Το χαστούκι από τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών

Θα μπορούσε άνετα να ήταν τίτλος αστυνομικής ταινίας γαλλικού film noir με πρωταγωνιστή τον μακαρίτη τον Ζαν Πωλ Μπελμοντό. Για κακή όμως τύχη του γαλλικού πολιτικού συστήματος και της Ευρώπης γενικότερα πρόκειται για τίτλο εφημερίδας που αναρτήθηκε στα γαλλικά κιόσκια το πρωί της Δευτέρας που μας πέρασε. Με αυτόν τον τρόπο η γαλλική εφημερίδα «Liberation» περιγράφει το απερίγραπτο για την 5η Γαλλική Δημοκρατία η οποία φέρει την ανεξίτηλη σφραγίδα του στρατηγού Ντε Γκολ. Τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών άφησαν τον πρόεδρο Μακρόν χωρίς πλειοψηφία στη Βουλή, ανέδειξαν σε αξιωματική αντιπολίτευση μία νεο-Αριστερά η οποία σε 24 ώρες αποσυντίθεται εις τα εξ ων συνετέθη, αρνούμενη να συγκροτήσει στη Βουλή ένα ενιαίο μέτωπο με μία πολιτική φωνή, ενώ η άκρα δεξιά για πρώτη φορά καταλαμβάνει 89 έδρες, δηλαδή έντεκα φορές περισσότερες από όσες διέθετε στην προηγούμενη Βουλή.

Με μία ιστορική αποχή της τάξης του 54% που είναι η μεγαλύτερη από συστάσεως της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας, η μισή γαλλική κοινωνία η οποία κατέβηκε να ψηφίσει διεμήνυσε εμμέσως πλην σαφέστατα πως το πολιτικό σύστημα με το οποίο λειτουργεί η Γαλλία από τις 4 Οκτωβρίου του 1958 έχει φθάσει σε σημείο πολιτικού κορεσμού.

Η εκτελεστική εξουσία στη Γαλλία, παρά το διαυγέστατο μήνυμα, δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται. Αντιθέτως ο Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος ηγείται μιας χώρας χωρίς να διαθέτει τη δυνατότητα σχηματισμού αυτοδύναμης κυβέρνησης ώστε να εφαρμόσει την πολιτική του, αγνόησε τα σημάδια των καιρών. Η σιωπή της γαλλικής προεδρίας την επαύριον των εκλογών ήταν ενδεικτική του κλίματος που επικρατεί στη γαλλική ελίτ. Ουδείς στο Παρίσι τολμά να αγγίξει το καυτό θέμα της βαθιάς συνταγματικής μεταρρύθμισης την οποία προφανώς έχει ανάγκη η κεντροευρωπαϊκή αυτή χώρα.

Στην πράξη η Γαλλία εισήλθε στο σκοτεινό τούνελ της πολιτικής ρευστότητας ενώ διαρκεί και θα διαρκέσει ακόμη περισσότερο ο πόλεμος στην καρδιά της Ευρώπης, με τη Ρωσία να αναδεικνύεται ανθεκτικότερη του αναμενομένου στις οικονομικές κυρώσεις και τον αποκλεισμό της από τη Δύση και με το δυτικό σύστημα να εμφανίζεται όλο και πιο αδύναμο να διατηρήσει την ενότητά του και την πολιτική αποτελεσματικότητά του.

Η Άνγκελα Μέρκελ πριν «συνταξιοδοτηθεί» είχε δηλώσει πως μία επανεκλογή του Ντόναλντ Τράμπ θα ισοδυναμούσε με το τέλος της Δύσης. Δραματική κουβέντα για μία γερμανίδα προτεστάντισσα, καλβινιστικής μάλιστα εκδοχής. Το φθινόπωρο οι Δημοκρατικοί στις ΗΠΑ θα απολέσουν τον έλεγχο της Βουλής. Ο Τζο Μπάιντεν θα ανακοινώσει πως δεν θα είναι εκ νέου υποψήφιος στις επόμενες προεδρικές εκλογές. Οι ηγέτες των Δημοκρατικών ήδη σχεδιάζουν την ασφαλή αποχώρησή τους από την κεντρική σκηνή και η Καμάλα Χάρις, όσο κι αν προσπάθησε, δεν πρόκειται να είναι αυτή η οποία θα «τραβήξει το κάρο». Είναι πολύ λίγη για έναν τέτοιο ρόλο. «Δεν το έχει» ισχυρίζονται ευγενικά οι πολιτικοί συνοδοιπόροι της.

Τι σχέση έχουν όλα αυτά με τις γαλλικές εκλογές; Η Δύση, η οποία προσπάθησε να εμφανίσει ένα αποφασιστικό πρόσωπο με ένα δυναμικό προφίλ αμέσως μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, έκτοτε φυλλορροεί. Το ΝΑΤΟ σε πολιτικό επίπεδο είναι πολύ περισσότερο αδύναμο απ’ όσο ισχυρίζονται οι ηγέτες του. Η Τουρκία απέδειξε πως είναι σε θέση να διαδραματίζει ρόλο ισχυρού παράγοντα παίζοντας τα χαρτιά του Κρεμλίνου και απειλώντας προκλητικά να αποσυνθέσει τη Συμμαχία είτε παζαρεύοντας απροσχημάτιστα την είσοδο της Σουηδίας και της Φινλανδίας είτε εκβιάζοντας τη σταθερότητα στο Αιγαίο.

Με τη Γαλλία σε πολιτικό τούνελ, με τη Γερμανία σε υπαρξιακή κρίση στρατηγικής, με την ευρωπαϊκή οικονομία να εισέρχεται σε ρυθμούς ύφεσης για άγνωστο χρονικό διάστημα λόγω πληθωρισμού, με την ενεργειακή κρίση να καταβροχθίζει τα ευρωπαϊκά αποθέματα ενέργειας αλλά και πολιτικής αντοχής και με τις ΗΠΑ να οδεύουν προς μία θητεία Ντόναλντ Τραμπ, η Δύση, όπως την ξέρουμε μεταπολεμικά, ούτε είναι ούτε θα μπορούσε να είναι η ίδια.

Άλλωστε το χάσμα βαθαίνει μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ ως προς την υιοθέτηση μία ενιαίας συμπεριφοράς της Δύσης έναντι της Κίνας, αφού, όσο και εάν πιέζει η Ουάσιγκτον, η Γαλλία και η Γερμανία αλλά και η Ιταλία με την Ισπανία, ακόμη και η Ελλάδα, δεν φαίνονται διατεθειμένες να ταυτιστούν με τις αμερικανικές θέσεις στα θέματα του Ειρηνικού και του Ινδικού γενικότερα.

Είναι προφανές πως ο πόλεμος της Ουκρανίας είναι μία από τις δυναμικές οι οποίες στοχεύουν στην εκ βάθρων ανατροπή των διεθνών ισορροπιών και την αντικατάσταση των δεδομένων από νέες εναλλακτικές σταθερές. Η επέκταση της ρευστότητας στη Μέση και Εγγύς Ανατολή με πρωταγωνιστές την Τουρκία και το Ιράν, οι ριζικές ανατροπές σε ζώνες επιρροής στην Αφρική (βλέπε τη θεαματική ήττα της Γαλλίας στο Σαχέλ με επίκεντρο το Μάλι), το ζήτημα της Ταϊβάν, είναι μερικά από τα ζητήματα που ήδη επηρεάζουν γενικότερες εξελίξεις.

Ο πλανήτης βρίσκεται σε μία πρωτοφανή κρίση στρατηγικών επιλογών των ισχυρών δυνάμεων. Η γενική εικόνα θυμίζει την κρίση στρατηγικής των Αυτοκρατοριών λίγο πριν ξεσπάσει ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος. Η κρίση αυτή συμπίπτει με την κλιμακούμενη οικονομική ύφεση η οποία τροφοδοτείται από την πολιτική αστάθεια. Στο βάθος του σκηνικού διαγράφεται με εφιαλτικές προσθήκες η κλιματική αλλαγή. Ξηρασία, ακραία φαινόμενα, διαρκής μετανάστευση, επισιτιστική κρίση.

Η επιλογή της Μόσχας να πατήσει τη σκανδάλη ώστε να εκραγεί το Ουκρανικό Ζήτημα δεν ήταν τυχαία. Συμπίπτει χρονικά και πολιτικά με μία σειρά από δυναμικές που αμφισβητούν ή ανατρέπουν τα ισχύοντα. Η ηγέτιδα δύναμη της Δύσης, οι ΗΠΑ, βρίσκονται μπροστά στην προοπτική μίας ιστορικής οπισθοχώρησης ως προς τα δημοκρατικά και προοδευτικά κεκτημένα. Στο Τέξας ψηφίζεται πολιτειακό νομοσχέδιο κατά της Ομοφυλοφιλίας όπου οι σχέσεις μεταξύ ανθρώπων του ιδίου φύλου κρίνονται ως «ανώμαλες». Άμεσα το Ανώτατο Ομοσπονδιακό Δικαστήριο των ΗΠΑ θα ακυρώσει τον ισχύοντα νόμο περί αμβλώσεων του 1973. Πρόκειται για μεθοδευμένη επιστροφή στο σκότος. Στην Κίνα ακυρώνονται συστηματικά όλες οι μείζονος σημασίας αποφάσεις φιλελευθεροποίησης του καθεστώτος. Στην Ινδία κυριαρχούν όλο και περισσότερο οι ακραίες εθνικιστικές πολιτικές επιλογές. Το φανατικό Ισλάμ κέρδισε έδαφος αντί να απολέσει δυνάμεις, με κορυφαία στιγμή την ανακατάληψη του Αφγανιστάν.

Όσα μας κληροδότησαν οι Συμφωνίες της Γιάλτας και του Πότσδαμ (και της Τεχεράνης), όσα μας προίκισε η απίστευτη παραγωγή πολιτισμού στις μεταπολεμικές δεκαετίες, όσα μας έμαθε ο Μάης του ’68, όσο μας κόστισαν οι περιφερειακές συγκρούσεις στο Βιετνάμ, στη Νότιο Αμερική, στην Αφρική, όλα αυτά τα πολύτιμα ερεθίσματα και συστήματα σκέψης βρίσκονται πλέον σε κατάσταση συστηματικής αποσύνθεσης και απάλειψης από το συλλογικό υποσυνείδητο. Κάποτε, αυτή η σειρά κεκτημένων ήταν και η πολιτισμική, πολιτική και συναισθηματική, σε συλλογικό και προσωπικό επίπεδο, ταυτότητα των κοινωνιών που στοιχημάτιζαν και επένδυαν σε ένα μέλλον χωρίς βαρβαρότητα. Οι κύκλοι (αυτοί οι κύκλοι τουλάχιστον) ολοκληρώθηκαν. Ήδη βρίσκονται σε στάδιο σχεδιασμού νέα συστήματα ομόκεντρων κύκλων. Ο εφιάλτης είναι πάλι εδώ.