύσεις ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για τα χιλιάδες νέα υδροηλεκτρικά φράγματα που σχεδιάζονται σε όλο τον κόσμο. Πέρυσι, ένα ρεκόρ 487 εμποδίων αφαιρέθηκε σε 15 ευρωπαϊκές χώρες.

Η Michele Thieme, αναπληρώτρια διευθύντρια γλυκών υδάτων του WWF ΗΠΑ, δήλωσε: «Έχουμε τα εργαλεία, τις φιλοδοξίες και τη δέσμευση να αντιστρέψουμε την κατάρρευση των πληθυσμών των ψαριών του γλυκού νερού. Η προτεραιότητα στην προστασία, αποκατάσταση και συνδεσιμότητα των ποταμών είναι το κλειδί για τη διαφύλαξη αυτών των ειδών».

Ο Δρ David Jacoby, λέκτορας ζωολογίας στο Πανεπιστήμιο του Lancaster, δήλωσε ότι, ενώ η έκθεση επιβεβαιώνει τις ευρέως διαδεδομένες ανησυχίες για τα είδη του γλυκού νερού, «η έκταση της μείωσης, τόσο σε περιφερειακό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, εξακολουθεί να είναι συγκλονιστική».

«Οι απειλές που δημιουργούνται από τα εμπόδια στη μετανάστευση, τη ρύπανση, την άντληση νερού και την κλιματική αλλαγή γίνονται σωρευτικές», δήλωσε, προσθέτοντας ότι ο «τεράστιος» αντίκτυπος στα μεταναστευτικά είδη και ο αντίκτυπος στην αλιεία που συντηρούν απαιτούν αυξημένη παρακολούθηση για να βοηθήσουν στην επανασύνδεση των οικοσυστημάτων γλυκού νερού και θαλάσσιων οικοσυστημάτων.

Ο Δρ Anthony Acou, του Εθνικού Ινστιτούτου Ερευνών για τη Γεωργία, τα Τρόφιμα και το Περιβάλλον (INRAE) στη Γαλλία, επισήμανε ότι, καθώς πολλά είδη που μεταναστεύουν μεταξύ αλμυρού και γλυκού νερού περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους στη θάλασσα, είναι επίσης σημαντικό να ληφθούν υπόψη «πιέσεις όπως η τροποποίηση των ωκεάνιων ρευμάτων, η μείωση της παραγωγικότητας, τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, η κλιματική αλλαγή και τα παρεμπίπτοντα αλιεύματα».

«Για τη διατήρηση/διαφύλαξη του είδους, είναι κρίσιμο να κατανοήσουμε καλύτερα τον αντίκτυπο των πιέσεων τόσο στα θαλάσσια όσο και στα ενδιαιτήματα του γλυκού νερού, ώστε να βελτιώσουμε την κατανόησή μας και να στοχεύσουμε σε αποτελεσματικά μέτρα διαχείρισης», δήλωσε.

Πηγή: Guardian