Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας: συζητιέται στη Βουλή

Στη Βουλή συζητιέται από σήμερα ο Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας (ΚΦΔ), που ενοποιεί διάσπαρτες φορολογικές διατάξεις, καθορίζει ένα ενιαίο φορολογικό πλαίσιο, απλοποιεί διαδικασίες  και θεσπίζει είσπραξη των φόρων, με νέου τύπου ελέγχους και αυστηρές ποινές. Ταυτόχρονα, η ψήφισή του είναι προαπαιτούμενο για την εκταμίευση της νέας δανειακής δόσης, καθώς καλύπτει ικανοποιητικά προαπαιτούμενες δεσμεύσεις της ελληνικής κυβέρνησης απέναντι στους δανειστές. Πρόκειται για ένα ουσιωδώς εκσυγχρονιστικό νομοσχέδιο του υπουργείου ΟΙκονομικών, ίσως το σημαντικότερο στα χρόνια του μνμημονίου, η προετοιμασία του οποίου απαίτησε προφανώς πολύ χρόνο. Μένει να δούμε σε ποιο  βαθμό και πόσο γρήγορα θα μπορέσει να υλοποιηθεί από τους ελλιπείς φορολογικούς μηχανισμούς της ελληνικής δημόσιας διοίκησhς. 

Γενικά στοιχεία

Σύμφωνα με την Εισηγητική του Έκθεση, ο ΚΦΔ  επιχειρεί τη θέσπιση ενός ανεξάρτητου συστήματος κανόνων που θα διέπει διάφορα στάδια της φορολογικής διαδικασίας, αφενός ως προς τις φορολογικές υποχρεώσεις και αφετέρου ως προς τη διαδικασία της είσπραξης όσων δημοσίων εσόδων προέρχονται από φόρους και τέλη. Παρακολουθεί τις καλύτερες διεθνείς πρακτικές, είναι απλοποιημένος και εύληπτος και διευκολύνει τους φορολογούμενους στη συνεργασία τους με τη διοίκηση. Επίσης, για πρώτη φορά εναρμονίζονται στο ίδιο νομοθέτημα διατάξεις που αφορούν παράλληλα φορολογία εισοδήματος, Φ.Π.Α., Βιβλία και Στοιχεία, είσπραξη (Κ.Ε.Δ.Ε), έλεγχο καθώς και θέματα οργάνωσης.

Ο ΚΦΔ ενσωματώνει και απλοποιεί διάσπαρτες διατάξεις της πρωτογενούς και δευτερογενούς νομοθεσίας που αφορούν τις φορολογικές διαδικασίες, τη σχέση μεταξύ φορολογούμενου και φορολογικής διοίκησης και τις διαδικασίες είσπραξης των φόρων. Εισάγει νέους και σύγχρονους τρόπους προσδιορισμού του φόρου, επαναξιολογεί τα προνόμια του Δημοσίου και επιδιώκει να επαναθεμελιώσει τις σχέσεις μεταξύ της φορολογικής διοίκησης και του φορολογούμενου σε υγιέστερη και δικαιότερη βάση.

Περιλαμβάνει διατάξεις για την καθολική απόδοση ΑΦΜ, τη χορήγηση φορολογικής ενημερότητας και βεβαίωσης οφειλής, τις περιπτώσεις άρσης και διατήρησης του απορρήτου για την αποτελεσματικότερη λειτουργία του ελεγκτικού μηχανισμού της φορολογικής διοίκησης, περιγράφει τις έμμεσες μεθόδους ελέγχου και αναφέρεται σε γενικές και ειδικότερες διατάξεις κατά της φοροδιαφυγής.

Επίσης, ορίζει τη διαδικασία είσπραξης των φόρων και τη δυνατότητα του πολίτη να εντάσσεται σε προγράμματα ρύθμισης υπό προϋποθέσεις, εγκαθιστά μέτρα διασφάλισης υπέρ του Δημοσίου για την είσπραξη των φόρων καθώς και για τις διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης, προβλέπει τόκους και πρόστιμα σε περίπτωση παραβάσεων και εκπρόθεσμης καταβολής φόρων ή και δηλώσεων. Τέλος, εντάσσεται στον ΚΦΔ, βελτιωμένο, το πλαίσιο της διοικητικής διαδικασίας της ενδικοφανούς προσφυγής από την Υπηρεσία Εσωτερικής Επανεξέτασης και εξορθολογίζεται το υφιστάμενο πλαίσιο προθεσμιών.

Τα κεφάλαια 1-12 του νομοσχεδίου περιληπτικά

Όπως δημοσιεύεται σε οικονομικές ιστοσελίδες, στο πρώτος μέρος του σχεδίου νόμου και με το πρώτο κεφάλαιο (αρ. 1-9) του ΚΦΔ εισάγονται γενικές διατάξεις, όπως οι ορισμοί, το πεδίο εφαρμογής του κώδικα, η κοινοποίηση των πράξεων στο δεύτερο κεφάλαιο (αρ. 10-11) γίνεται αναφορά στην υποχρέωση εγγραφής στο ΑΦΜ, στο τρίτο κεφάλαιο (αρ.12) περιέχεται το αποδεικτικό φορολογικής ενημερότητας, στο τέταρτο κεφάλαιο (αρ.13-17) περιλαμβάνονται διατάξεις για την τήρηση βιβλίων και στοιχείων, την παροχή πληροφοριών και το απόρρητο, με το πέμπτο κεφάλαιο (αρ.18-20) εισάγονται διατάξεις για την υποβολή της φορολογικής δήλωση με επιφύλαξη ή χωρίς καθώς και την τροποποίηση αυτής, στο έκτο κεφάλαιο (αρ.21-22) εισάγονται διατάξεις για τις προεγκρίσεις τιμολόγησης ενδοομιλικών συναλλαγών, με το έβδομο κεφάλαιο (αρ.23-29) για το φορολογικό έλεγχο και τις μεθόδους έμμεσου ελέγχου, με το όγδοο κεφάλαιο (αρ.30-39) περιλαμβάνονται οι τρόποι προσδιορισμού του φόρου, οι χρόνοι παραγραφής και γενικές διατάξεις για τη φοροδιαφυγή.

Με το ένατο κεφάλαιο (αρ.40-52)εισάγονται διατάξεις για την είσπραξη του φόρου, τα προγράμματα ρύθμισης οφειλών, τα μέτρα για τη διασφάλιση του Δημοσίου για τις οφειλές και την αναγκαστική εκτέλεση καθώς και την αμοιβαία συνδρομή στην είσπραξη απαιτήσεων από φόρους στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στο δέκατο κεφάλαιο (αρ. 53-62) περιλαμβάνονται διατάξεις για την επιβολή και υπολογισμών των τόκων, για φορολογικές παραβάσεις και τα πρόστιμα που αντιστοιχούν, ενώ στο ενδέκατο κεφάλαιο (αρ.63-65) περιγράφονται οι ειδικές διοικητικές διαδικασίες και η ενδικοφανής προσφυγή. Τέλος, στο δωδέκατο κεφάλαιο (66-67) υπάρχουν μεταβατικές διατάξεις και ορίζεται η έναρξη ισχύος του κώδικα.

Τα highlits ως bulletpoints

-Διατηρούνται και εκσυγχρονίζονται οι διατάξεις για εγγραφή στο μητρώο, λήψη ΑΦΜ και ο θεσμός του Αποδεικτικού Φορολογικής Ενημερότητας.

-Θεσπίζεται ολοκληρωμένο πλαίσιο για την παροχή πληροφοριών προς τη Φορολογική Διοίκηση από το φορολογούμενο ή τρίτους

-Διατηρούνται δοκιμασμένοι στην πράξη θεσμοί, όπως η δυνατότητα τροποποίησης και ανάκλησης της φορολογικής δήλωσης και της δήλωσης με επιφύλαξη

-Προβλέπονται οι αρχές που διέπουν τον φορολογικό έλεγχο. Ως ένδειξη εμπιστοσύνης στον φορολογούμενο, εισάγεται o καταρχήν μη έλεγχος όλων των δηλώσεων, αλλά μόνο εκείνων όσων τα κριτήρια κινδύνου τα οποία καθορίζει η Φορολογική Διοίκηση

-Τα αποτελέσματα του ελέγχου κοινοποιούνται στον φορολογούμενο πριν από την έκδοση της καταλογιστικής πράξης προκειμένου αυτός να διατυπώσει τυχόν αντιρρήσεις του

-Ο ΚΦΔ στοχεύει στην άμεση και αυτόματη εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων ταυτόχρονα με την υποβολή τους. Έτσι προβλέπεται ο άμεσος προσδιορισμός του φόρου (self - assessment)

-Σε περιπτώσεις μη υποβολής δήλωσης ή διακινδύνευσης της είσπραξης του φόρου, η Φορολογική Διοίκηση εξοπλίζεται με τη δυνατότητα της άμεσης κοινοποίησης καταλογιστικής πράξης με εκτιμώμενα μεγέθη, χωρίς όμως να αποστερεί από τον φορολογούμενο εύλογη προστασία

Οριστικοποιείται χωρίς ασάφειες η παραγραφή του δικαιώματος του Δημοσίου για έλεγχο όπως και ο χρόνος διαφύλαξης των βιβλίων και στοιχείων στα πέντε χρόνια. Μόνο στις περιπτώσεις αδικημάτων φοροδιαφυγής η παραγραφή επεκτείνεται στα είκοσι χρόνια. Επανέλεγχος δεν επιτρέπεται παρά μόνο εάν υπάρξουν νέα στοιχεία τα οποία δεν ήταν δυνατό να γνωρίζει η Φορολογική Διοίκηση κατά τον αρχικό έλεγχο.

-Περιλαμβάνεται νέα διάταξη για την αντιμετώπιση της φοροαποφυγής, κατά το πρότυπο που έχει υιοθετήσει και συστήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

-Οι πρόσθετοι φόροι και οι προσαυξήσεις αντικαθίστανται από τον τόκο υπερημερίας. Προβλέπονται διοικητικά πρόστιμα τα οποία είναι -για τυπικές παραβάσεις οι οποίες ελαχιστοποιούνται- εύλογα, ενώ για ουσιαστικές παραβάσεις ή παραβάσεις φοροδιαφυγής, σημαντικά. Εξορθολογίζονται όλα τα πρόστιμα ώστε να είναι ρεαλιστική η προοπτική είσπραξής τους. Με μεταβατικές διατάξεις προβλέπεται η δυνατότητα υπαγωγής στο ευνοϊκότερο καθεστώς και για εκκρεμείς υποθέσεις.

-Στον ΚΦΔ εντάσσονται οι διατάξεις που ψηφίστηκαν πρόσφατα για την διαδικασία ενδικοφανούς προσφυγής (εσωτερική επανεξέταση) καθώς και για τη ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων χρεών.

-Υπάρχει πρόνοια σε περιπτώσεις ανωτέρας βίας για τους φορολογούμενους να απαλλάσσονται από κυρώσεις και πρόστιμα.

Μ.Φ.