Δράστε τώρα: Η αγάπη δεν είναι τουρισμός, #LoveIsNotTourism

Μερικές μέρες πριν έστειλα μια ανοικτή επιστολή προς τον πρωθυπουργό και τον υπουργό εξωτερικών για ένα πρόβλημα που αφορά χιλιάδες πολίτες και αποτυπώνεται στο μήνυμά τους «Η αγάπη δεν είναι τουρισμός». Είναι κατανοητό ότι και οι δύο –πρωθυπουργός και υπουργός εξωτερικών– έχουν πολλά και σοβαρά ζητήματα να αντιμετωπίσουν αλλά αυτό δεν μπορεί να τους εμποδίζει να δώσουν πολιτική κατεύθυνση σε κάποια υπηρεσία του Υπουργείου Εξωτερικών ώστε να βοηθήσει αυτούς τους ανθρώπους να βρεθούν ξανά με τους/τις συντρόφους τους. Γιατί περί αυτού πρόκειται, ένα μικρό πρόβλημα εύκολα αντιμετωπίσιμο που γίνεται μεγάλο όσο δεν αντιμετωπίζεται.

Ο ιός SARS-COV-2 και τα περιοριστικά μέτρα που ελήφθησαν έφεραν στο προσκήνιο πολλά κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν ευάλωτοι άνθρωποι, υγειονομικές προκλήσεις, κοινωνικές ανισότητες και σοβαρές επιπτώσεις στην εργασία και στην οικονομία. Πολλά από αυτά τα προβλήματα είναι πολύπλοκα ή/και θα απαιτήσουν χρόνο και συντονισμένες ενέργειες σε πολλά επίπεδα για να επιλυθούν. Αλλά υπάρχουν κάποια προβλήματα που, ενώ μπορούν να επιλυθούν πολύ εύκολα, δεν αντιμετωπίζονται, με αποτέλεσμα να προκαλούνται σοβαρά κοινωνικά και ψυχολογικά προβλήματα.

Όλο αυτό το διάστημα, από το ξέσπασμα της επιδημίας μέχρι σήμερα, χιλιάδες άνθρωποι βρέθηκαν «χωριστά» από τον/τη σύντροφό τους λόγω των μέτρων που ελήφθησαν, όπως κλείσιμο των συνόρων, διακοπή πτήσεων κ.ά. Αλλά και ενώ άνοιξαν τα σύνορα, χιλιάδες άνθρωποι συνεχίζουν να μην μπορούν να ταξιδέψουν και να βρεθούν ξανά με τον/την σύντροφό τους.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο οργανώθηκαν «ειδικές αποστολές» για να μπορέσουν να επιστρέψουν στις χώρες τους πολίτες που είχαν «παγιδευτεί» σε κάποια άλλη χώρα λόγω των περιοριστικών μέτρων. Στην αρχή με σπασμωδικές κινήσεις, στη συνέχεια με καλύτερο συντονισμό επέστρεψαν στον τόπο τους –συχνά με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και μέσα από συνεργασίες διαφορετικών χωρών– δεκάδες χιλιάδες ευρωπαίοι πολίτες που το lockdown και η αναστολή πτήσεων τούς απέκλεισαν σε κάποια άλλη ευρωπαϊκή ή τρίτη χώρα. Μετά τo lockdown πολλοί τουρίστες, ακολουθώντας υγειονομικά πρωτόκολλα (σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και χωρίς σοβαρά προληπτικά μέτρα), μετακινήθηκαν προς τόπους που αγαπούν. Υπάρχουν, όμως, οι χιλιάδες άνθρωποι που, ενώ δεσμεύονται να τηρήσουν απολύτως τα υγειονομικά πρωτόκολλα, δεν μπορούν να ταξιδέψουν και να βρεθούν μαζί με τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Χιλιάδες ζευγάρια έχουν το ίδιο πρόβλημα. Δεν ζητάνε κάποια εξυπηρέτηση ή ρουσφέτι, ζητάνε να μπορούν να βρεθούν μαζί ξανά μετά από μήνες, να αγκαλιαστούν, να ζήσουν μαζί. Αν και στέλνουν επιστολές παντού, συνεχίζουμε να τους κρατάμε αόρατους/ες.

Παραμένουν κάτω από τα ραντάρ των πολιτικών και των μέσων ενημέρωσης, αν και είναι χιλιάδες, και η λύση του προβλήματός τους δεν απαιτεί ούτε τεράστια ποσά ούτε ειδική νομοθετική ρύθμιση. Οι ίδιοι είναι πρόθυμοι να ακολουθήσουν όλες τις οδηγίες, όλα τα πρωτόκολλα, όλους τους περιορισμούς στις επαφές τους αρκεί να μπορούν να αγκαλιάσουν ξανά τον άνθρωπό τους. Γιατί τότε δεν λύνεται το πρόβλημά τους;

Το πρόβλημα ξεκινάει από το γεγονός ότι δεν έχουμε συνειδητοποιήσει –και κυρίως οι αρχές που λαμβάνουν αποφάσεις– ότι η κοινωνία μας είναι πλέον πιο σύνθετη σε σχέση με αυτή που ξέραμε πριν 20-30 χρόνια. Σήμερα υπάρχουν ζευγάρια που το ένα μέλος της είναι από τη χώρα μας και το άλλο από μια άλλη χώρα, ακόμα και από άλλη ήπειρο. Η επιδημία και κυρίως τα μέτρα «χώρισαν» πολλά τέτοια ζευγάρια για διάφορους λόγους. Στην πραγματικότητα, όμως, δεν είναι ο ιός ή τα υγειονομικά μέτρα που «κρατούν χωρισμένα» τα ζευγάρια αλλά η απουσία πρόβλεψης και συντονισμένης δράσης για να μπορέσουν να ξαναβρεθούν μαζί. Αυτά τα ζευγάρια, παντρεμένα ή όχι, έχουν βασικά δικαιώματα και το πιο απλό είναι να μπορούν να βρεθούν μαζί στη χώρα μας, να αντιμετωπίζουν αυτές τις δύσκολες εποχές από κοινού, μαζί, στηρίζοντας ο ένας/η μία τον/την άλλο/η. Η πανδημία δεν αντιμετωπίζεται με διάλυση αλλά με ενίσχυση της αγάπης, της αλληλεγγύης, της αλληλοστήριξης ακόμα και την περίοδο της «κοινωνικής αποστασιοποίησης».

Οι άνθρωποι αυτοί είναι πολύ ορατοί. Έχουν δημιουργήσει ιστοσελίδα με τον χαρακτηριστικό τίτλο «LoveIsNotTourism», ομάδες στο Facebook, ανεβάζουν φωτογραφίες τους, κάνουν καμπάνιες, στέλνουν επιστολές σε πολιτικούς και σε θεσμικούς φορείς, δηλώνουν πρόθυμοι να αποδείξουν την «μακροχρόνια σχέση τους». Δεν θέλουν, όμως, να επικοινωνούν μεταξύ τους μόνο μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, θέλουν να αγκαλιάζονται, να φιλιούνται, να είναι μαζί.

Η επίλυση του προβλήματος είναι πολύ απλή διότι αφορά στο δικαίωμα στην αγάπη, το δικαίωμα να ξαναβρεθούν μαζί ζευγάρια που το ένα από τα δύο μέλη είναι Έλληνας/Ελληνίδα αλλά το άλλο είναι πολίτης άλλης χώρας. Μερικά παραδείγματα από πολλές χιλιάδες, κυρίως ανθρώπων που απευθύνθηκαν και προσωπικά σε εμένα για να βοηθήσω:

«Επικοινωνώ μαζί σας σήμερα εξ ονόματος χιλιάδων ζευγαριών και οικογενειών που έχουν αναγκαστεί και παραμένουν χωρισμένοι για μήνες λόγω του κλεισίματος των συνόρων. Εκτός από αυτήν την άνευ προηγουμένου κρίση για την υγεία, οικογένειες με μέλη από διαφορετικά έθνη όπως η δική μου πληρώνουν έναν άνευ προηγούμενου συναισθηματικό φόρο και παραμένουν χωρισμένοι από τα αγαπημένα τους πρόσωπα», έγραψε στα μέσα Αυγούστου σε μια επιστολή του προς τους Πράσινους και προς εμένα ο Γιώργος Γ., ένας από τους χιλιάδες ανθρώπους που βιώνουν το πρόβλημα. «Πέρασα αρκετές ημέρες τηλεφωνώντας σε αεροπορικές εταιρείες, πρεσβείες και προξενεία, αλλά κανείς δεν μου έδωσε ποτέ συγκεκριμένη απάντηση, αν και πότε μπορώ να δω ξανά το άλλο μου μισό», συνεχίζει ο Γιώργος Γ. «Κανένας στην Ελλάδα ή τη Ρωσία δεν έχει υποσχεθεί να μας πει τουλάχιστον πόσο καιρό πρέπει να υποφέρουμε, και όλα αναστέλλονται λόγω της αβεβαιότητας. Έχουν περάσει 200 ημέρες από την τελευταία αγκαλιά. Αρχικά πιστεύαμε ότι η πανδημία θα εξασθενήσει μέχρι το καλοκαίρι, δίνοντάς μας την ευκαιρία να συναντηθούμε ξανά μετά από μήνες φόβου και γι’ αυτό κάναμε υπομονή και με αίσθημα ατομικής ευθύνης παραμείναμε στα σπίτια μας. 5 μήνες αργότερα, όμως, τίποτα δεν έχει αλλάξει. Η απαγόρευση αεροπορικών πτήσεων μεταξύ Ευρώπης και Ρωσίας προκάλεσε έντονες ψυχολογικές και συναισθηματικές διαταραχές σε όλους τους πληγέντες, όπως κατάθλιψη, κρίσεις πανικού και άγχος».

«Είμαστε χωριστά, εγώ στο Λίβανο και εκείνη στην Κύπρο», αναφέρει σε άλλη επιστολή προς εμένα ένα ζευγάρι που παραμένει «χωρισμένο» και βιώνει με τραγικό τρόπο και τις δύο κρίσεις, την πανδημία και την έκρηξη στη Βηρυτό. «Κάντε ό,τι μπορείτε να βρεθούμε ξανά μαζί σε αυτές τις δύσκολες εποχές».

O Karim M έχει αιγυπτιακή υπηκοότητα και η Πηνελόπη Π. ελληνική. Είναι μαζί από το 2017 στις ΗΠΑ. Σχεδιάζανε το ταξίδι τους στην Ελλάδα για τα τέλη Μαρτίου, για να ζήσουν εδώ. Ο Karim ταξίδεψε στο Κάιρο τον Μάρτη 2020 και ξαφνικά βρέθηκαν χωριστά, χωρίς να μπορούν εδώ και 6 μήνες να συναντηθούν και να ζήσουν ξανά μαζί, όπως έχει δικαίωμα κάθε ζευγάρι.

Η Albina B. από τον Καζακστάν έχει παντρευτεί τον Μανώλη Ε. με πολιτικό γάμο. Σκόπευαν να δηλώσουν επίσημα τον γάμο στις 20/3/2020 και αγόρασαν τα εισιτήρια της πτήσης για την Ελλάδα. Όμως το lockdown ακύρωσε τα σχέδιά τους. «Περιμένουμε όμως εδώ και μήνες. Ο σύζυγός μου απευθύνθηκε στην ελληνική πρεσβεία στο Καζακστάν αλλά έλαβε την απάντηση ότι έπρεπε να περιμένουμε να ανοίξουν τα σύνορα. Όμως από χώρες με υψηλά επίπεδα διάδοσης του κορωνοϊού μπορούν και ταξιδεύουν. Εμείς όχι. Ο σύζυγός μου έχασε τη γιαγιά του πριν μερικές μέρες και δεν μπόρεσα να τον στηρίξω σε αυτή τη δύσκολη κατάσταση».

Ο Βασίλειος Π., κυπριακής καταγωγής αλλά γεννημένος και μόνιμος κάτοικος Ελλάδας, καθηγητής Μηχανικής σε πανεπιστήμιο της Κίνας, μου γράφει «Βρίσκομαι στις Φιλιππίνες από τον Φεβρουάριο 2020 όπου ήρθαμε για διακοπές με την κοπέλα μου, κινεζικής καταγωγής, αλλά δυστυχώς πλέον δεν μπορούμε να φύγουμε. Θέλουμε να επισκεφτούμε τους γονείς και το σπίτι μου στην Ελλάδα όμως το πρόβλημα είναι η βίζα που ΔΕΝ διαθέτει η κοπέλα μου κι επιπλέον οι κινέζοι πολίτες δεν μπορούν να κάνουν αίτηση για βίζα Σένγκεν. Το πρόβλημά μας είναι πολύ μεγάλο γιατί είμαστε ουσιαστικά "εγκλωβισμένοι" στις Φιλιππίνες εδώ και 6 μήνες, τα έξοδα ανανέωσης τοπικής βίζας είναι μεγάλα, όπως και η διαμονή μας (ξενοδοχεία, διατροφή κ.τ.λ.). Η κατάσταση είναι πλέον δύσκολη λόγω οικονομικών ζητημάτων αλλά και ασφάλειας λόγω αυξημένων κρουσμάτων κορωνοϊού. Έχω επικοινωνήσει ήδη με το ελληνικό προξενείο στις Φιλιππίνες και την κυπριακή πρεσβεία στο Πεκίνο αλλά δεν μπορούν να μας δώσουν λύση».

«Ονομάζομαι Νίκος Δ., είμαι από την Κρήτη και είμαι ένα από τα "κρούσματα" της πανδημίας όσον αφορά στη σχέση μου με τη σύντροφό μου που είναι από τη Βραζιλία», μου αναφέρει σε επιστολή του ένα άλλο "θύμα" της απουσίας λύσεων για αυτούς τους ανθρώπους. «Είμαστε μαζί περίπου τρία χρόνια και συναντιόμαστε περίπου τρεις με τέσσερις φορές το χρόνο είτε στην Ελλάδα είτε στη Βραζιλία ή Πορτογαλία, ένα με δύο μήνες κάθε φορά. Φέτος θα πήγαινα εγώ στη Βραζιλία τον Μάρτη για περίπου ένα μήνα και μετά το καλοκαίρι θα ερχόταν στην Κρήτη η σύντροφός μου (Φλάβια) για 2-3 μήνες. Μάλιστα είχαμε αποφασίσει να επισημοποιήσουμε τη σχέση μας αυτό το καλοκαίρι με ένα πολιτικό γάμο ή κάτι τέτοιο. Η ηλικία μας είναι 61 και 56 χρονών. Όπως ξέρετε δεν έγινε τίποτα από τα παραπάνω λόγω της πανδημίας και είμαστε πολύ απογοητευμένοι, φυσικά, και σχεδόν απελπισμένοι που δεν έχουμε μπορέσει μέσα στους 7 τελευταίους μήνες να ιδωθούμε! Η σύντροφός μου, που είναι και γιατρός παρεμπιπτόντως, με πολλές ώρες εργασίας στο νοσοκομείο τους τελευταίους μήνες, είχε κόψει εισιτήριο για να έλθει στην Κρήτη τις 6 του Σεπτέμβρη και ξαφνικά νέα οδηγία βγαίνει την 1η του μήνα ότι δεν μπορεί να ταξιδέψει! Είναι διατεθειμένη να κάνει όλα τα αναγκαία τεστ πριν και μετά την επιβίβαση και ακόμη να μπει σε 14ημερη καραντίνα αν χρειαστεί στην Ελλάδα!»

Ο κορωνοϊός και τα περιοριστικά μέτρα χώρισαν, λοιπόν, χιλιάδες ζευγάρια που για κάποιο λόγο εκείνη την περίοδο βρίσκονταν χωριστά από το ταίρι τους, σε διαφορετικές χώρες. Αλλά παραμένουν μήνες μετά εκτός της χώρας μας και ζευγάρια που βρέθηκαν μαζί σε μια άλλη χώρα, αλλά το ένα από τα δύο άτομα δεν παίρνει βίζα για να επιστρέψει με τον ή την σύντροφο στην Ελλάδα. Έκαναν υπομονή και περίμεναν για μήνες.

Χρειάζεται άμεση και στοχευμένη προσπάθεια ώστε χιλιάδες ζευγάρια (παντρεμένα ή με μακροχρόνια σχέση) να μπορούν να ενωθούν ξανά ή να επιστρέψουν στην Ελλάδα. Το ότι δεν έχουν επίσημο χαρτί γάμου δεν είναι πραγματικά λόγος για να κρατάει «χωρισμένα» χιλιάδες ζευγάρια. Απλές λύσεις για παρόμοιες περιπτώσεις έχουν εφαρμοστεί ήδη από 10 ευρωπαϊκές χώρες, ενώ η λύση περιγράφεται και στις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσον αφορά στα «Ταξίδια και τις μεταφορές στη διάρκεια της πανδημίας» (Travel and transportation during the coronavirus pandemic). Στο άρθρο 3 (2)b αναφέρεται ρητά: Εξαιρούνται από τον ταξιδιωτικό περιορισμό τα μέλη οικογένειας πολίτη Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων και των συντρόφων που ο πολίτης διατηρεί σχέση δεόντως επιβεβαιωμένη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η αρμόδια Επίτροπος για τις Εσωτερικές Υποθέσεις Ylva Johansson και η Γερμανική προεδρεία ζήτησαν (και δημόσια) από τα κράτη μέλη να ασχοληθούν με το θέμα και να βοηθήσουν χωρίς καθυστέρηση τα ζευγάρια να ξαναβρεθούν μαζί ακόμα και αν δεν είναι παντρεμένα, εφόσον ένα από τα μέλη είναι πολίτης ή κάτοικος στην ΕΕ.

Ήδη Αυστρία, Ισλανδία, Νορβηγία, Ολλανδία, Δανία, Φινλανδία, Γερμανία, Τσεχία και Ελβετία περιλαμβάνουν στον όρο οικογένεια και τα ανύπαντρα ζευγάρια ακολουθώντας την Οδηγία της Κομισιόν.

Κύριε πρωθυπουργέ, και κύριε υπουργέ εξωτερικών, θα ήθελα να σας παρακαλέσω και εγώ –μαζί με όσους/ες βιώνουν το πρόβλημα άμεσα– να δει η ελληνική κυβέρνηση το θέμα και να το επιλύσει χωρίς καθυστέρηση. Ορίστε μια δομή που θα επιλύει τα προβλήματα βρίσκοντας κατάλληλες λύσεις για κάθε περίπτωση με αποτελεσματικό και ευέλικτο τρόπο, ακολουθώντας τις ευρωπαϊκές οδηγίες κι αξιοποιώντας τις καλές πρακτικές άλλων χωρών.