Μικρές, μεταλλικές, τρίγωνες επιγραφές, σαν στήλες, έχουν γεμίσει τα πεζοδρόμια του Παρισιού. Πρέπει να είναι καινούργιες, δεν τις θυμάμαι παλιότερα. Σε κάθε απίθανη γωνιά, κάθε κτίριο που έχει ιστορία, πλατεία, γειτονιά ή μαγαζί, μπορεί όποιος θέλει να διαβάσει λεπτομέρειες σε 100 λέξεις.. Πράγματα σημαντικά ή απλώς σημαδιακά, γνωστότατα ή παγκοσμίως άγνωστα, προσφέρονται σε όποιον έχει όρεξη να σταθεί λίγο να διαβάσει, κάτω από τον γενικό τίτλο «Ιστορία του Παρισιού». Περπατώντας και διαβάζοντας έχεις την εικόνα μιας συνέχειας σε κάθε τι, στην καθημερινή ζωή, στα μεγάλα γεγονότα και τις αλλαγές που προκάλεσαν.
Πρώτη μου σκέψη: τι ωραία θα ήταν να είχε και στην Αθήνα τέτοια. Δεύτερη σκέψη: Ελπίζω ποτέ να μην επιχειρήσει κανένας δήμαρχος να το κάνει, γιατί τα πεζοδρόμια μας είναι τόσο στενά που θα είχαμε ένα εμπόδιο παραπάνω. Άσε που ο επόμενος θα τις ξήλωνε για να βάλει τις δικές του και θα γέμιζε ο τόπος με πριονισμένα σιδερικά, όπως αυτά από τα σήματα της τροχαίας, ιδανικά για να σκοντάφτεις και να σκοτώνεσαι.
Τρίτη σκέψη: στην Αθήνα δεν μπορείς να το κάνεις αυτό. Είναι πόλη καινούργια, δεν έχει φυλάξει τίποτε μεσαιωνικό που να κρατάει το νήμα μιας ιστορίας, το πώς έφτασε εκεί που βρίσκεται σήμερα. Από την πόλη της Τουρκοκρατίας δεν έμειναν πολλά πράγματα, από τη μεσαιωνική Αθήνα δεν υπάρχει ούτε ανάμνηση, αν εξαιρέσεις ορισμένα εκκλησάκια. Ας πούμε κάποτε οι αθηναίοι είχαν ένα στάδιο για σπορ που λεγόταν Τζιγκανιστήριο, έπαιζαν κάτι σαν χόκεϊ. Πού να ήταν αυτό κανείς δεν ξέρει. Είναι και ο τρόπος που χτίστηκε, ο τρόπος που έγιναν οι ανασκαφές.
Όταν αποφασίστηκε ότι θα γίνει πρωτεύουσα, πέρα από το ότι είχε γκρεμιστεί η μισή πόλη από τις πολιορκίες της Επανάστασης, η βασική ιδέα ήταν να μείνουν από τα μνημεία της μόνο τα αρχαία, μόνο του 5ου αιώνα π.Χ. τα ερείπια. Πάλι καλά που γλίτωσαν τελικά μερικές εκκλησίες, δυο τζαμιά κι ένα χαμάμ για να θυμίζουν ότι δεν ήταν έρημος εδώ επί αιώνες, από τότε που η πόλη παρήκμασε. Αλλά για να συνειδητοποιήσει κανείς τη συνέχεια της πόλης, αυτή την ελάχιστη που υπάρχει, χρειάζεται μεγάλη φαντασία και προσπάθεια.
Ωστόσο υπήρξε η μεσαιωνική Αθήνα, όπως υπήρξε η ρωμαϊκή, η βυζαντινή, η φραγκική, η οθωμανική, κι ακόμα θα μπορούσε κανείς να βρει κάποια ίχνη. Υπήρξε, πάνω απ’ όλα, η σύγχρονη, αυτή που ξεκίνησε το 1830 να χτίζεται με τεράστιες φιλοδοξίες, και κάθε στιγμή γινόταν θέατρο μάχης ανάμεσα στους εκμεταλλευτές της γης και τους μάλλον πιο αδύναμους οραματιστές μια ποιότητας ζωής. Υπάρχουν ακόμα πολλά μέρη που θα μπορούσαν να πουν πολλά σε όσους θα ήθελαν να ακούσουν.
Παρόλ’ αυτά, ελπίζω κανείς να μην έχει την ιδέα να μιμηθεί τις παριζιάνικες στήλες. Φαντάζεστε τι έχει να γίνει στα πεζοδρόμια;
«Βλέποντας τη σπουδαία δουλειά που γίνεται σε αυτές δομές, θα έλεγα ότι αυτή η επίσκεψη ήταν για μένα ένα δώρο Χριστουγέννων» τόνισε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας
15°
