Η κατασκευή υπερανθρώπων ή το πώς οι οδηγοί F1 έγιναν cyborgs

Το Γκραν Πρι του Κατάρ μού φάνηκε —φάνηκε σε όλους μας—  μια από τις σκληρότερες δοκιμασίες στην ιστορία του μηχανοκίνητου αθλητισμού. Δεν θυμάμαι κάτι παρόμοιο: έχω δει αγώνες με δύσκολες καιρικές συνθήκες —όπως εκείνος στον Καναδά το 1978 και εκείνος στο Μπαχρέιν το 2005· έχω δει και αγώνες με πολλές αποχωρήσεις, ατυχήματα και γενική ατμόσφαιρα χάους. Αλλά, καθώς στο πέρασμα του χρόνου οι οδηγοί επιδιώκουν όλο και υψηλότερες ταχύτητες, όλο και καλύτερες επιδόσεις, στη Φόρμουλα 1 αγωνίζονται πλέον υπεράνθρωποι: παρά την τεχνολογία που αναπτύσσεται και τα μέτρα ασφαλείας που τελειοποιούνται, η F1 απαιτεί υπερφυσικές ιδιότητες.

Αν και ο αγώνας στο Κατάρ έγινε τη νύχτα, η θερμική αίσθηση στο Λουσαΐλ ήταν 40 βαθμοί Κελσίου, με υγρασία 60-70%. Στα μονοθέσια οι οδηγοί ένιωθαν να φλέγονται: ο Αμερικανός Logan Sargeant που έτρεχε με τη Williams, άντεξε 40 γύρους και ύστερα σύρθηκε με το όχημα στα πιτς, όπου βγήκε σε άθλια κατάσταση και μεταφέρθηκε στο ιατρείο. Ο Esteban Ocon τερμάτισε 7ος, αλλά, από τις δηλώσεις του, φαίνεται πως τα είδε όλα: «Κέρδισα έξι πόντους, τους δυσκολότερους πόντους όλων των εποχών. Ο αέρας στο πιλοτήριο ήταν φρικτός, σαν να φλεγόταν το κράνος μου: ένιωθα σαν να βρισκόμουν στην κόλαση από το σημείο εκκίνησης. Έκανα εμετό μέσα στο μονοθέσιο δύο φορές. Μετά κατάφερα να συγκεντρωθώ σε αυτό που έπρεπε να κάνω, το κεφάλι, ο νους, είναι το σημαντικότερo πράγμα σε αυτό το άθλημα. Ας επιστρέψουμε στο Κατάρ τον Δεκέμβριο, όχι τον Οκτώβριο, ποτέ τον Οκτώβριο», είπε ο 27χρονος Ocon. Παρόμοια εμπειρία περιέγραψαν ο Fernando Alonso, ένας από τους πιο έμπειρους οδηγούς F1, o oποίος χαρακτήρισε τον αγώνα στο Κατάρ «τον πιο σκληρό της τελευταίας εικοσαετίας» και ο Charles Leclerc που διαμαρτυρήθηκε για την αφυδάτωση η οποία χειροτέρεψε την όρασή του  και κατέστησε πολύ δύσκολο τον έλεγχο του μονοθέσιου. Όπως είπε ο Lando Norris, ίσως η απίστευτη ταλαιπωρία των οδηγών δεν φαινόταν στην τηλεόραση· όμως, όλοι είδαμε τον Lance Stroll στο ασθενοφόρο: ο άνθρωπος έπαθε θερμοπληξία και λιποθύμησε· έπεσε ξερός. Ακόμα και οι supermen έχουν όρια.

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, αυτά τα όρια έχουν επεκταθεί πολύ. Όταν ήμουν μικρή θαύμαζα τον Jackie Stewart ως υπεράνθρωπο· οι λίγο μεγαλύτεροι από μένα θαύμαζαν ακόμα περισσότερο τον Jim Clark: αλλά, ο Clark είχε φύγει από τη ζωή προτού να είμαι σε θέση να τον ξέρω· σκοτώθηκε το 1968 οδηγώντας Lotus σε έναν αγώνα Formula 2 στο Hockenheim. Έτσι κι αλλιώς, οι «υπεράνθρωποι» της εποχής όταν ανακάλυπτα τον μηχανοκίνητο αθλητισμό, ήταν ο Jackie Stewart, o ήδη παλαίμαχος John Surtees, ο Βραζιλιάνος Emerson Fittipaldi και ο Clay Regazzoni. Τότε οι αγώνες ήταν πιο επικίνδυνοι από όσο είναι σήμερα: κάθε χρόνο θρηνούσαμε θύματα· καθώς αναπτύσσονταν υψηλότερες ταχύτητες —υψηλότερες κατά λιγοστά χιλιόμετρα κάθε δεκαετία— οι απώλειες αυξάνονταν, λες και τα μέτρα ασφαλείας δεν ακολουθούσαν την πρόοδο της ταχύτητας. Από τότε που άρχισα να παρακολουθώ αγώνες, είδα τον Helmuth Koinigg να χάνει τη ζωή του στο Watkins Glen, τον Tom Pryce στο Kyalami της Νότιας Αφρικής, τον «σούπερ Σουηδό» Ronnie Peterson στη Monza, τον Ayrton Senna στο Σαν Μαρίνο. Αυτές οι απώλειες μείωναν κάπως την εντύπωση του υπερανθρώπου: όμως, με το πέρασμα του χρόνου, οι οδηγοί άρχισαν να μοιάζουν όλο και περισσότερο με μηχανικά εξαρτήματα των οχημάτων τους· με περίπλοκες κατασκευές υψηλών προδιαγραφών που αντέχουν στις πιο ακραίες δοκιμασίες. Η δύναμη της θέλησης και ο πόθος της νίκης έχουν φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα, σε μια μορφή μονομανίας.

Οι Millennials οδηγοί —o Valtteri Bottas, o Lewis Hamilton— και οι ακόμα νεότεροι, όπως ο Charles Leclerc, είναι αεροδυναμικά πλάσματα, προετοιμασμένα όπως συνέβη στο Κατάρ, να αντιμετωπίζουν καιρικές συνθήκες οι οποίες προστίθενται στην πίεση της επιτάχυνσης που βασανίζει το ανθρώπινο σώμα. Το επίπεδο της φυσικής τους κατάστασης προκαλεί δέος. Οι ομάδες ξοδεύουν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια και πολλές χιλιάδες ανθρωποώρες σε αεροδυναμικές σήραγγες και σε πίστες δοκιμών προσπαθώντας να μειώσουν το βάρος των μονοθέσιων και να βελτιώσουν την αεροδυναμική απόδοση —κλάσματα δευτερολέπτου για τον κάθε γύρο· εξάλλου, το βάρος και η φυσική κατάσταση του οδηγού είναι εξίσου σημαντικά με τη μηχανική τεχνογνωσία. Το αναφέρω επειδή παλιότερα οι πιλότοι είχαν το περιθώριο να κάνουν τη ζωή του πλέιμποϋ —εκτός αν επρόκειτο για μέρος της μυθολογίας των αγώνων: σήμερα πάντως, ίσως από τις πρώτες μέρες του Michael Schumacher, οι ομάδες διαμορφώνουν ασκητικά άτομα που να μπορούν να αντέχουν τη σχεδόν αφόρητη ατμόσφαιρα μέσα στο μονοθέσιο και να επιτυγχάνουν υπεράνθρωπη διανοητική συγκέντρωση και εξίσου υπεράνθρωπα ταχείες αντιδράσεις και αντανακλαστικά. Η Φόρμουλα 1 είναι άθλημα αντοχής: στα 265 χιλιόμετρα ανά ώρα, οι οδηγοί φτάνουν τους 200 καρδιακούς παλμούς το λεπτό, περίπου όπως ένας μαραθωνοδρόμος που περνά τη γραμμή τερματισμού, ενώ ο λαιμός τους πρέπει να υποστηρίζει δύναμη έως 24 κιλά — για να προπονηθούν αφιερώνουν 45 λεπτά σηκώνοντας βάρη 10 κιλών με τον λαιμό τους. Ένας κανονικός άνθρωπος θα δυσκολευόταν να κάνει κάτι τέτοιο πάνω από έξι φορές. Επίσης, το βάρος έχει ζωτική σημασία, επομένως οι οδηγοί προσπαθούν να ελαχιστοποιήσουν το σωματικό λίπος και να χτίσουν χρήσιμους μυς: αν ένας από μας έχει μέσο σωματικό λίπος 10-20%, οι οδηγοί γκραν πρι έχουν γύρω στο 8%. Τέλος, σε ένα γκραν πρι, ένας οδηγός χάνει περίπου 3 κιλά σε ιδρώτα και καίει περίπου 3.000 θερμίδες. Αλλά, για να τερματίσει κανείς χρειάζεται προπάντων χαρακτήρα: ψυχραιμία υπό έντονη πίεση· ακλόνητη συγκέντρωση —ένα μικροσκοπικό λάθος αρκεί για να προκαλέσει ήττα και ατυχήματα.    

Ο φανατισμός της φυσικής κατάστασης γίνεται συχνά φανατισμός της νόησης. Ένας λόγος που ο Max Verstappen δεν κερδίζει τη συμπάθεια είναι ακριβώς αυτό· ο 26χρονος Ολλανδός δεν φαίνεται να ξέρει τίποτα πέρα από τους αγώνες αυτοκινήτων· ακόμα και το σώμα του είναι φτιαγμένο έτσι ώστε να ταιριάζει στο μονοθέσιο. Παλιότερα, εκτός του ότι, όπως είπα, πολλοί οδηγοί δεν ζούσαν ως πρωταθλητές —αντιθέτως, επιδίδονταν σε ξεφαντώματα— υπήρχαν και μερικοί που δεν θα χωρούσαν καν σε σημερινό μονοθέσιο: ο Jose Froilan Gonzalez θα σφήνωνε σίγουρα. Ως θεατής, ή μάλλον ως γυναίκα θεατής —πιθανώς σ’ αυτή την περίπτωση να παίζει κάποιο ρόλο το φύλο— η F1, γενικά οι αγώνες αυτοκινήτων, μού φαίνονταν παλιότερα πιο σέξι. Ο γλεντζές James Hunt, ο τρελός Ιρλανδός Eddie Irvine και οι σούπερ σταρ των ΜΜΕ όπως ο Stirling Moss και ο Mike Hailwood —ο Μike the Bike— έκαναν τους αγώνες διασκεδαστικούς· δεν ασχολούμασταν μόνο με τις επιδόσεις τους αλλά και με τις μικρές τους εκκεντρικότητες: Μα στα σοβαρά ο Fittipaldi στράφηκε στα θεία ως «αναγεννημένος χριστιανός»; Όντως ο James Hunt έκανε σεξ με 33 αεροσυνοδούς; Ο Kimi Raikkonen μεταμφιεζόταν σε γορίλα; Πράγματι, μια μάντισσα είχε πει στον Hailwood ότι θα πεθάνει στα 40 κι ότι θα τον χτυπήσει φορτηγό; Τέτοια πράγματα.

Σε σύγκριση με όλους εκείνους τους τζέντλεμεν, τους πλέιμποϋ και τους εκκεντρικούς, οι σύγχρονοί μας δεν είναι αρκετά ενδιαφέροντες· ίσως κανείς από μας δεν θα τους ήθελε στην παρέα του.

Σχετικό Άρθρο

Αυτοκινηση Formula 1: Ο Σαρλ «Πάρσιφαλ» Λεκλέρ ζει για να οδηγεί

Αντώνης Παγκράτης 21.11.2023, 08:38

Τα cyborgs είναι κάπως βαρετά.