Το «κράτος των Αθηνών» είναι ο τέλειος σάκος του μποξ, για τους δίκαιους, ή τους άδικους, λεονταρισμούς των πολιτικών της Θεσσαλονίκης. Κάθε κροσέ στο σάκο αυτό αναζοπυρώνει αυτόματα την αυταρέσκεια του «πληγωμένού» τοπικισμού και αποθεώνει τον μποξέρ, είτε είναι συντηρητικός είτε προοδευτικός.
Ο δήμαρχος Μπουτάρης σε μια κομψή παραλλαγή της ιστορικής αυτής παθογένειας τα «παίρνει στο κρανίο» ενίοτε, άλλοτε με την Αττικό Μετρό και το ΚΑΣ και εσχάτως με την ΤΡΑΙΝΟΣΕ και την ΥΠΑ, στοχοποιώντας με σφοδρότητα τις υπηρεσίες και αφήνοντας βέβαια πάντα μια χαραμάδα για επίτευξη modus vivedi σε υπουργικό επίπεδο. Αξιοποιεί έτσι διαπραγματευτικά το ειδικό βαρος της πόλης και της επικοινωνιακής εκτίμησης που απολαμβάνει ο ίδιος προσωπικά. Είναι δικαίωμά του, αφού ως δήμαρχος της πόλης μεταξύ άλλων του έχει ανατεθεί και το διαπραγματευτικό στιλ με το οποίο θα διεκδικήσει για τη Θεσσαλονίκη.
Το ερώτημα είναι, βέβαια, αν έχει πάντα δίκιο. Η Turkish Airlines ζήτησε πρόσφατα να διπλασιάσει τις πτήσεις προς Θεσσαλονίκη. Η πρόταση έτυχε μεγαλης θετικής αποδοχής σε τοπικό επίπεδο, αλλά δεν εγκρίθηκε από την αρμόδια Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας. Ο Μπουτάρης ανέβασε τους τόνους εγκαλώντας άδικα την ΥΠΑ, καθώς υποβάθμιζε μεθοδολογικά ένα πολυπαραμετρικό πρόβλημα σε απλοποιημένη άσκηση πρακτικής αριθμητικής.
Ισχυρίζεται ο δήμαρχος ότι νέες πτήσεις φέρνουν νέους και περισσότερους επιβάτες και μάλιστα απο μια αναπτυσσόμενη αγορά, όπως είναι η Τουρκία. Ουδείς μπορεί να διαφωνήσει. Τα προβλήματα ξετυλίγονται όμως αμέσως μετά, όταν χρειάζεται να συνυπολογιστούν με φαντασία «τριγωνομετρικού» λογισμού και τα εξής ζητήματα-ερωτήματα:
1. Μεταξύ των δύο προορισμών Θεσσαλονίκη-Κωνσταντινούπολη δεν έρχονται μόνο Τούρκοι τουρίστες, αλλά αντιστρόφως φεύγουν και Έλληνες. Γιατί αυτή η πρόσθετη επιβατική ζήτηση να μην καλυφθεί, από μια ελληνική για παράδειγμα εταιρεία, στο βαθμό μάλιστα που ήδη η Turkish Airlines έχει ικανοποιήσει το πρώτο αίτημα σύνδεσής της με τη Θεσσαλονίκη, ενώ παράλληλα εκκρεμούν αντίστοιχες αιτήσεις ελληνικών εταιρειών στην Κωνσταντινούπολη;
2. Η δραστηριότητα της δημοτικής αρχής, στην ανάδειξη της Θεσσαλονίκης ως τουριστικού προορισμού, είναι πραγματικά αξιόλογη, υπερεκτιμά πολλές φορές όμως με χαρακτηριστική εμμονή τις προσδοκίες από Τουρκία και Ισραήλ. Τα οφέλη απο την τουριστική ανταλλαγή κρίνονται τελικά με το συμψηφισμό, την εταιρική ωφέλεια και το αεροδρόμιο εκκίνησης και όχι μόνο την καταγραφή του εισερχόμενου τουρισμού. Με αλλα λόγια, αν η επιβατική κίνηση μεταξύ Θεσσαλονίκης-Κωνσταντινούπολης είναι για παράδειγμα 30.000 επιβάτες ετησίως, τότε ένας ορθολογικός σχεδιασμός θα πρόεβλεπε την κατά το δυνατόν ισοκατανομή της κίνησης αυτής μεταξύ των αεροπορικών εταιρειών των δύο χωρών. Αυτή είναι και η έννοια των αεροπορικών διμερών συμφωνιών.
3. Η εθνική μας σχέση με την Τουρκία, καλώς η κακώς, είναι ένας διαρκής, επίπονος διάλογος, μία αέναη διαπραγμάτευση για δεκάδες μεγάλα και μικρά ζητήματα, που δεν έρχονται όλα στην πρώτη γραμμή της δημοσιότητας. Τέτοιο ζήτημα είναι, για παράδειγμα, και η ορθή εφαρμογή της μεταξύ μας διμερούς αεροπορικής συμφωνίας. Η ειδική επιτροπή της ΥΠΑ στην οποία συμμετείχαν επίσης το Υπουργείο Εξωτερικών, το Υπουργείο Τουρισμού, το ΣΕΤΕ, εκτίμησε ότι θα επέλθει ετεροβαρής ωφέλεια, στη βάση της τήρησης των υποχρεώσεων και δικαιωμάτων που απορρέουν απο τη διμερή αεροπορική συμφωνία. Είναι προφανές πως στη συμφωνία αξιολογείται συνεχώς η εξέλιξη του συνόλου των διμερών αεροπορικών θεμάτων, που περιλαβάνει το σύνολο των αεροδρομίων, τη σχέση των αεροπορικών εταιρειών και τη γενικότερη διαμορφούμενη αμοιβαιότητα.
4. Η ευρωπαϊκή ένταξη της χώρας μας, σε αντίθεση με την Τουρκία, δημιουργεί δεκάδες ρυθμιστικούς περιορισμούς στη λειτουργία αεροδρομίων και αεροπορικών εταιρειών. Στο ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο το αεροδρόμιο, η αεροπρική εταιρεία, η ανεξάρτητη αρχή slots, η ρυθμιστική αεροπορική αρχή (ΥΠΑ), είναι διακριτές έννοιες. Στην Τουρκία η Turkish Airlines είναι ο απόλυτος κυρίαρχος της αγοράς, με αποτέλεσμα να μπορει να επηρεάζει, με βάση το εμπορικό συμφέρον της, τις κρατικές πολιτικές και μάλιστα να ενισχύεται από αυτές. Αποτέλεσμα αυτού είναι η συστηματική υποβαθμισμένη εξυπηρέτηση των ελληνικών εταιρειών με μη προνομιακά μεταμεσονύκτια slot στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης, ως αποτέλεσμα του εμπορικού ανταγωνιστικού συμφέροντος της τουρκικής αεροπορικής εταιρείας. Η Turkish Airlines έχει τη θέση της δικής μας κρατικής Ολυμπιακής την περίοδο της παντοκρατορίας της.
5. Ο ανταγωνισμός των αεροδρομίων είναι μία αδιόρατη διαδικασία, αλλά εξαιρετικά σύνθετη και ευαίσθητη. Η ανάδειξη των γειτονικών αεροδρομίων σε κομβικά κέντρα είναι το μόνιμο στρατηγικό τους μέλημα. Με άλλα λόγια οι επιβάτες δεν έχουν πλέον εθνικότητα, έχουν όμως αεροπορική προέλευση. Όποιος έρχεται λοιπόν απο την Κωνσταντινούπολη δεν είναι υποχρεωτικά Τούρκος, ούτε όποιος έρχεται από το Βερολίνο Γερμανός, αλλά οποιοσδήποτε χρησιμοποίησε τα αεροδρόμια λόγω βολικότητας για να φτάσει στη Θεσσαλονίκη. Επομένως το στρατηγικό ερώτημα που τίθεται είναι: αν δεν το φέρω απευθείας, από πού με συμφέρει να έρχεται ώστε να μην καταστήσω κομβικό κέντρο (hub) το άμεσα γειτονικό, ανταγωνιστικό μου αεροδρόμιο;
Αυτή ήταν λίγο-πολύ η φιλοσοφία της απόφασης της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, η οποία εντέλλεται και υλοποιεί με σοβαρότητα την υπεράσπιση των γενικευμένων αεροπορικών συμφερόντων της χώρας. Όλοι αγαπούμε και θέλουμε τη Θεσσαλονίκη διεθνές επίκεντρο, αλλά η πραγματική ζωή δεν είναι ούτε τόσο απλή, ούτε τόσο αθώα, γεγονός που ξέρει καλά ο πολύπειρος Μπουτάρης...
