Τα γλυπτά του Παρθενώνα απαιτούν σεβασμό απ’ όλους
Αν ο πρωθυπουργός υπερέβη τα εσκαμμένα και αυτό αγρίεψε τον Σούνακ έχει το δίκιο με το μέρος του. Δεν πήγε ούτε να ζητιανέψει, ούτε να ζητήσει δανεικά. Την ιστορία μας διεκδικεί
Γλυπτά του Παρθενώνα: Οι προσπάθειες του Κυριάκου Μητσοτάκη για την επιστροφή τους, η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας και ο σεβασμός στην ιστορία κάθε έθνους
Ο Ρίσι Σούνακ είναι σίγουρος ότι τα γλυπτά που μετέφερε ο Έλγιν στο Λονδίνο το μακρινό 1801 τα είχε αγοράσει κανονικά, από τους Οθωμανούς. Απλώς δεν έχει πρόχειρη την απόδειξη. Και για αυτό εκνευρίστηκε και ακύρωσε το ραντεβού με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και με το δίκιο του. Δεν τα έκλεψε ο λόρδος, πώς μας πέρασε από το μυαλό μια τόσο βέβηλη σκέψη; Μόνο έβαλε τους δικούς του να δουλέψουν πριόνι, καλέμι και σφυρί για να τα αποκολλήσουν με τον πιο βάρβαρο τρόπο από τις μετόπες, τα αετώματα και τη ζωφόρο του Παρθενώνα και να αφήσουν να καταρρεύσουν τα υπόλοιπα. Δηλαδή να καταστρέψουν το πιο σημαντικό έργο τέχνης της αρχαίας Ελλάδας και ένα από τα κορυφαία μνημεία του παγκόσμιου πολιτισμού. Γιατί ήταν «κοσμοκράτορας». Και ως τοιούτος έκανε ό,τι ήθελε και ό,τι συνέφερε στην κοσμοκράτειρα πατρίδα του.
Ωστόσο η αποικιοκρατία και η αυτοκρατορία είναι παρελθόν εδώ και πολλά χρόνια. Ο κόσμος άλλαξε και η ύβρις του Έλγιν είναι απλώς μια σκοτεινή κηλίδα στην Ιστορία του 19ου αιώνα. Τα κράτη έχουν ανακαλύψει σύγχρονες και ειρηνικές μεθόδους να επιλύουν τις διαφορές του παρελθόντος και να αποδίδουν την πρέπουσα δικαιοσύνη. Όχι μόνο για λόγους νομικούς, αλλά και για ηθικούς και αισθητικούς. Ειδικά όταν πρόκειται για δημιουργίες παγκόσμιας ιστορικής σημασίας. Και η επιστροφή τους θραύσματος Fagan από το Παλέρμο στον λίθο VI της ανατολικής ζωφόρου είναι μια τεράστια πρώτη νίκη στο επίπεδο του συμβολισμού που μας δείχνει τον δρόμο, όπως αναφέρει και ο γενικός διευθυντής του μουσείου της Ακρόπολης Νίκος Σταμπολίδης σε πρόσφατη συνέντευξή του. Αλλά άλλο Ιταλία, με την τεράστια αρχαία ιστορία, και άλλο Βρετανία. Φυσικά και δεν είναι θέμα λαών, αφού το 66% του βρετανικού λαού επιθυμεί και απαιτεί την επανένωση των γλυπτών στο Μουσείο της Ακρόπολης. Είναι θέμα πολιτικών αποφάσεων και κυβερνητικής επιλογών. Και εδώ ακριβώς προκύπτει η αναζήτηση της κατάλληλης φόρμουλας που θα επιτρέψει την επιστροφή, χωρίς να φανεί κάποιος ηττημένος πολιτικά.
Έτσι εδώ και καιρό γίνονταν αθόρυβες διαπραγματεύσεις οι οποίες είχαν προχωρήσει σε τέτοιο βαθμό που εθεωρείτο επικείμενη μια συμφωνία. Σε βάση πολιτική, όχι νομική. Και γι’ αυτό η ελληνική πλευρά δεν ομιλούσε για επιστροφή, για να μη ζορίσει τους Εγγλέζους, αλλά για «επανένωση» και «αμοιβαία επωφελή λύση». Ή για «μόνιμο δανεισμό», δηλαδή για «δανεικά και αγύριστα», με αντάλλαγμα κάποιες περιοδικές εκθέσεις ελληνικών αρχαιοτήτων στο Βρετανικό Μουσείο. Για να μη μείνει άδειο όταν φύγουν τα πριονισμένα. Αλλά οι πρόσφατες εξελίξεις και το «επεισόδιο» ανάμεσα στους πρωθυπουργούς των δύο χωρών άνοιξε το θέμα με απρόβλεπτες συνέπειες. Από μια άποψη η υπόθεση πήγε πίσω, από μια άλλη ο Σούνακ κατέγραψε μεγάλη ήττα, έκανε μια απρεπή γκάφα η οποία θα επιταχύνει τις διαδικασίες και τα γλυπτά θα πάρουν τη θέση που τους ανήκει όχι πάνω στο Παρθενώνα βεβαίως, αλλά, απέναντι, στο Μουσείο της Ακρόπολης.
Λέγεται ότι ο Σούνακ πιάστηκε στα δίχτυα της ακροδεξιάς πτέρυγας των Τόρηδων που θεωρεί προδοσία την επιστροφή των γλυπτών, καθώς έρχονται και εκλογές. Λέγεται ακόμα ότι ήταν λάθος του Μητσοτάκη να κάνει σχετική αναφορά και να ανεβάσει τους τόνους στην επίμαχη συνέντευξη στο ΒΒC. Μπορεί και οι δύο πλευρές να θέλουν και να εργάζονται ώστε να πέσουν οι τόνοι αλλά η ζημιά έχει γίνει και το κλίμα ψύχρανε, όπως και να το κάνουμε. Φυσικά και η ελληνοβρετανική φιλία και συνεργασία δεν κινδυνεύει από τέτοια γεγονότα που σύντομα θα αποχωρήσουν από την επικαιρότητα. Ωστόσο το γεγονός καταγράφηκε στο ημερολόγιο της διεκδίκησης των γλυπτών του Παρθενώνα και αυτό έχει τη δική του πολιτική βαρύτητα.
Η Ελλάδα μπορεί να είναι μια μικρή το δέμας χώρα αλλά είναι μέλος της ΕΕ και σύμμαχος στο ΝΑΤΟ. Δεν μπορεί να είναι μονίμως το καλό και υπάκουο παιδί που περιμένει το έλεος των ισχυρών. Να είναι καλή όταν πληρώνει από το υστέρημά της ένα σκασμό δολάρια για αγορά στρατιωτικού υλικού και κακή και ατίθαση όταν διεκδικεί τα θραύσματα της Ιστορίας της. Να τη χειροκροτούν για τη συμφωνία των Πρεσπών, από την οποία δεν κέρδισε απολύτως τίποτα, αλλά να μη λένε κουβέντα στους γείτονες που χρησιμοποιούν ανερυθρίαστα το όνομα «Μακεδονία», καθαρό. Δεν γίνεται να θεωρούν τα σύνορά της ως σύνορα της Ευρώπης και να της ζητούν να τα προστατέψει, αλλά σε κάθε ευκαιρία να της την πέφτουν βάρβαρα με στημένα δημοσιεύματα ως ανάλγητο παραβάτη διεθνών συμφωνιών όταν συμβαίνουν πραγματικά ή εικονικά ατυχήματα με τους λεγόμενους παράτυπους μετανάστες.
Και αν ο πρωθυπουργός υπερέβη τα εσκαμμένα και αυτό αγρίεψε τον Σούνακ έχει το δίκιο με το μέρος του. Δεν πήγε ούτε να ζητιανέψει, ούτε να ζητήσει δανεικά. Την ιστορία μας διεκδικεί. Αυτά που κλάπηκαν με τρόπο βάρβαρο από την πατρίδα. Και αν η στάση του χαρίζει, όπως γράφεται, το ΗΒ στην Τουρκία, αλίμονο αν είμαστε τόσο αδύναμοι και μόνοι στις διαφορές μας με τους γείτονες. Αλίμονο αν οι συμμαχίες μας κρέμονται από τα γλυπτά του Παρθενώνα και τα καπρίτσια μιας βρετανικής κάστας. Να το κλείσουμε τότε το μαγαζί και να πάμε όλοι μετανάστες στον ισχυρό Βορρά. Εκεί που δίνουν τόση σημασία στην αρχαία ιστορία ώστε να τους κλέψουν εκ των έσω 2.000 αρχαία αντικείμενα από το Βρετανικό μουσείο χωρίς να το πάρουν χαμπάρι.
Η Ελλάδα δεν είναι πλέον ψωροκώσταινα και αυτό καλό είναι να το καταλάβουμε κάποια στιγμή όλοι. Αντιπολιτευόμενοι και συμπολιτευόμενοι. Και μπράβο σε όσα κόμματα της αντιπολίτευσης στηρίζουν, έστω με αστερίσκους, την κυβέρνηση στο θέμα αυτό. Η εξωτερική μας πολιτική ασκείται από την εκάστοτε κυβέρνηση αλλά το μέτωπο προς τα έξω επιβάλλεται να είναι αρραγές. Διότι μόνο έτσι σε υπολογίζουν. Και αυτό δεν έχει να κάνει με εθνικισμούς, ούτε με πατριδοκαπηλία. Έχει να κάνει μόνο με ηθική και δικαιοσύνη. Όσο ακόμα υπάρχουν εθνικά κράτη, όσο δηλαδή υπάρχει ακόμα Ιστορία, θα απαιτείται σεβασμός τουλάχιστον στην ιστορία κάθε έθνους. Όταν όλα γίνουν πολτός και ίσωμα, το ξανασυζητάμε.
