O χρόνος, ως γνωστόν είναι σχετική έννοια. Αν, για παράδειγμα, κατοικούσαμε στην Έσχατη Θούλη (στο μυστηριώδες πλανητικό αντικείμενο που κρύβεται πίσω από τον Πλούτωνα και φωτογραφήθηκε αυτές τις μέρες από το «New Horizons») πιθανότατα να μην είχαμε ζήσει ποτέ αλλαγή έτους. Η Έσχατη Θούλη κάνει μία πλήρη περιστροφή γύρω από τον Ήλιο κάθε 297 χρόνια.
Καλώς ή κακώς, όμως, ζούμε στον πλανήτη Γη και έτσι έχουμε την τύχη, μια φορά κάθε δώδεκα μήνες, να φοράμε τα καλά μας, να φωτογραφιζόμαστε με ένα ποτήρι σαμπάνιας στο χέρι και να στέλνουμε στο messenger και το viber (κάποιοι αμετανόητοι επιμένουν με sms) ομαδικά μηνύματα με ευχές, οι περισσότερες των οποίων είναι καταδικασμένες να μείνουν ανεκπλήρωτες. Γιατί πώς να προλάβουμε να βρούμε την ευτυχία μέσα σε 365 μέρες; Αν είχαμε στη διάθεσή μας 297 χρόνια ίσως κάτι να γινόταν.
Το προ-πρωτοχρονιάτικο τελετουργικό απαιτούσε απολογισμούς: Τα καλύτερα και τα χειρότερα που είδαμε, διαβάσαμε, φάγαμε, νιώσαμε μέσα στο 2018. Πλησιάζοντας στην αλλαγή του χρόνου αρχίσαμε τις προσωπικές δεσμεύσεις: Θα γυμναστώ περισσότερο, θα φάω λιγότερο, θα βρω γκόμενο/α, κλπ. Τώρα που η Πρωτοχρονιά έχει πια μείνει πίσω μας, αφήνοντας μας να κουβαλάμε μόνοι μας μια ελαφριά –ή πιο βαριά- μεθεόρτια μελαγχολία, πολλοί από εμάς περάσαμε στο επόμενο στάδιο. Προσπαθούμε να προβλέψουμε πώς θα κυλήσουν οι επόμενοι δώδεκα μήνες.
Εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Γιατί σε ατομικό επίπεδο, καταλαβαίνουμε γρήγορα πως οι πρωτοχρονιάτικες δεσμεύσεις μας τοποθέτησαν τον πήχη πολύ ψηλά και ότι, όσο και αν βελτιώσουμε την τεχνική μας, είναι σχεδόν αδύνατο να τον περάσουμε. Ακόμη δυσκολότερα όμως είναι τα πράγματα σε οικουμενικό επίπεδο αφού τα προβλήματα που έχουν συσσωρευτεί πάνω στον πολύπαθο πλανήτη μας είναι πολλά και εν πολλοίς μη διαχειρίσιμα.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, όσο και αν προσπαθήσουμε για το αντίθετο, η μείωση της βιοποικιλότητας θα συνεχιστεί με ταχύτατους ρυθμούς. Κάτι ανάλογο θα συμβεί με την αποδάσωση και με την μόλυνση των υδάτων και του αέρα, ενώ οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής θα γίνουν ακόμα περισσότερο αντιληπτές. Ο παγκόσμιος πληθυσμός θα συνεχίσει ν’ αυξάνεται, το ίδιο και το χάσμα ανάμεσα στους ολοένα και περισσότερους φτωχούς και τους ολοένα και λιγότερους πλούσιους. Πολλές από τις φτωχές χώρες θα γίνουν φτωχότερες, οι μεταναστευτικές ροές προς τις χώρες που δεν βιώνουν καταστροφικές κοινωνικές και οικολογικές καταστροφές θα συνεχιστούν και οι γεωπολιτικές ισορροπίες θα διαταραχτούν ακόμα περισσότερο οδηγώντας σε κρίσεις ή και ένοπλες συρράξεις.
Όμως ο κόσμος μας είναι μια ατέλειωτη σειρά από αντιφάσεις. Έτσι, παράλληλα με τις αρνητικές εξελίξεις, ή έστω στα κενά ανάμεσά τους, τα πράγματα σε αρκετούς τομείς αναμένεται να βελτιωθούν. Το βιοτικό επίπεδο σε ορισμένες περιπτώσεις θα ανέβει, ενώ όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα απολαμβάνουν επιτέλους κάποια στοιχειώδη δικαιώματα. Επιπλέον, η επιστήμη και η τεχνολογία θα προσφέρουν καινούριες λύσεις και ευκολίες (σε όσους, βέβαια, έχουν πρόσβαση σε αυτές) και τα κοινωνικά δίκτυα θα συνεχίσουν να εξαπλώνονται, δίνοντας φωνή σε διάφορες κατηγορίες ανθρώπων που πριν ήταν φιμωμένοι -αλλά και κλέβοντας σημαντικό μέρος από τον πολύτιμο χρόνο μας.
Το σίγουρο είναι ότι ο πλανήτης μας θα συνεχίσει να γυρνά και, όσοι έχουμε την τύχη να παραμένουμε πάνω του, δεν μπορούμε παρά να γυρνάμε μαζί του. Να αναζητούμε διαρκώς τρόπους για να επιβιώνουμε και λόγους για να προσπαθούμε. Να ξεπερνάμε δυσκολίες και συμφορές, να τρωγόμαστε με τα ρούχα μας, να ερωτευόμαστε και να χωρίζουμε, να καταστρέφουμε και να δημιουργούμε. Και να ελπίζουμε ότι θα τη βγάλουμε καθαρή για ακόμα δώδεκα μήνες στην κοινή μας Έσχατη Θούλη.
10°
