Αφιέρωμα ΕΚΕ και Περιβάλλον 2023: Ο τρόπος που οι επιλογές μας καθορίζουν το περιβαλλοντικό μας αποτύπωμα
Της Αλίνας Χριστοπούλου
Αν σήμερα και όχι πολύ καιρό πριν –για την ακρίβεια πριν από έναν μήνα– βρισκόμουν στην πόλη Ubud, στο Μπαλί. Οι δείκτες του ρολογιού έδειχναν 5 ώρες μπροστά και χωροχρονικά αισθανόμουν πως ήμουν στο μέλλον. Οκτώ το πρωί τοπική ώρα, και στην πόλη μου τέσσερις. Στην Αθήνα ήταν νύχτα, οι περισσότεροι κοιμόντουσαν ή απολάμβαναν το βράδυ στην πόλη, ενώ εγώ είχα ήδη ξεκινήσει την πρώτη μου βόλτα στο νησί.
Είχα προαποφασίσει πως το ταξίδι αυτό θα ήταν διαφορετικό από όσα είχα κάνει μέχρι τότε. Πώς να μην ήταν εξάλλου; Βρισκόμουν για πρώτη φορά σε άλλη ήπειρο, στην Ασία, άκουγα μια διάλεκτο άγνωστη μέχρι τότε στα αυτιά μου και ερχόμουν σε επαφή με μια κουλτούρα που διαφέρει σε πολλά από τη δική μου. Από όταν πήρα την απόφαση να κάνω αυτό το ταξίδι, ήξερα ένα πράγμα: ήθελα να γνωρίσω τους ανθρώπους αυτής της χώρας, να ζήσω τη δική τους καθημερινότητα και να δω πώς σκέφτονται.
Οκτώ το πρωί στο Μπαλί και το νησί κυριολεκτικά τρέχει. Στέκομαι στο πεζοδρόμιο θέλοντας για λίγο να αφουγκραστώ την ενέργεια της πόλης. Ο δρόμος γεμάτος αυτοκίνητα και σκούτερ, πεζοί να προχωράνε δίπλα μου, ντόπιοι και τουρίστες – ο καθένας με τον δικό του σκοπό για εκείνη την ημέρα. Απέναντί μου μια μικρή επιχείρηση με κοσμήματα. Χωρίς να χαζέψω τη βιτρίνα, μπήκα μέσα. Τα ράφια ήταν γεμάτα σκουλαρίκια, βραχιόλια και κολιέ για όλα τα γούστα, θα έλεγε κανείς. Το καθένα από αυτά ξεχώριζε και όλα ήταν χειροποίητα! Άλλα φτιαγμένα από καρπούς φυτών και άλλα από την πέτρα ηφαιστείου του νησιού, με διαφορετικά χρώματα και σχήματα. Μια βιώσιμη τουριστική επιχείρηση που όλα τα προϊόντα ήταν φτιαγμένα από πρώτες ύλες. Η υπεύθυνη του μαγαζιού, χαμογελαστή και εξυπηρετική, με πλησίασε και πολύ ευγενικά με ρώτησε αν ήθελα κάποια βοήθεια. Δεν έχασα χρόνο και αφού είχαμε μείνει οι δυο μας πια στο μαγαζί, άρχισα να τη ρωτάω για την επιχείρησή της. Η συζήτησή μας έγινε στα αγγλικά και παρόλο που δεν μπορούσα να καταλάβω αρκετά από όσα έλεγε, η γλώσσα του σώματός της τα έλεγε όλα. Ο τρόπος που κουνούσε τα χέρια της δείχνοντας το μαγαζί και τα προϊόντα, μαρτυρούσε την περηφάνεια της και ταυτόχρονα την αγωνία της. Της μίλησα για τις μικρές επιχειρήσεις στην Ελλάδα, για τους μικρούς επιχειρηματίες που έχω γνωρίσει τους τελευταίους μήνες μέσα από τη δουλειά μου και για τις δικές τους αγωνίες που κατά διαστήματα μου είχαν εκμυστηρευτεί. Κουνούσε καταφατικά το κεφάλι δείχνοντάς μου ότι τους καταλαβαίνει. Πριν φύγω από το μαγαζί με σταμάτησε και μου είπε: «Το μαγαζί ήταν δική μου επιλογή. Το ρίσκο που πήρα στη ζωή μου για εμένα πέτυχε».
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα και με αφορμή αυτή τη γνωριμία αναρωτήθηκα για το πώς μας ορίζουν πολλές φορές οι επιλογές που κάνουμε. Τα όνειρά μας, οι επιτυχίες και οι αποτυχίες μας, τα σχέδιά μας, το επάγγελμά μας, οι φίλοι μας είναι μια σειρά από επιλογές που τις βασίζουμε σε μία και μόνο αφετηρία: τον εαυτό μας. Αν, όμως, στην «εξίσωση» των επιλογών μας προσθέταμε το περιβάλλον και το αποτύπωμα που αφήνουμε σε αυτό θα αλλάζαμε κάτι;
Τα τελευταία χρόνια, μιλάμε πολύ για κλιματική αλλαγή και βιωσιμότητα. Για το πόσο σημαντικό είναι να προστατεύουμε το περιβάλλον. Στην Ελλάδα, πολλές επιχειρήσεις ξεκινούν με πρόσημο το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα και αποτελούν τρανά παραδείγματα του όρου «βιωσιμότητα». Επιχειρήσεις με προϊόντα τα οποία όχι μόνο ξεχωρίζουν, αλλά είναι και φιλικά προς το περιβάλλον, όπως τσάντες από παλιές τέντες σπιτιών (3Quarters), ρούχα βαμμένα από ελληνικά βότανα (Christiana Vardakou) και χειροποίητα σαπούνια (Sabahat).
Αντίθετα, οι περισσότερες εξακολουθούν να αδιαφορούν. Αρκεί μια βόλτα στα «τουριστικά» μαγαζιά της Πλάκας και των νησιών για να καταλάβει κανείς τι επιλέγουν να προσφέρουν στους πελάτες τους. Αντί για μια αληθινή «γεύση» Ελλάδας, προωθούν χαμηλού κόστους προϊόντα από ευτελή υλικά, φερμένα από την άλλη άκρη του κόσμου.
Κάθε επιλογή είναι ένα καινούργιο «ταξίδι». Και αν αυτό το ταξίδι έχει πολλές παραμέτρους, τότε σίγουρα μία από αυτές θα πρέπει να είναι το περιβάλλον. Αν έπρεπε να δώσω ένα παράδειγμα, θα ήταν σίγουρα η μικρή επιχειρηματίας στο Μπαλί. Μια κοπέλα από άλλη ήπειρο και με διαφορετική κουλτούρα από τη δική μας επέλεξε να ξεκινήσει την επιχείρησή της με δύο στόχους: να κατασκευάζει τα δικά της κοσμήματα με φυσικά υλικά από τον τόπο της και ταυτόχρονα να αφήνει το λιγότερο δυνατό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Μπορούμε και εμείς!
