O Γιούνκερ, ο Ντράγκι και ο ανύπαρκτος προϋπολογισμός

Μέσα σε μία εβδομάδα τα είδαν σχεδόν όλα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Γιούνκερ είχε ένα πολύ δύσκολο ξεκίνημα εξαιτίας της εμπλοκής του, την περίοδο που ήταν πρωθυπουργός, στη λειτουργία του φορολογικού παραδείσου του Λουξεμβούργου. Ο πανίσχυρος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας κ. Ντράγκι προειδοποίησε, απευθυνόμενος στα μέλη της Επιτροπής Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ότι πρέπει να προχωρήσουν οι διαρθρωτικές αλλαγές στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες με παρόμοια προβλήματα. Τέλος, η συμμετοχή μου, μέσω της Επιτροπής Προϋπολογισμού, στη μάταιη προς το παρόν αναζήτηση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού για το 2015 με οδήγησε στο συμπέρασμα ότι η υπερβολικά σφιχτή διαχείριση αποτελεί πλέον τον ευρωπαϊκό κανόνα.

Οι κανόνες του παιχνιδιού

Οι επιθέσεις που δέχτηκε ο κ. Γιούνκερ στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δεν πρέπει να αποδοθούν στο ειδικό φορολογικό καθεστώς του Λουξεμβούργου γιατί όπως προέκυψε από τη συζήτηση τα 22 από τα 28 κράτη μέλη προσφέρουν ειδικές φορολογικές διευκολύνσεις στις πολυεθνικές επιχειρήσεις, στους βαθύπλουτους και τα ιδρύματα. Δεν υπάρχει διάθεση, σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, για την επεξεργασία και εφαρμογή κοινής φορολογικής νομοθεσίας. Επομένως η πίεση που δέχτηκε ο κ. Γιούνκερ έχει περισσότερο σχέση με την αμφισβήτηση του ηγετικού ρόλου και των πρωτοβουλιών του παρά με τη διαχείριση των ευρωπαϊκών φορολογικών παραδείσων.

Για να δώσουμε ένα συγκεκριμένο παράδειγμα, το επενδυτικό «πακέτο» Γιούνκερ που είναι ύψους 300 δισ. ευρώ, καλύπτει μία τριετία και ενδιαφέρει άμεσα την Ελλάδα, θα πρέπει να περάσει μέσα από ένα πολιτικό ναρκοπέδιο για να εφαρμοστεί.

Τους κανόνες του παιχνιδιού όρισε με το δικό του τρόπο και ο Μάριο Ντράγκι, αναλύοντας την πολιτική του στην Επιτροπή Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στην οποία συμμετέχω. Υπογράμμισε ότι σε αυτή τη φάση δεν τίθεται θέμα μείωσης ή αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους και πως έχει άμεση προτεραιότητα η προώθηση των διαρθρωτικών αλλαγών στη χώρα μας. Ο κ. Ντράγκι επισημαίνει σε κάθε ευκαιρία ότι χώρες σαν την Ελλάδα ή την πατρίδα του την Ιταλία πρέπει να τα δώσουν όλα για να προωθήσουν τις αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές και να κάνουν την οικονομία τους περισσότερο ανταγωνιστική. Υποστηρίζει ότι η νομισματική πολιτική που ακολουθεί η ΕΚΤ μπορεί να δίνει ευκαιρίες στην πραγματική οικονομία μειώνοντας το κόστος του χρήματος, αυξάνοντας τη ρευστότητα και προκαλώντας τη διολίσθηση του ευρώ έναντι του δολαρίου, δεν πρόκειται όμως να αποδώσει εάν δεν συμπληρωθεί από τις αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές και μια σοβαρή επενδυτική προσπάθεια.

Αν και είναι σε θέση να κρατάει αποστάσεις από το Βερολίνο και να επιβάλλει συχνά τις απόψεις του στους εκπροσώπους του, συμφωνεί με την κ. Μέρκελ και τους συνεργάτες της ότι το «κούρεμα» του χρέους του ελληνικού Δημοσίου είναι αδιανόητο και η αναδιάρθρωσή του, με τη χρονική επέκταση της αποπληρωμής του από τα 30 στα 50 χρόνια, πρόωρη.

Για μια χούφτα ευρώ

Η συμμετοχή μου στην αναζήτηση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού για το 2015 με έπεισε ότι δεν υπάρχουν περιθώρια για δημοσιονομικές πρωτοβουλίες υπέρ των λιγότερο αναπτυγμένων χωρών της ΕΕ και των προβληματικών χωρών της Ευρωζώνης.

Πήρα μέρος στη λεγόμενη διαδικασία συμβιβασμού όπου εκπρόσωποι του Συμβουλίου, της Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου διαπραγματεύονται για να φτάσουν σε έναν τελικό συμβιβασμό. Ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός είναι της τάξης του 1% του ΑΕΠ και ανέρχεται γύρω στα 150 δισ. ευρώ. Το Συμβούλιο έχει την τάση να τον ψαλιδίζει, ενώ αρνείται να συμβάλει στην κάλυψη των καθυστερούμενων οφειλών, που ανέρχονται ήδη στα 23 δισ. ευρώ, και σε μια μικρή έστω αύξηση των κονδυλίων για τις πολιτικές που θεωρούνται στρατηγικής σημασίας, όπως είναι η ανάπτυξη της έρευνας, της βασικής υποδομής, η απασχόληση των νέων.

Είναι τέτοια η εσωστρέφεια των κυβερνήσεων των κρατών μελών, ώστε αρνούνται να καταθέσουν στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό ακόμη και τα πρόστιμα, ύψους μερικών δισ. ευρώ, που επιβάλλονται σε διάφορα καρτέλ πολυεθνικών, στις τράπεζες που καταφεύγουν σε παράνομες ή παράτυπες πρακτικές κτλ. Αντί για τον αναγκαίο δημιουργικό συμβιβασμό υπήρξε παράταση της εκκρεμότητας του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού για το 2015 και μάλιστα σε συνθήκες που δεν προμηνύουν τίποτα καλό.

Σε ένα τόσο δύσκολο ευρωπαϊκό περιβάλλον είμαστε υποχρεωμένοι να γίνουμε περισσότερο αποτελεσματικοί και υπεύθυνοι, να εφαρμόσουμε τα συμφωνηθέντα και να αντιμετωπίσουμε άμεσα και δραστικά τα διαρθρωτικά προβλήματα, από το ασφαλιστικό-συνταξιοδοτικό μέχρι τη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης. Δεν υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες να δεχτούν οι Ευρωπαίοι εταίροι ειδικές διευκολύνσεις για την Ελλάδα, πολύ περισσότερο την απαλλαγή από ένα μέρος του χρέους της και των υποχρεώσεων που συνδέονται με αυτό.