«Στα παιδικά μου χρόνια υπήρχαν μόνο τέτοια καλοκαίρια», λέει η θεία απολαμβάνοντας τον καφέ με κέικ στο σαλόνι. «Και τότε τα σχολεία κλείνανε στη Γερμανία όταν είχε καύσωνα», συμπληρώνει ο γιός. Η διαφορά με τότε είναι ότι σήμερα οι υψηλές θερμοκρασίες είναι συνεχώς θέμα στα μέσα ενημέρωσης και στις συζητήσεις μας, συμφωνούν και οι δύο. Τέτοιου είδους συζητήσεις είναι πλέον καθημερινές στη Γερμανία.
Ο ισχυρισμός, κυρίως μεγαλύτερων σε ηλικία, ότι θυμούνται με την παραμικρή λεπτομέρεια κάποιο θερμό καλοκαίρι ή ένα παγωμένο χειμώνα αποτελεί ευπρόσδεκτο επιχείρημα για τους αρνητές της κλιματικής αλλαγής. Αρκετές δεκαετίες μετά κάποιοι υποστηρίζουν ότι θυμούνται επακριβώς πόσες εβδομάδες πέρασαν στα κολυμβητήρια της πόλης τους σε θερμοκρασίες καύσωνα.
«Στη μνήμη μένουν κυρίως έντονες προσωπικές στιγμές και καθετί ακραίο που εντυπωσίασε», λέει ο μετεωρολόγος Αντρέας Φρίντριχ από την Γερμανική Μετεωρολογική Υπηρεσία DWD. O κόσμος θυμάται συχνότερα ιδιαίτερα ζεστά καλοκαίρια από ότι βροχερούς και κρύους χειμώνες. «Οι μνήμες έχουν ένα έντονο υποκειμενικό στοιχείο, δεν μπορούν ποτέ να είναι αξιόπιστες όπως η στατιστική», λέει ο γερμανός ειδικός στο γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων dpa.
Άλλο καιρός, άλλο κλίμα
«Ο καιρός και το κλίμα συγχέονται συχνά», λέει ο Αντρέας Φρίντριχ.Για να μπορούμε να μιλάμε για τάση θα πρέπει να παρακολουθήσουμε τα καιρικά φαινόμενα για ένα μεγαλύτερο διάστημα, όπως για παράδειγμα 30 χρόνια. Ο καθοριστικός παράγοντας είναι τα στατιστικά στοιχεία όχι το συναίσθημα. Βάσει των στατιστικών στοιχείων της DWD η θερμοκρασία τον Ιούνιο στο διάστημα 1991 – 2020 ήταν κατά μέσο όρο ένα βαθμό υψηλότερη από ότι την περίοδο 1961 – 1990. Μάλιστα ο φετινός Ιούνιος με πολλές ώρες ηλιοφάνειας και ελάχιστες βροχές ήταν με μέση θερμοκρασία 18,4 βαθμών θερμότερος κατά 2 βαθμούς.
«Ένας καύσωνας που χωρίς την κλιματική αλλαγή θα χαρακτηρίζονταν πιθανότατα ως το θερμότερο καιρικό φαινόμενο των τελευταίων 100 ετών, αντιμετωπίζεται πλέον σαν ένα κανονικό καλοκαίρι», δηλώνει η Φριντερίκε Ότο από το Ινστιτούτου Περιβαλλοντικών Αλλαγών (Environmental Change Institute) στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης: «Αυτό που δεν θα συνέβαινε ίσως ποτέ χωρίς την κλιματική αλλαγή χαρακτηρίζεται σήμερα ακραίο καιρικό φαινόμενο».
Αυτό αποδεικνύεται από μια και μόνο θερμοκρασία: τους 40 βαθμούς Κελσίου. Το ξεπέρασμα του ψυχολογικού ορίου των 40 βαθμών καταγράφηκε στη Γερμανία για πρώτη φορά το 1983 σε δύο μετεωρολογικούς σταθμούς, 100 περίπου χρόνια μετά τις πρώτες καταγραφές θερμοκρασιών το 1881. Την επόμενη φορά που η θερμοκρασία έσπασε ξανά το φράγμα των 40 βαθμών ήταν 20 χρόνια αργότερα, το 2003. Μεσολάβησαν άλλα 12 χρόνια για να καταγραφούν παρόμοιες θερμοκρασίες τον Αύγουστο του 2015 και μετά ξανά άλλα τέσσερα για να καταγραφούν και πάλι θερμοκρασίες άνω των 40 βαθμών.
Όλο και συχνότερα θερμοκρασίες πάνω από 40 βαθμούς
Βάσει των στατιστικών στοιχείων διαπιστώνεται ότι μικραίνουν τα διαστήματα, στα οποία καταγράφονται θερμοκρασίες πάνω από 40 βαθμούς.Από το 2015 πέρασαν μόλις τρία χρόνια για να ξεπεράσει και πάλι το θερμόμετρο στη Γερμανία τους 40 βαθμούς.«Σε 20 χρόνια είναι πιθανό να καταρρίπτεται κάθε καλοκαίρι το όριο των 40 βαθμών», εκτιμά ο Αντρέας Φρίντριχ. Σε όσους υποστηρίζουν ότι και παλαιότερα υπήρχαν το καλοκαίρι πολλές μέρες με θερμοκρασίες πάνω από 40 βαθμούς ο μετεωρολόγος της DWD αποδίδει «διαστρεβλωμένη υποκειμενική αντίληψη».
«Στην Ευρώπη τα κύματα καύσωνα θα αυξηθούν δραστικά τις επόμενες δεκαετίες», λέει ο κλιματολόγος Κλάους Χάουσταϊν από τη Λειψία. Οι φετινές μικρές περίοδοι με ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες «αποτελούν προειδοποίηση για το τι θα επακολουθήσει σε περίπτωση που δεν λάβουμε μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής».
11°
